Sosyal devlet olmanın dayanılmaz ağırlığı!

Türkiye’de sosyal koruma harcamaları, geçen yıl bir önceki yıla göre %19,5 oranında artarak yaklaşık 335 milyar TL’ye yaklaştı. Sosyal korumada en büyük harcama kalemi 162 milyar 140 milyon TL ile emekli/yaşlılara yapılan harcamalar olurken, sosyal koruma gelirlerinin %40,7’sini devlet katkıları, %27,7’sini işveren sosyal katkıları ve %26,5’ini koruma kapsamındaki bireyler tarafından yapılan sosyal katkılar oluşturdu.

Sosyal koruma harcaması; sosyal koruma yardımları, idari masraflar ve diğer harcamalardan oluşurken, sosyal koruma yardımları 8 risk/ihtiyaç grubu (hastalık/sağlık bakımı, engelli/malül, emekli/yaşlı, dul/yetim, aile/çocuk, işsizlik, konut ile sosyal dışlanma b.y.s) için yapılan yardımları kapsıyor.

Sosyal koruma istatistikleri

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), idari kayıtlardaki güncellemeler nedeniyle 2015 yılı verisini revize ederek, Sosyal Koruma İstatistikleri, 2016 verilerini açıkladı.

Sosyal koruma harcaması 2016 yılında %19,5 artış göstererek 334 milyar 751 milyon TL oldu. Bu harcamanın %98,3’ünü (328 milyar 917 milyon TL) sosyal koruma yardımları oluşturdu. Sosyal koruma yardımlarında ise en büyük harcama 162 milyar 140 milyon TL ile emekli/yaşlılara yapılan harcamalar oldu. Bunu 91 milyar 318 milyon TL ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları takip etti.

Sosyal koruma harcamaları, 2015, 2016

Sosyal korumanın GSYH’daki payı

Sosyal koruma harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı 2016 yılında %12,8 oldu. Sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payı ise %12,6 olarak gerçekleşti. Risk/ihtiyaç grupları bazında bakıldığında, emekli/yaşlılara yapılan harcamaların %6,2 ile en büyük paya sahip olduğu görülürken, bunu %3,5 ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları ve %1,5 ile dul/yetim harcamaları takip etti.

Sosyal koruma harcamalarının GSYH’ye oranı, 2015, 2016

Şartlı ve nakdi yardımlar

​Sosyal koruma yardımlarının %8,4’ü şartlı olarak verildi. Şartlı yardımlar içinde en büyük payı %32,1 ile engelli/malül yardımları oluşturdu. Bunu, %31,9 ile aile/çocuk yardımları ve %17,2 ile hastalık/sağlık bakımı yardımları takip etti.

Sosyal koruma yardımlarının %67,8’i nakdi olarak verilirken, nakdi yardımlarda en büyük payı %72,2 ile emekli/yaşlılara yapılan yardımlar oluşturdu. Bunu, %17,7 ile dul/yetim yardımları ve %3,5 ile işsizlik yardımları takip etti.

Sosyal koruma gelirlerinin %40,7’sini devlet katkıları, %27,7’sini işveren sosyal katkıları ve %26,5’ini koruma kapsamındaki bireyler tarafından yapılan sosyal katkılar oluşturdu.

Sosyal koruma kapsamında maaş alan kişi sayıları, 2015, 2016

Maaşa bağlananların sayısı arttı

Ülkemizde sosyal koruma kapsamında maaş (emekli/yaşlı, dul/yetim ve engelli/malül maaşı) alan kişi sayısı 2015 yılında 12 milyon 536 bin iken, 2016’da %2,3 artarak 12 milyon 829 bin kişiye yükseldi. Sosyal koruma kapsamında emekli/yaşlı ve dul/yetim maaşı alan kişi sayısı 2015 yılında 11 milyon 707 bin iken, 2016 yılında 11 milyon 992 bin kişiye ulaştı.