Sanayi Bakanlığı, 12 birliğe yazı göndererek, birliklere yük olan kooperatiflerin ortaklıklarının gözden geçirilerek verimli hale getirilmesi veya ortaklıktan çıkarılmasını istedi. Bakanlık birliklere 31 Mart’a kadar süre tanıdı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan yeniden yapılandırma programı kapsamında yer alan 12 tarım satış kooperatifi birliğine "zarar eden kooperatifleri ya verimli hale getirin ya da ortaklıktan çıkarın" uyarısı geldi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürü Mehmet Vehbi Günan imzasıyla 31 Aralık’da birliklere gönderilen yazıda, 31 Mart 2008’e kadar birliklere yük olan kooperatiflerin ortaklıklarının gözden geçirilerek verimli hale getirilmesi veya ortaklıktan çıkarılması çalışmalarının tamamlanması istendi. Birlikler, Bakanlığın uyarısı doğrultusunda hareket etmediği takdirde hapis ve para cezası gibi cezai yaptırımlarla karşılaşabilecek. Yeniden Yapılandırma Kurulu tarafından hazırlanan ve öneri niteliği taşıyan performans raporuna göre birliklere bağlı 250 tarım satış kooperatifinin yaklaşık dörtte biri kapanma veya diğer kooperatiflerle birleşmek zorunda.
Birlikler 3 yıldır harekete geçmedi
Dünya Bankası’nın desteği ile 8 yıldır uygulanan Tarım Reformu Uygulama Projesi kapsamında birliklerin 2000’den önceki borçları silindi. Buna karşılık 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Yasası’na göre birlik ve kooperatiflerin Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kredileri hariç kamu kaynaklarından yararlanmasının önü kesildi. Kooperatiflerde çalışan sayısı azaltılırken, verimsiz kooperatiflerin verimli hale getirilmesi, kapatılması veya diğer kooperatiflerle birleştirilmesi için 2005’te birliklerle protokol imzalandı. Ancak birlikler bu konuda adım atmayınca, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan sert uyarı geldi. Yeniden Yapılandırma Kurulu Yürütme Birimi Başkanı Dr. Hürman Ocaklı, birliklerin bakanlıkla imzaladıkları protokolle verimsiz çalışan kooperatifleri ortaklıktan çıkarmayı taahhüt ettiklerini belirterek, protokolün üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen harekete geçilmediğini söyledi. Ocaklı, birliklerin ayakta kalması ve rekabet edebilmesi için bu adımı atmak zorunda olduklarını kaydetti. Yeniden yapılandırma kapsamında birliklerin kooperatiflere kaynak aktarmasına izin vermediklerini belirten Ocaklı, kendi ayakları üzerinde duran kooperatiflerin yola devam edeceğini, verimsiz kooperatiflerin birleştirilmesi veya kapatılması gerektiğini söyledi.
Aynı yol üzerinde 15 kooperatif olmaz
Ocaklı, "Performanslarını belirlediğimiz kooperatiflerle ilgili raporumuz tavsiye niteliğinde. Ne bizim ne de Bakanlığın kooperatifleri kapatma yetkisi var. Birleşme, kapanma kararını genel kurullarında alacaklar. Yasa gereği verimsiz kooperatifleri ortaklıktan çıkarma taahhüdü veren birlikler, bu çalışmayı yapacak. Aksi takdirde hapis veya para cezası gibi yaptırımlar gündeme gelebilir" dedi.Birliklerin mali yapılarını düzeltmek yerine yanlış politikalar izlediklerini ifade eden Ocaklı, ancak küçülme ve rekabetçi olma kriterlerini yerine getiren birliklerin mali dengelerini sağlayacaklarını kaydetti. Tariş İncir Birliği’nin aynı yol üzerinde birbirine çok yakın 15 kooperatifi olduğunu öne süren Ocaklı, "Aynı yol üzerinde bu kadar kooperatif olmaz. Sayı 15’ten 5’e inse dahi, birliğin ürün alımı ve diğer faaliyetlerinde aksama olmayacak. Ama bir çok masraf azaltılacak. Kooperatifler gelir kapısı değildir" diye konuştu. Performans raporuna göre kaç kooperatifin birleştirilip, kaç kooperatifin kapatılacağı konusunda bir rakam vermekten kaçınan Ocaklı, "Bazı birliklere bağlı kooperatiflerin yüzde 5’inin, bazılarının ise çok daha yükseğinin kapanması veya birleşmesi sözkonusu" dedi.
Çukobirlik’ten bakanlığa destek
Kooperatif sayısı en çok azaltılacak birlikler arasında Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği yer alıyor. Yeniden Yapılandırma Kurulu’nun raporuna göre birliğin 33 olan kooperatif sayısı ilk etapta 19’a, sonra 14’e düşürülecek. Önümüzdeki günlerde genel kurullarını yapmaya hazırlanan Birliğe bağlı kooperatifler, genel kurullarında konuyu gündem maddesi yapacaklar. Adını açıklamak isteyen bazı kooperatif başkanları, kapanma veya başka kooperatiflerle birleşme önerisine karşı çıkacaklarını belirtiyorlar. Tariş Üzüm Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Murat Uludemir, gündemlerinde kooperatifleri kapatmanın ya da birleştirmenin olmadığını belirterek, "Gündemimizde 4572 sayılı yasanın değiştirilip birliklerin önünün açılması var. Bu yasa değişmeden bir şey yapmamız doğru olmaz" dedi. Tariş İncir Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Karazor, kooperatiflerin kapatılmasına karşı olduklarını söyledi. Karazor, "En kolay yol kapatma. Oysa kooperatifler verimli hale getirilmeli" diye konuştu. Çukobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hamza Öztürk ise, zarar eden kooperatiflerin kapanmasının birliklerin yapısını güçlendireceğini söyledi. Öztürk, "Bugüne kadar zarar eden bazı kooperatifleri birleştirdik, bazıları kapandı. Batman kooperatifini de ortaklıktan çıkardık. 39 olan kooperatif sayısı, 34’e geriledi. Planlarımız arasında başka kooparetifleri birleştirerek verimli hale getirmek var" dedi.
‘Birlikler taahhütlerini yerine getirmedi’
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan tarım satış kooperatifleri birliklerine gönderilen yazıda, anasözleşmenin 14. maddesinde belirtilen işlemlerin yapılmadığının anlaşıldığı belirtilerek, "Birliğiniz mali olarak sürdürülebilir bir yapıya kavuşması ve giderlerinin azaltılarak kurumsal olarak güçlendirilmesi amacıyla, bu tür kooperatiflerin ortaklıklarının yeniden gözden geçirilerek daha verimli bir hale getirilmesi veya ortaklıktan çıkarılması gerekmektedir. Birliğinizce öngörülen incelemenin yapılması ve durumları maddedeki niteliklere uyan kooperatiflere gerekli bildirimlerde bulunulması uygun olacaktır. Bu konudaki çalışmalar en geç 3 ay içerisinde tamamlanarak, sonucunda Bakanlığımıza bilgi verilmeli" denildi.
www.referansgazetesi.com
