Yüzlerce yıldır Anadolu çiftçisi tarafından kış aylarında doğaya salınıp, bahar aylarında yakalanarak tarım işlerinde kullanılan yılkı atları, Toroslar’daki köylerin boşalmasıyla sahipsiz kaldı. Doğada yaşam mücadelesi veren yılkı atlarının çoğalması, tarım alanlarına da zarar veriyor.
Manisa’da Spil ve Yunt Dağları, Kayseri’de Erciyes Dağı, Karaman’da Karadağ etekleriyle Afyonkarahisar’ın Sorkun, Çamoğlu köylerinde gruplar halinde görülen yılkı atları, Akdeniz’de ise Antalya’nın Elmalı ilçesi, İbradı ilçesi Eynif Ovası ve Kumluca ilçesi Beydağları eteklerindeki Alakır Vadisi’nde görülüyor.
Torosların ön ve arka bölgelerinde yaşayan yılkı atlarının, Antalya’da yaklaşık 20 yıldır çiftçiler tarafından terk edilmiş durumda olduğu belirtildi.
Tarımda kullanılmayan yılkı atları yabanileşti
Yüksek Orman Mühendisi Nusret Yakışıklı, Anadolu’da varlıklarını sürdüren yılkı atlarının, Akdeniz’de Torosların ön ve arka bölümleri başta olmak üzere Fethiye’den Kahramanmaraş’a kadar olan bölge ile İç Anadolu’nun bazı kesimlerinde yoğun görüldüğünü söyledi.
Önceki yıllarda, Anadolu’da gelenek olarak atların, yaz aylarında bağ bahçe ve harman işlerinde kullanıldığını, yaz sonunda ise doğaya bırakıldığını kaydeden Yakışıklı, yılkıya bırakılan atların kış sonunda tekrar ahıra bağlanarak, tarım işlerinde kullanıldığını dile getirdi. Yılkı atlarının artık çiftçi tarafından kullanılmadığını belirten Yakışıklı, “Böyle olunca da yılkı atları, doğada çoğalmaya başladı. Yeni doğan atlar da yabanileşti” dedi.
Toroslarda yüzlercesi var
Toroslarda köylerin göç nedeniyle boşalması, tarım teknolojisi ve yol ağının gelişmesiyle yılkı atlarına ihtiyacın azaldığına dikkat çeken Nusret Yakışıklı, “Şimdiyse bu atlar sürüler halinde Toroslarda çoğalmaya başladı. Bu durum da yılkı atlarının doğaya zarar vermesine yol açıyor. Çünkü atların yemle buluşmasında sorun ortaya çıkmaya başladı. Atlar da beslenme amacıyla özellikle ormanlık alanlara ve tarım arazilerine zarar veriyor” diye konuştu.
“Konya’daki proje Akdeniz’de de uygulanabilir”
Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından Konya Bölgesi’nde uygulanan “Yılkı Atları Kontrolü ve Rehabilitasyon Projesi” kapsamında atların bakım ile tedavilerinin yapılması, kayıt altına alınması ve sayılarının, alanın taşıma seviyesine getirilmesi için çalışma başlatıldığını bildiren Yakışıklı, şöyle devam etti:
“Konya Karadağ bölgesindeki proje kapsamında bu atların bir kısmı yakalanarak ehlileştirildi ve sahiplenmek isteyenlere verildi. Akdeniz’de de böyle bir proje uygulanabilir. Yılkı atları doğada 15-20 attan oluşan gruplar halinde yaşıyor. Çünkü kendilerini kurtlara karşı böyle koruyorlar. Bu atlar üremeye devam ettikçe doğaya ve tarım arazilerine verecekleri zarar çoğalacaktır. Mutlaka önlem alınmalı.”
Kayseri’de fotoğraf turu düzenleniyor
İç Anadolu Bölgesi’nde, Kayseri il sınırlarında Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar ilçelerinin oluşturduğu üçgende bulunan Sultan Sazlığı’nda yılkı atlarıyla ilgili fotoğraf turu yapıldığını da anlatan Yakışıklı, “Yılkı atları turizmde de değerlendirilebilir” dedi.
Kayseri’de düzenlenen fotoğraf turlarının Antalya’da da düzenlenebileceğini belirten Yakışıklı, bu sayede yerli- yabancı fotoğraf tutkunlarının yılkı atlarının fotoğraflarını çekmek için bölgeye geleceğini söyledi.
Alakır’ın yılkı atları
‘Patika Doğa Grubu’ olarak yaptıkları kar yürüyüşünde, Antalya’nın Kumluca ilçesi Alakır Vadisi’nde yılkı atlarıyla karşılaştıklarını kaydeden Yakışıklı, atların karla bütünleştiklerinde çok güzel göründüklerini söyledi. Nusret Yakışıklı, “Atlar o kadar hızlı geçiyorlar ki bir kare fotoğraf çekmek bile çok zordu. Dünyada at fotoğrafları çeken çok sayıda sanatçı var. Bizdeki bu potansiyel, iyi bir tanıtımla anlatılabilirse fotoğraf tutkunlarını, sanatçılarını ülkemize çekebiliriz” diye konuştu.
DHA
