TGDF, Gıda ve İçecek Sanayi’nin fotoğrafını çekti
TGDF Gıda ve İçecek Sanayi Envanteri 2010, gıda sektörünün Türk ekonomisi için önemini ortaya koydu. TGDF Kurumsal İletişim Direktörü İlknur Menlik’in sunumunu yaptığı envantere göre, gıda sektörü, geçen yıl 3.3 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. TGDF Başkanı Şemsi Kopuz, “Her yıl dış ticaret fazlası veren gıda sektörü, çok daha fazla desteklenmeli” dedi.
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu, Gıda ve İçecek Sanayi Envanteri’nin beşincisi olan TGDF Gıda ve İçecek Sanayi Envanteri 2010’u, 11 Mayıs’ta İstanbul’da düzenlenen basın toplantısıyla açıkladı. Sektörün geleceğine ilişkin projeksiyonlar için yol gösterici niteliğindeki envanter, gıda ve içecek zincirinde yer alan tüm paydaşların önüne sektörün en net fotoğrafını koydu.
Toplantıda konuşan TGDF Başkanı Şemsi Kopuz, hemen her yıl yüksek oranda dış ticaret fazlası veren gıda ve içecek sanayinin, bu başarısını 2010 yılında da sürdürdüğüne dikkat çekti. Gıda ve içecek sanayinin yüksek oranda dış ticaret fazlası vermesi ve Türkiye ortalamasının üzerinde ihracat artışı yakalamasını gurur verici olarak nitelendiren Kopuz, 2023’te 500 milyar dolar ihracat hedefini hatırlatarak, “Bu hedef doğrultusunda dış ticaret fazlası veren sektörlere öncelik verilmeli, gıda sektörü, her zamankinden çok daha fazla desteklenmelidir” dedi.
Gıda hiç bu kadar konuşulmamıştı
Konuşmasında dünyadaki gelişmelere de değinen TGDF Başkanı Kopuz, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Küresel gıda krizinin yaşandığı 2008 yılında bile gıda; bugünkü kadar konuşulmamıştı. Son dönemde yapılan araştırma ve açıklamalar, gıda güvenliği ve güvenli gıdaya erişim konusunda dünyada yaşanan sıkıntıyı ortaya koyuyor.
Madalyonun diğer yüzünde ise artış eğilimini devam ettiren dünya gıda fiyatları var. Petrol fiyatları, tarım, gıda ve içecek sektörlerini etkileyecek derecede yüksek… Dünyanın bazı bölgelerinde devam eden siyasi istikrarsızlıklar, petrol üzerinden emtia fiyatlarını etkilediği gibi; biyoyakıta ayrılan tarım ürünleri nedeniyle de fiyatlar üzerinde bir baskı oluşturmaya devam ediyor. Bunların bir sonucu olarak açlık, ne yazık ki günümüz dünyasında halen tehdit olmaya devam ediyor.
Öte yandan, 2050 yılına kadar 65 ülkenin daha su kıtlığı çeken ülkeler sınıfına dâhil olacağı belirtiliyor. Bütün bunlar, 2011’in dünyasında geleceğimizi şekillendirecek 3 ana konunun ‘tarım, gıda ve enerji’ olacağını bize gösteriyor. Hepsinin temelinde ise ‘Sürdürülebilirlik’ kaygısı ve çabası bulunuyor.”
Kırsal kalkınma için sanayinin gelişmesi şart
Türkiye’nin dünyanın yedinci büyük tarım üreticisi olduğunu ortaya koyan OECD raporuna da atıfta bulunan TGDF Başkanı Kopuz, “Neden gıda ve içecek sektörü olarak da yedinci, hatta daha üst sıralarda olmayalım?” sorusunun cevabının herkes tarafından iyi irdelenmesi gerektiğini kaydetti. Tarımsal üretimde yakalanan başarının devamının ve kırsal kalkınmanın gıda ve içecek sanayinin gelişmesi ile mümkün olacağını belirten Kopuz, “Bunun yolu ise, tarım-sanayi entegrasyonu ve geleceğe dair tarımsal üretim, ham madde, ithalat ve ihracat planlarının gıda sanayinin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak yapılmasından geçmektedir” dedi.
Bağımsız otorite olmalı
Sektörün önünü açacağına inandıkları bir başka konunun da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın, “Tarım ve Gıda Bakanlığı” olarak yeniden yapılanması olduğunu kaydeden Kopuz, “TGDF olarak yıllardır tarım ve gıda başlıklarının bir çatı altında olması gerektiğini söylüyorduk. Şimdi bu, gerçekleşmeye çok yakın. Ancak bu noktada dikkat çekmek istediğim husus; bakanlığın yeniden yapılanmasında mutlaka ‘Bağımsız bir Gıda Güvenliği Otoritesi’nin kurulması öngörülmelidir” diye konuştu.
TGDF olarak üzerinde odaklandıkları dört temel konuyu “Gıda Güvenliği, Çevre, Tüketici ve Ticaret-Rekabet” olarak sıralayan Kopuz, Gıda ve İçecek Sanayi 2010 Envanteri’nin bu dört konuda sektörel politikalar oluşturulabilmesi için güncel bilgi kaynağı olduğunun altını çizdi.
Global Gelecek Global İş Birliği
Gıda zincirinde aranan çözümlerin dünyadaki gelişmelerden bağımsız olmadığını, Türk Gıda ve İçecek Sanayi’ni bekleyen küresel zorlukların farkında olduklarını kaydeden Kopuz, sektörün geleceği için global bir vizyon ortaya koymanın gerekliliğine dikkat çekti.
Federasyon olarak bu amaçla 21-23 Kasım 2011 tarihlerinde “Global Gelecek Global İş Birliği” temasıyla İzmir-Çeşme’de “TGDF Gıda Kongresi 2011”i düzenleyeceklerini vurgulayan Kopuz, gıda sektörünün geleceği açısından çok önemsedikleri kongreye tüm paydaşların etkin katılımını beklediklerini söyledi.
2010’da Gıda Sektörü
Toplantıda envanterin sunumunu yapan TGDF Kurumsal İletişim Direktörü İlknur Menlik, TGDF’nin Gıda ve İçecek Sanayi envanteriyle sektörel politikaların geliştirilmesine katkıda bulunduğunu söyledi.
TGDF’nin 2006’dan bu yana gıda ve içecek sanayinin uluslararası arenadaki en büyük ve etkili organizasyonu olan Avrupa Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Konfederasyonu’na (CIAA) üye olduğunun altını çizen Menlik, ilk olarak AB Gıda ve İçecek Sanayi’ne ilişkin verileri gazetecilerle paylaştı.
310 bin işletmede 4,2 milyon çalışanı bulunan gıda sektörünün 954 milyar avro iş hacmiyle AB’deki en büyük üretim sanayi olduğunun altını çizen Menlik, gıda ürünlerinde en büyük ithalat ve ihracatçı olan AB’nin 50.8 milyar avro ithalata karşılık 53.7 milyar avro tutarında ihracatı olduğunu söyledi. Menlik, Türkiye’nin 1.601 milyon avro ile AB’nin ithalatında 8. sırada yer aldığını bildirdi.
Türkiye’deki resme gelince… 2008 verileriyle 329 bin kişinin istihdam edildiği sektörde 34.781 işletme faaliyet gösteriyor. Sektörde 2010 yılında faaliyete geçen 63 firmayla birlikte toplam 467 yabancı sermayeli firma faal durumda.
Harcama yöntemiyle Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası 2010 yılında %16 oranında artarken, Gıda ve İçecek Sanayi %18,1 oranında büyüdü. Cari fiyatlarla 221.799 milyon lira büyüklüğe ulaşan Gıda ve İçecek Sanayi’nin GSYİH içindeki payı ise %20,1 oldu.
Dış ticaret başarısı
Gıda ve İçecek Sanayi ihracatı, geçen yıl, toplam ihracattaki %11,5 oranının üzerinde %13,1 oranında artarak 6.7 milyar dolara ulaştı. İhracattaki en büyük payı, %36,5 ile İşlenmiş Sebze ve Meyve Sektörü aldı.
Türkiye’nin 2010 yılı ithalatı ise önceki yıla göre %17,9 artarak 3.4 milyar dolara yükseldi. En fazla ithalat yapılan sektör, %32,5 ile Bitkisel ve Hayvansal Yağlar Sektörü oldu.
Gıda sektörünün 2010’daki dış ticaret rakamları, bir başarının sürdüğünün de tescili oldu. Kriz yılı olmasına rağmen 2009’da 3 milyar dolar dış ticaret fazlası veren sektör, 2010 yılında da bu özelliğini korudu ve 3.3 milyar dolar fazla verdi.
Böylece gıda sektörü, Türkiye’nin dış ticaret açığının %84,6 artışla 71,6 milyar dolara ulaştığı 2010’da %195,6 gibi yüksek bir oranda dış ticaret karşılama oranıyla öne çıktı.
Gıda ve içecek harcamaları ikinci sırada
Hane halkı tüketim harcamalarındaki sıralama da, Gıda ve İçecek Sanayi’nin önemini ortaya koydu. TGDF Kurumsal İletişim Direktörü Menlik’in verdiği bilgiye göre, gıda ve alkolsüz içecekler 388 TL ve %23 oranıyla, harcamalarda barınma giderlerinin ardından ikinci sırada yer alıyor. Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı, doğudan batıya gidildikçe ve gelir düzeyi yükseldikçe düşüyor.
Türkiye AB’den daha ucuz
TGDF 2010 Envanteri, gıda fiyatlarına ilişkin karşılaştırmalar da içeriyor. EUROSTAT ve OECD’nin “2009 yılı Gıda ve İ
çki Satınalma Gücü Paritesi”ne göre, Türkiye, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki 77 endeks değeriyle AB ortalamasının (100) gerisinde. Paritedeki endeks değerleri, en pahalı ülkenin Norveç olduğunu gösterdi.
TTürkiye’deki en yüksek fiyat düzeyinin 161 puanla alkollü içecekler grubunda olduğu belirlendi.
Türk Gıda Sektörü
• 466’sı içecek sanayinde, 34.315’i gıda sanayinde olmak üzere 34.781 işletmenin faaliyet gösterdiği Gıda Sektörü’nde, 2008 verilerine göre yaklaşık 329 bin kişi istihdam ediliyor. Geçen yıl faaliyete başlayan 63 firma ile birlikte sektörde faal durumdaki yabancı sermayeli firma sayısı ise 467.
• Gıda ve İçecek Sanayi’ne tahsis edilen yatırım teşvikleri 2010 yılında %188,5 arttı. Teşviklerin illere göre dağılımında İstanbul 214 milyon lira ile ilk sırayı aldı.
• Gayri Safi Yurt İçi Hasıla geçen yıl harcama yöntemiyle %16 artarken, Gıda ve İçecek Sanayi %18,1 artışla cari fiyatlarla 221.779 milyon lira büyüklüğe ulaştı. Sektörün GSYİH içindeki payı ise %20,1.
• 2010’da gıda sanayi üretim endeksi %7,2, içecek sanayi üretim endeksi %8,1 oldu. Sektörde %60’lar seviyesindeki kapasite kullanımı, sadece 2010’un son 3 ayında %70’lerin üzerine çıktı.
• Hane halkı tüketim harcamaları içinde 388 TL ve %23 oranıyla ikinci sırada yer alan gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı, doğudan batıya gidildikçe ve gelir yükseldikçe düşüyor. Güneydoğu Anadolu’da %33,1’e ulaşan harcamaların payı, İstanbul’da %18,9’a kadar geriliyor. Yine düşük gelirlilerde %34 olan oran, yüksek gelirlilerde yarıya kadar düşüyor.
• 2010 ÜFE’ye göre Gıda ve İçecek Sanayi’nde fiyat artışları %6,31 olurken, en yüksek artış %60,5 ile Et ve Et Ürünleri, en düşük artış ise %10,37 ile Süt Ürünleri ve Dondurma Sektörü’nde yaşandı.
• TÜFE’ye göre gıda ve alkolsüz içecekler grubunda %7,02 oranındaki fiyat artışları, alkollü içeceklerde ise %24,66 gibi yüksek bir seviyede gerçekleşti.
• Türkiye, EUROSTAT ve OECD’nin 2009 yılı “Gıda ve İçki Satınalma Gücü Paritesi”nde incelenen 37 ülke arasında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda 77 endeks değeriyle AB ortalamasından (100) daha ucuz çıktı. En yüksek fiyatlar, 161 puanla alkollü içecekler grubunda.
• 2009 yılında küresel krizin etkisiyle ihracatı %8,4 düşen Gıda ve İçecek Sanayi, geçen yıl %13,1 oranında artışla 6.708 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. İhracatta en yüksek payı %36,5 ile ‘İşlenmiş Sebze ve Meyve Sektörü’ aldı.
• Gıda ithalatı da 2009 yılındaki %22,7 oranındaki gerilemenin ardından 2010’da %17,9 oranında artarak 3.429 milyon dolara ulaştı. ‘Bitkisel ve Hayvansal Yağlar Sektörü’, %32,5 ile ithalatta başı çekti.
• Kriz yılı olan 20 09’da bile 3 milyar dolar dış ticaret fazlası veren gıda sektörü, böylece 2010 yılını da %8,5 oranında artışla, 3.279 milyon dolar fazlayla kapattı. Türkiye geçen yıl %84,6 oranında artışla 71.6 milyar dolar dış ticaret açığı verirken, gıda sektörü %195,6 dış ticaret karşılama oranıyla başarısını da kanıtlamış oldu.
