Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan listeyi esas alarak çocuk programlarında reklamları yasaklanan kırmızı kategorideki gıdaları internet sitesinde açıkladı. Duyuru, medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar için tebligat niteliği taşıyor.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), “Aşırı Tüketimi Tavsiye Edilmeyen Gıda Maddelerinin Ticari İletişimine İlişkin Yeni Düzenleme” başlıklı bir duyuru yaptı.
“Yönetmelik ile uygulama netleştirildi”
Kurulun internet sitesindeki duyuruda, 27.03.2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan düzenleme ile “Yayın Hizmeti Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik”te değişikliğe gidildiği belirtilerek, “Söz konusu değişiklik ile 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un ‘Yayın Hizmetlerinde Ticarî İletişim’ başlıklı 9’uncu maddesinin yedinci fıkrasında yer alan ‘Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve maddeler içeren yiyecek ve içeceklerin ticarî iletişimine, çocuk programlarıyla birlikte veya bu programların içinde yer verilemez.’ hükmünün nasıl uygulanacağı netleştirilmiştir” denildi.
Çocuk programlarında reklamı yasaklanan gıdalar
Yapılan düzenlemeye göre; aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdaların tespitinde Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan listenin esas alındığı belirtilerek, söz konusu listeye ekinde yer verilen duyuruda, şunlar kaydedildi:
“Sağlık Bakanlığı’nca hazırlanan Gıda ve İçecek listesi;
Çocuk Programlarında Reklamına İzin Verilmeyecek Gıdalar (Kırmızı Kategori),
Reklamına Belirtilen Kriterlere Uyulması Halinde İzin Verilecek Gıdalar (Turuncu Kategori),
Reklamına İzin Verilen Gıdalar (Yeşil Kategori) olmak üzere 3 kategoriden oluşmaktadır.
Sağlık Bakanlığı’nın listesinde çocuk programlarında reklamına izin verilmeyecek gıdalar (Kırmızı kategori), “Çikolata ve Şekerler, Gofretler, Enerji Barları, Tatlı Soslar ve Tatlılar, Kekler, Tatlı Bisküviler, Meyveli Paylar, Çikolata Kaplı Bisküviler, Kek Karışımları, Cipsler, Gevrek Çerezler, Meyve Suları, Enerji İçecekleri, Alkolsüz Şekerli ya da Tatlandırıcılı Tüm İçecekler, Yenilebilir Buzlar” olarak yer almakta olup, bu kategorilerdeki gıda ürünlerinin reklamları çocuk programlarıyla birlikte (çocuk programının başında, arasında ve sonunda) yapılamayacaktır.
Çocuk kanallarında kesinlikle yasak!
Tematik çocuk kanallarında yayınlanan programların neredeyse tamamı çocuk programlarından oluştuğundan bu tür yayıncı kuruluşlarda kırmızı kategoride yer alan gıda maddelerinin reklamına yer verilemeyecektir.
Diğer yayın türlerinde yayın yapan (genel, haber, sağlık, eğitim, spor vb.) yayın kuruluşları yayın akışlarında çocuk programlarına yer vermeleri durumunda, yayınladıkları çocuk programlarında kırmızı kategorideki ürünlerin reklamına yer veremeyeceklerdir.
Turuncu kategori için de kriterler getirildi
Sağlık Bakanlığı’nın listesinde turuncu kategoride (Reklamına Belirtilen Kriterlere Uyulması Halinde İzin Verilecek Gıdalar) yer alan gıda maddeleri için bazı kriterler belirlenmiş olup, bu kriterlere uymamaları halinde onların da çocuk programlarıyla birlikte reklamı yapılamayacaktır. Yönetmelik düzenlemesi turuncu kategorideki gıda maddelerinin ticari iletişimine dönük denetimlerin başlaması için iki yıllık geçiş süreci öngörmüştür.”
Kırmızı kategorideki gıdaların reklamına uyarı zorunlu
RTÜK, kırmızı kategorideki gıdalara ilişkin reklamların çocuk programları dışındaki yayını için de akar yazı ile uyarı zorunluluğu getirdi. Duyuruda, “Çocuk programları dışında kalan program türlerinin yayını esnasında (programın başında, arasında ve sonunda) Sağlık Bakanlığının listesine göre çocuk programlarında reklamının yapılamayacağı tespit edilen gıda ürünlerinin reklamı, ekranın alt kısmında izleyiciler tarafından rahatça okunabilir, akar bant şeklinde yayınlanacak ve içerisinde düzenli ve dengeli beslenmeyi teşvik eden ifadelere yer veren yazılı uyarılarla birlikte yapılabilecektir” ifadeleri kullanıldı.
Sağlık Bakanlığınca hazırlanan 38 ayrı akar bant uyarı yazıları listesi de, duyuru ekinde Üst Kurul web sitesine konuldu. Yayıncılar tercih ettikleri yazılı uyarıyı kullanabilecekler.
Medya kuruluşlarına ayrıca tebligat yapılmayacak
RTÜK duyurusunun sonundaki notta ise Yönetmelik değişikliğinin Resmi Gazetede yayınladıktan (27 Mart) 15 gün sonra yürürlüğe (11.04.2018 tarihinde) gireceği hatırlatılarak, “Bu duyuru 6112 Sayılı Kanunun 47’nci Maddesi 2’nci fıkrası ‘Medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar ile platform, multipleks ve altyapı işletmecileri ile verici tesis ve işletim şirketine yönelik olarak yapılacak genel nitelikli duyurular ile 7’nci madde çerçevesindeki bildiriler, Üst Kurulun internet sitesinde yayınlanır. Bu duyurular 7201 sayılı Kanuna göre yapılan tebligat hükmündedir.’ kapsamında olup, tebligat niteliğindedir ve medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara ayrıca bir tebligat yapılmayacaktır” ifadelerine yer verildi.
