12 yıl sonra yeniden Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK)…
1998 yılında ayrıldığı Uluslararası Zeytin Konseyi’ne (UZK) güçlü bir geri dönüş yapan Türkiye, UZK organizasyonuna ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Türkiye, 20 Şubat 2010 tarihinde yeniden üye olduğu Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK)’ndeki çalışmalarını hızlandırdı. İlk olarak Haziran ayında Fas’ta düzenlenen Konsey toplantısında temsil edilen Türkiye, UZK’nın Ekim ayında İtalya’da düzenlediği 2010 yılı Danışma Komitesi Toplantısı’na Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, Marmarabirlik, Ege İhracatçı Birliği ve İzmir Ticaret Borsası’ndan oluşan 6 kişilik bir heyetle katıldı. Öte yandan geçtiğimiz Kasım ayında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mehmet Vehbi Günan başkanlığında Türk delegasyonunun katıldığı, UZK’nın 98. Üyeler Konseyi Olağan Oturumu ve Komite toplantıları sonucunda Konsey’in Haziran 2011’deki dönem toplantısının, Türkiye’de yapılması kararlaştırıldı. Türkiye, bu organizasyonun ev sahipliği ile UZK’daki etkinliğini arttırmaya ve Konsey’de söz sahibi olmaya hazırlanıyor. Türkiye, AB ve Tunus’un ardından Konsey’deki 3. büyük ülke konumunda bulunuyor.
Coğrafi İşaretler
UZK’nın 21-23 Ekim 2010 tarihleri arasında İtalya’da düzenlediği toplantıda “Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin İçin Coğrafi İşaretler” konulu bir seminer de gerçekleştirildi. Seminerde, zeytinyağı ve sofralık zeytin sektöründe coğrafi işaretler konusundaki UZK araştırmasının bulguları paylaşıldı. UZK İcra Direktörü Mohammed Ouhmad Sbitri açılış konuşmasında: “Zeytin ağacından elde edilen ve Akdeniz beslenme tarzının önemli öğeleri olan bu iki ürünün ticareti, uluslararası pazarlarda yaygın olarak yapılıyor. Bu nedenle niteliklerinin korunması gerekiyor ve bunun için de coğrafi işaretler kullanılıyor.” dedi.
Seminerdeki sunumunda katılımcılara, Türkiye’nin Coğrafi işaretlerinin korunması ile ilgili deneyimlerini aktaran Türk Patent Enstitüsü’nden Ticari Marka Uzmanı Hakan Kızıltepe; konuyla ilgili ulusal yasal çerçeveyi ve Gemlik Sofralık Zeytinlerinin Coğrafi İşaret Koruması hakkında bilgi verdi. Türkiye’nin 1995 Haziran ayında 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Kanunu ve ilgili uygulama yönetmeliklerini yürürlüğe koyduğunu belirten Kızıltepe, AB ve Türkiye mevzuatının hemen hemen aynı olduğunu ancak özellikle denetim ve kontrol konularında uygulamada farklılıklar olduğunu açıkladı. Türkiye’nin bu konuda AB ve diğer ülkelerle işbirliğine açık olduğunu vurgulayan Kızıltepe, menşe işareti için; sofralık zeytinde 1 kayıt ve 3 bekleyen başvuru, zeytinyağında ise 3 kayıt, 3 bekleyen başvuru bulunduğunu belirtti.
Son rakamlara göre, Fransa, 508 ürünle coğrafi işaretli gıda ve içeceklerde dünya lideri. Naturel sızma zeytinyağında da İtalya 40 coğrafi işaret bölgesiyle lider konumunda. AB’nin tamamında ise 101 zeytinyağı coğrafi işareti bulunuyor.
Zeytin ve zeytinyağı
Uluslararası Zeytin Konseyi, bu seminerin yanı sıra yine Ekim ayında, Eylül 2010 itibariyle Dünya Zeytin Ürünleri Pazar Raporunu yayınladı. Raporda, 2009/10 sezonu dünya zeytinyağı üretimi 3.022.500 ton tahmin ediliyor. Bu rakam bir önceki sezona göre %13’lik bir artışa (353.000 ton) tekabül ediyor. UZK, bu artışın temel nedeni olarak AB/27 ülkeleri ( özellikle İspanya ve Yunanistan), Fas, Suriye ve Türkiye’deki üretim artışını gösteriyor. UZK’nın tahminine göre Türkiye zeytinyağı üretimindeki artış 17.000 ton.
Rapora göre, 2009/10 dönemi zeytinyağı tüketimi 2.876.500 ton tahmin edilirken, 2010/11 döneminde tüketimin 2.927.500 tona çıkması bekleniyor. Rapor, 2009/10 hasat yılının 9 aylık döneminde zeytinyağının uluslararası ticaretinde yaşanan %7’lik artışa da dikkat çekiyor.
Dünyanın en büyük ithalatçısının ABD olduğu belirtilen raporda, 2010/11 sezonunda İran, AB, Çin, Rusya ve İsviçre’nin ithalatlarında artış beklendiği bilgisi de yer alıyor.
160 bin ton zeytinyağı
Türkiye’nin 2010/11 zeytinyağı üretimi ise %9-10’luk bir artışla 160bin ton tahmin edildi. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, 2010/11 sezonunda yaklaşık 1,1 milyon ton tane olarak tahmin edilen sofralık zeytin üretiminin 304 bin tonu sofralık zeytine, 771 bin tonu yağlığa ayrılacak ve bundan da 160 bin ton zeytinyağı elde edilecek. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ise 2014 yılına kadar bu üretim rakamını 650 bin tona, ihracat rakamını da 250 bin tona çıkarmayı hedefliyor.
