2017 yılı sonu itibariyle geçerli sanayi kapasite raporu sayısı bir önceki yıla göre %10,2 azalırken, KOBİ’lerin sanayi istihdamındaki payı geriledi, büyük firmaların payı ise yükseldi. 2017’de en çok kapasite raporu Gıda Ürünleri İmalatı konusunda yapıldı.
TOBB, 2017 Yılı Sanayi Kapasite Raporu İstatistiklerini yayınladı.
Sanayi Kapasite Raporu sayısı azaldı
TOBB verilerine göre, 2016 yılında 72.369 olan geçerli Sanayi Kapasite Raporu sayısı, 2017 yılında %10,42 azalışla 64.825 oldu. Söz konusu raporların ait olduğu üretim tesislerinin %38,17’sinde 1-9 arasında, %43,68’sinde 10-49 arasında, %8,78’sinde 50-99 arasında, % 6,51’inde 100-249 arasında, %2,87’inde ise 250’den fazla çalışan bulunuyor.
Çalışan sayısı
2017 yılında Sanayi Kapasite Raporu sayısındaki düşüşe bağlı olarak, rapora sahip tesislerde toplam çalışan sayısı da önceki yıla göre %2,96 azalışla 2.905.511 olarak belirlendi.
Toplam çalışanların %4,56’ü 1-9 çalışan bulunan tesislerde istihdam edilirken, %23,11’i 10-49, %13,76’sı 50-99, %22,39’u 100-249, %36,18’i ise 250 ve daha fazla çalışanı bulunan tesislerde istihdam ediliyor.
Geçerli raporlara göre istihdamın en fazla olduğu ilk beş il sırası ile İstanbul (619.046), Bursa (258.638), İzmir (196.290), Kocaeli (188.183) ve Ankara (151.947) oldu. En az çalışan bulunan son beş il sırası ile Ardahan (146), Bayburt (230), Hakkâri (508),Iğdır (719),Tunceli (734).
KOBİ’lerin istihdamdaki payı azaldı
2016-2017 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı %65,39’dan %63,82’a gerilerken, büyük firmaların payı % 34,61’den %36,18’e yükseldi.
2016 ile karşılaştırıldığında 2017’de sanayide en çok istihdam artışı sağlayan şehirler; Şırnak (% 55,36), Çanakkale (%19,60), Kars (%17,85), Gümüşhane (%12,38), Erzincan (%11,70), sanayide istihdam azalışının en çok olduğu şehirler ise Ardahan (- %44,06), Bayburt (-%28,57), Muş (-%22,28), Diyarbakır (-%18,68), Nevşehir (-%17.43) olarak belirlendi.
Bölgeler bazında en çok yeni sanayi istihdam artışı; Batı Marmara (%2,69), Kuzeydoğu Anadolu (%0,21) Doğu Marmara (%0,05) bölgelerinde, en yüksek istihdam azalışı ise Ortadoğu Anadolu (- %7,73) , Orta Anadolu (%7,54), İstanbul (-%6,05) bölgelerinde gerçekleşti.
Doğu Marmara, mühendis istihdamında ilk sıra
2017 sonu itibariyle sanayi tesislerinde en çok mühendis Doğu Marmara’da çalışıyor. Doğu Marmara’da çalışan 30.585 mühendise karşılık, İstanbul’da 24.702, Batı Anadolu’da 20.323, Ege’de 17.820, Akdeniz’de 7.886 mühendis sanayi tesislerinde istihdam edildi.
Toplam çalışanların %4,21’ini mühendis, %4,50’sini teknisyen, %6,60’ını usta, %72,41’ini işçi, %11,29’unu idari personel oluşturdu.
2017’de sanayi tesislerindeki ölçek büyümesi devam etti. Sanayi tesislerinde ortalama çalışan sayısı 2013’de 38,92, 2014’de 39,59 iken, 2015’de 40,69, 2016’da 41,37’ye ve 2017 yılında 44,82’ye yükseldi. Sanayi tesisi başına en çok çalışanı olan il Zonguldak’ı (103.40), Kırklareli (100,17), Karaman (91,26), Çankırı (88,63), Tekirdağ (88,51) illeri izledi.
Sanayide teknoloji yoğunluğu
2016-2017 döneminde; Yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı %1,92’den %2’ye, Orta-Yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı %19,55’den %23’e, Orta-Düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı %33,94’den %32,38’e, Düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı %44,60’dan %42,61’e şeklinde değişti.
2017 yılı sonu itibariyle Kapasite Raporlarının 1.414’ü ileri teknoloji, 16.270’i orta-yüksek teknoloji, 22.906’sı orta-düşük teknoloji ve 30.142’si düşük teknoloji konularında düzenlendi.
En çok kapasite raporu gıda sanayinden
2017 yılı sonu itibariyle en çok kapasite raporu, %10,83 oranıyla, “Gıda Ürünleri İmalatı” faaliyet grubunda düzenlendi. Gıdanın ardından en çok kodlanan faaliyet grupları ise “Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)” %10,70, “Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı” %8,64, “Tekstil ürünlerinin imalatı” %7,87, “Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı” %7,17 oranlarında gerçekleşti.
En az kapasite raporu düzenlenen son beş faaliyet grubu; “Tütün ürünleri imalatı” (%0,05)”, “Diğer hizmet faaliyetleri (%0,03)”, “Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği (%0,02)”, “Ham petrol ve doğal gaz çıkarımı (%0,01)” ve “Ormancılık ile endüstriyel ve yakacak odun üretimi (%0,004)” oldu.
En çok rapor İstanbul’dan
2017 yılı sonu itibariyle en çok Sanayi Kapasite Raporu düzenlenen ilk beş il İstanbul (18.429), Bursa (4.358), İzmir (4.227), Ankara (4.123) ve Konya (2.394); en az kapasite raporu düzenlenen son beş il ise Bayburt (17), Ardahan (23), Tunceli (28), Iğdır (32), Ağrı (36), Hakkari (36), Siirt (36) oldu.
Yabancı sermayeli firmalar
2017 sonu itibariyle 1.439 Yabancı Sermayeli Firma Kapasite Raporu yaptırırken, yabancı sermayeli firmaların üretim tesislerinin en çok olduğu il 237 tesis ile Kocaeli (237) olurken, bunu İzmir (209), İstanbul (176), Bursa (146) ve Tekirdağ (102) izledi.
Yabancı sermayeli firmaların kapasite raporu yaptırdıkları tesislerin faaliyet grubuna göre ilk beş sıralaması “Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı (107)”, “Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı (93)”, “Gıda ürünlerinin imalatı (87)”, Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) (87)” ve “Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı (87)” oldu.
Yabancı sermayeli sanayi tesisleri sayısında 317 adetle Almanya ilk sırada yer alırken, daha sonra sırası ile Hollanda (153), Fransa (120), İtalya (105), İngiltere (82) geliyor.
