Türkiye’de hanehalkının gelirlerinden temel ihtiyaçları için yaptığı harcamalarda gıda ve içecek harcamalarının payı geçen yıl artsa da, ilk sırayı barınma harcamaları alıyor. Hanehalkı gelirlerinden yapılan konut ve kira harcaması 2016 yılına göre 0,5 puan düşüşle %24,7’ye gerilerken, ikinci sıradaki gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı 2016 yılına göre 0,2 puan artışla %19,5’ten %19,7’ye yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı Tüketim Harcaması, 2017 verilerini açıkladı.
En büyük harcama kalemi barınma
TÜİK’in belirlemelerine göre, hanehalkları bütçelerinden en fazla payı 2017 yılında da konut ve kira harcamasına ayırdı.
Hanehalkı bütçe araştırmasının 2017 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %24,7 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı %19,7 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı.
Tüketim harcamalarında en düşük pay sağlık ve eğitime
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise %2,2 ile sağlık ve %2,3 ile eğitim hizmetleri oldu.
Hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2016 yılında 1.642 TL iken, 2017 yılında 1.854 TL olarak tahmin edildi.
En yüksek artış ulaştırmada
Toplam harcamalardaki payı en fazla artan grup ulaştırma oldu.
Araştırma sonuçlarına göre, ulaştırma harcamalarının payı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık artışla %18,2’den %18,7’ye yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı %19,5’ten %19,7’ye, çeşitli mal ve hizmet harcamalarının payı %4,2’den %4,4’e, sağlık harcamalarının payı %2’den %2,2’ye, alkollü içecekler, sigara ve tütün grubunun payı ise %4,4’ten %4,5’e yükseldi.
Diğer taraftan, konut ve kira harcamalarının toplam harcamalardaki payı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık düşüşle %25,2’den %24,7’ye geriledi. Ayrıca, haberleşme harcamalarının payı %3,7’den %3,4’e, lokanta ve otel harcamalarının payı %6,4’ten %6,2’ye, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı %5,2’den %5’e, eğlence ve kültür harcamalarının payı ise %2,8’den %2,7’ye düştü.
Mobilya ve ev eşyaları (%6,3), eğitim hizmetleri (%2,3) harcamalarının payı 2017 yılında da değişmedi.
Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamalarının dağılımı, 2016, 2017
Düşük gelirli hanelerde gıda harcamaları iki kat daha yüksek
TÜİK verilerine göre gıdaya düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre iki kat daha fazla pay ayırdı.
Gelire göre sıralı %20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2017 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına %31,9, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %28,6, ulaştırma harcamalarına %10,2 ve mobilya ve ev eşya harcamalarına %5,7 pay ayırdı.
En yüksek gelir grubu olan beşinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları ise ulaştırma harcamalarına %23,9, konut ve kira harcamalarına %20,9, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %14,6 ve lokanta ve otel harcamalarına %7,1 pay ayırdı.
Gelire göre sıralı %20’lik gruplarda tüketim harcamalarının dağılımı, 2016, 2017
Gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %23,2, ulaştırma harcamalarına %19,5 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise %18,2 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına %23,7, konut ve kira harcamalarına %20,8 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise %18,8 pay ayırdı.
Hanehalkının temel gelir kaynağı gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olanlar; konut ve kira harcamalarına %29,2, ulaştırma harcamalarına %18,5 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %14,6, emeklilik geliri olanlar ise; konut ve kira harcamalarına %30, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %25,7 ve ulaştırma harcamalarına %12,8 pay ayırdı.
