Stoklarında 320 bin tondan fazla fındık bulunan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), sadece Ankara’daki genel müdürlüğünde yaptığı perakende fındık satışlarını, şube müdürlüklerinden de yapmaya başladı.
Ofis, "Bir avuç fındık kalbe iyi gelir, dostlara da ikram edilir" sloganı ile şube müdürlüklerinde kavrulmuş fındık satışı başlattı. Perakende olarak pirinç satışı da yapan Ofisi’nin Ankara, Adana, Kırıkkale, Aksaray, Akşehir, Konya, Afyonkarahisar, Kayseri, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’daki şube ve iş yerlerinden, tanıtım amacıyla kabuklu ve kavrulmuş iç fındık da alınabilecek. Bandırma, Batman, Denizli, Derince, Diyarbakır, İskenderun, İzmir, Kırşehir, Mersin, Samsun, Tekirdağ, Yerköy şubelerinde kavrulmuş iç fındık, Gaziantep ve Erzurum şubelerinde de kabuklu fındık satılacak.
Ofis, halen piyasayı olumsuz etkilememek için toptan satış yapmıyor.
Halen, ihracatçı birlikleri ve üreticilerin birlikteliği ile Dış Ticaret Müsteşarlığı bünyesinde kurulan Fındık Tanıtım Grubu da "Bir avuç fındık iyi gelir" sloganı ile geniş kapsamlı bir reklam kampanyası sürdürüyor.
TMO, kabuklu fındığı kilosu 5 YTL, çifte kavrulmuş fındığın kilosunu 17 YTL, 250 gramlık ambalajda çifte kavrulmuş fındığı 3,5 YTL, 500 gramlık ambalajda çifte kavrulmuş fındığı 7 YTL’den satıyor.
Ofis, 2007 ürünü fındıktan şimdiye kadar 90 bin ton alırken, 88 bin 727 bin tonu için üreticiye 430.2 milyon YTL ödedi.
Gümrük vergilerini sıfırladık, Türkiye ile ticaret hacmini artıralım
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) 17 Aralık’ta Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski ve Makedonya Yatırım Timi’ni ağırladı. Makedon Başbakan Türk girişimcileri Makedonya’ya yatırım yapmaya çağırdı.
Yüzde 10 ile Avrupa’daki en düşük vergi oranına, yüzde 3 enflasyona, ucuz ve kalifiye iş gücüne sahip Makedonya, Türk yatırımcılara yatırım çağrısında bulundu. 17-18 Aralık tarihlerinde DEİK ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) ev sahipliğinde Türkiye’yi ziyaret eden Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski ve Makedonya Yatırım Timi 650 milyon tüketiciye sahip Makedon pazarına Türk yatırımcıları davet etti. Başbakan Gruevski, yabancı şirketlerin dört saat içerisinde şirketlerini kaydetmelerini sağlayan ve tek bir müessese tarafından yürütülen yatırım sürecini paylaştığı açıklamalarında e-devlet sistemine geçilmesiyle birlikte Makedonya’da internet üzerinden kayıt döneminin de başlayacağına dikkat çekti.
Makedonya’nın yatırım beklediği ülkelerden biri de Türkiye. 7 Eylül 1999 yılında Makedonya ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması (STA) çerçevesinde 1 Ocak 2008 itibariyle tüm sanayi ürünlerindeki gümrüklerin sıfırlanması da yatırımcıya uygun bir ortam vaat ediyor. Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski’nin de ziyareti sırasında ifade ettiği gibi söz konusu gümrük uygulaması sayesinde 2007 yılının ilk dokuz ayında yapılan ihracatın 2006 yılına göre yüzde 66 oranında artarak 222.9 milyon dolar seviyesine ulaştığı düşünülürse, bahsedilen rakamların ve dolayısıyla iki ülke arasındaki ticaret hacminin daha da artması bekleniyor. Makedon hükümetinin gümrük mevzuatına verdiği önem sonucunda kurumsal firmalar kayıtdışı ekonominin getirdiği haksız rekabetten daha az etkilenecek. Makedonya’nın 2001 yılında AB ile imzaladığı istikrar ve ortaklık anlaşması sonucunda Türkiye’den ithal edilen mal gruplarının gümrük oranlarının yüksek kalmasından dolayı yeterli ticaret hedefine ulaşılamıyordu. AB ürünlerine muadil olan Türk ürünleri gümrük vergisinin yüksekliğinden dolayı yeterli ticaret hedefi yakalayamıyordu. Buna karşılık Makedonya ve Türkiye arasında imzalanan STA gereği 2008 yılında gümrük vergilerinin sıfırlanması sonucu ticaret hacminin ileriye dönük olarak artması bekleniyor.
Koç’un da yatırımı var
Süt ve süt ürünleri, gıda ambalaj ve sağlık sektöründe yatırımlar için Türk girişimcilerin yakından ilgilendiği bilinen Makedonya pazarında Simit Dünyası’ndan Koç Holding’e kadar uzanan pek çok Türk yatırımcı bulunuyor. Makedonya Başkonsolos’u İgor Popov, Makedonya’da Koç, Zorlu, Altınbaş ve Haznedar gibi büyük Türk yatırımlarının varlığından söz ederek "Hükümet yatırım olanaklarını yabancı girişimcilere sağlama konusunda oldukça kararlı bir strateji izliyor. Bu Türk girişimcileri için önemli bir teşvik unsuru olarak değerlendirilmelidir" diye konuştu.
Bölgede AB üyelik sürecinde Hırvatistan ile hızlı bir ilerleme kaydeden Makedonya’nın diğer bölge ülkelerine kıyasla daha agresif bir yatırım stratejisi izlemesi Nikola Gruevski başkanlığındaki hükümetin kararlılığına işaret ediyor. Söz konusu stratejilerin Türk firmalarına teşvikler sağlayabileceği de dikkat çekici başka bir unsur.
Ulaşım sorunu çözülecek
Öte yandan Makedonya’yı siyasi anlamda tanıyan ilk ülkenin Türkiye olması nedeniyle iki ülke arasındaki güçlü bağa ve son dönemde ticari ilişkilerde gelişme kaydedilmesine karşın Üsküp Büyükelçiliği Ekonomi Müşavirliği Makedonya’da yalnızca 40 civarında Türk firmasının bulunduğundan bahsediyor. Girişimcilere sunulan fırsatlara karşılık yatırım hacmindeki düşüklüğe daha yakından bakıldığında Türk girişimcilerin ticari ilişkilerde bazı sorunlarla karşı karşıya olduğunu görmek mümkün. Hükümetin son dönemde hayata geçirdiği reformlarla gidermeye çalışmasına karşın, Pan Avrupa 8. ve 10. koridorların kesişiminde Bunardzik Serbest Bölgesi’nde önemli teşvikler sunan Makedonya’da ticaret yapan Türk firmalarının karayolu altyapısının yetersizliğinden kaynaklanan ulaşım sorunları bunlardan biri.
Gerek Bulgaristan, gerekse Makedon sınır kapısında yaşanan sorunlar caydırıcı olurken, Arnavutluk-Makedonya-Bulgaristan ve Türkiye arasında Batı- Doğu Koridoru’nun oluşturulmasının ulaşım konusunda yaşanan sıkıntıları çözmesi bekleniyor.
Makedonya’da iş yapan Türk firmalarının ulaşım dışında yaşadığı sorunlardan biri de banka transferlerinde ve banka işlemlerinde yaşanan güçlükler olarak ifade ediliyor. Bu alandaki temel sorun Makedonya’daki bankacılık mevzuatından dolayı Türkiye’den ihraç edilen malların akreditiflerinin ancak Makedonya gümrüğündeki işlemleri bittikten sonra serbest bırakılması. Bu süreçte yaşanan gecikmeler doğrudan doğruya ticaretin yavaşlatan bir etken olarak gösteriliyor.
Ramstore Makedonya en büyük Türk yatırımı
Makedonya’nın dünya standartlarında ilk alışveriş, ticaret ve kültür merkezi olan 25 bin metrekare kapalı alana sahip alışveriş merkezi Ramstore Makedonya, Üsküp’te 2005 yılı Haziran ayında Ramstore Mall Alışveriş Merkezi ve Vardar mağazasını açtı. DEİK üyesi olan Koç Holding’e bağlı Migros’un Dış Ticaret Koordinatörü Haluk Yükler, Makedonya’da açılan Ramstore’un Migros’un yurtdışında faaliyet gösterdiği 5’inci ülke olduğuna dikkat çekiyor. Ramstore projesinin 20 milyon dolarlık bütçeyle bugüne kadar yapılmış en büyük perakende ve Türk yatırımı olması açısından önem taşıdığını ifade eden Yükler, alışveriş merkezinde dünyaca ünlü konsept markalar ve sinema salonlarının yanı sıra Altınbaş, Koton gibi önemli Türk yatırımlarının da bulunduğunu vurguluyor.
Ramstore Alışveriş Merkezi’nin inşaat, proje ve iskan aşamalarının Makedonya yetkili makamlarının hızlı ve doğru kararları sonucunda sorunsuz atlatıldığına dikkat çeken Yükler, bu girişimin OECD tarafından 2006 yılında "Makedonya’da yılın uluslararası yatırımcısı ödülü" ile taçlandırılacak kadar başarı kaydetmesiyle birlikte 2006 yılının kasım ayında 1700 metrekare kapalı alan üzerine Tetova (Kalkandelen) şehrindeki ikinci mağazanın hizmete girdiğini belirtiyor.
Müşteri memnuniyeti yakalandı
Migros Dış Ticaret Koordinatörü Haluk Yükler "Makedonya, Balkanlar’da gelişim perspektifine açık, NATO, AB üyeliğine kendini hazırlayan ve dolayısıyla pazar anlamında gelişim potansiyeline sahip bir ülke. Migros da yatırım kararını tüm bu nüveleri göz önünde tutarak aldı. Açık pazar ve mini marketlerin hakim olduğu ve organize perakendenin eksikliğinin görüldüğü pazarda Ramstore Makedonya’nın faaliyet göstermesiyle gelişmiş bir alışveriş ortamı, kalite ve çeşitlilik, hijyenle birlikte gelen gıda güvenliği, istihdam ve sadakat programı ile müşteri memnuniyeti yaratmayı başardık" diyor. Makedonya hükümetinin yatırımcılara önemli teşvikler verdiğini ifade eden Yükler, yabancı yatırımcının ortaklık payı oranında 3 yıl gelir vergisi muafiyetine sahip olduğunu belirtiyor.
Şişecam yatırıma hazırlanıyor
Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski, Şişecam’ın Makedonya’daki yatırım ortamına ilgi duyduğunu ve şirket yetkililerinin fırsatları araştırmak üzere birkaç kez ülkeyi ziyaret ettiğini belirterek, "Türkiye temaslarımız kapsamında Şişecam ile bu konuyu görüşeceğiz" dedi. Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski ve beraberindeki heyet, İstanbul’da Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) 17 Aralık’ta düzenlediği Makedonya Yatırım Timi toplantısında Türk işadamları ile bir araya geldi. Gruevski, Türk şirketlerinin Makedonya’daki yatırım planlarına ilişkin bir soruya karşılık, Doğu Avrupa’da çeşitli yatırımları bulunan Şişecam’ın Makedonya’daki yatırım fırsatlarıyla ilgilendiği duyumunu aldıklarını bildirdi. Gruevski, "Türkiye temaslarımız kapsamında Şişecam yetkilileri ile bu konuyu görüşeceğiz. Ülkemizde yatırım yapmak isteyenlere karşı kapımız her zaman açık" diye konuştu.
Vergi indirimi ile gelir arttı
Madekonya’daki vergi avantajları hakkında da bilgi veren Gruevski, teknoloji ve endüstri yatırımlarına ilk 10 yıl için vergi muafiyeti getirdiklerini, kişisel gelir vergisinin ise ilk 5 yıl için yüzde 5 ile sınırlandırıldığını kaydetti. Gruevski, vergi oranlarında gerçekleştirdikleri yüzde 12’lik indirimin bütçede yüzde 20 artışa neden olduğuna dikkat çekti. Gruevski, Makedonya’nın NATO üyesi olmasının ardından önümüzdeki birkaç yılda özellikle altyapı ve inşaat yatırımlarında patlama yaşanmasını beklediklerini sözlerine ekledi.
