Çocuk programlarında kırmızı kategorideki gıda ve içecek reklamları için 11 Nisan’da başlayacak yasağa açıklık getiren Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı İlhan Yerlikaya, söz konusu ürünlerin reklamlarını yayınlayanlara yüzde 1 ile yüzde 3 arasında değişen oranlarda para cezalarından lisans iptaline kadar farklı yaptırımlar uygulanabileceğini söyledi.
Hürriyet’in haberine göre, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı İlhan Yerlikaya, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan besin profili kılavuzuna göre kırmızı kategorideki gıda ve içecekler için getirilen reklam yasakları ile turuncu kategorideki gıdalar için sağlık uyarılı yayın konusuna açıklık getirdi.
“Yaptırım uygulanacak gıdalar konusunda tereddüt vardı”
Yerlikaya, “Aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdaların” neler olduğu, piyasada çok fazla bulunan çikolata, tuzlu, yağlı ürünlerin hangisine işlem yapılacağına yönelik tereddütlerin yaşandığını, bunun üzerine Sağlık Bakanlığı ile yapılan istişareler sonucunda çocuk programlarındaki gıda reklamlarına sınırlama getiren Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin yayımlandığını hatırlattı.
“Turuncu kategorideki gıdalar için kriterlere bakılacak”
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan listede çocuk programlarında reklamına izin verilmeyecek gıda ürünlerinin “Kırmızı”, kriterlere uyulması halinde reklamı yapılabilecek gıdaların “Turuncu” ve reklamı yayınlanabileceklerin de “Yeşil” kategoriyle tanımlandığını vurgulayan İlhan Yerlikaya, belirli gıda ürünlerinin reklamına izin verilmemesine yönelik düzenlemenin tüm kanallardaki çocuk programları veya çocuk kanalları için geçerli olduğunu kaydetti. Yerlikaya, turuncu kategorideki ürünlerin de içindeki yağ, tuz ve şeker oranının belirlenen miktarda olması şartıyla reklamına izin verileceğinin altını çizdi.
“İlgili paydaşlar çalışmalara destek verdi”
Düzenlemenin hem RTÜK hem de yayıncıların elini çok rahatlattığını, tereddüde düşülen konuların netliğe kavuşturulduğunu belirten Yerlikaya, çalışmanın ilgili paydaşların desteğiyle yapıldığını dile getirdi.
RTÜK Başkanı İlhan Yerlikaya, “15 gün içerisinde kırmızı kategorideki ürünlerin reklamının yasaklanması gündeme gelecek. Turuncu kategorideki ürünler için ise iki yıllık bir geçiş dönemi var. Bu düzenleme toplumumuzun, gençlerimizin, çocuklarımızın yararına bir uygulama” ifadelerini kullandı.
Düzenlemeye yönelik toplumdan çok olumlu geri dönüşler aldıklarını, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın da buna destek verdiğini hatırlatan Yerlikaya, bunun kendilerini de mutlu ettiğini söyledi. Yerlikaya, sözlerini şöyle sürdürdü:
Yasağa uymayana ağır yaptırımlar
“Gıdalardaki endüstrileşme, katkı maddeleri arttıkça obezite gibi sorunlar da çok daha fazla gündeme geliyor. Bu konuda hassas olmamız gerekiyor. Sağlık Bakanlığı çok titiz bir çalışma yürüttü, yönetmeliğimizi hazırladık. Yayıncılarımız da inşallah hassas olurlar.
Hassas olmazlarsa ne olur? Bunun müeyyideleri de ağırdır, bunu da belirtmek isterim. Müeyyidelerimiz 6112 sayılı yasaya göre belirleniyor. Yasada 32’nci maddenin 2’nci fıkrası uyarınca müeyyide uygulayacağız.
Düzenlemeye uymayana bir önceki ayın reklam gelirlerinin yüzde 1’i ile yüzde 3’ü arasında ceza vereceğiz. Fakat diyelim buna uymadı, ceza aldı ve tekrar etti. Belli bir süre tekrar ederse bu sefer ilgili programın 5 kez durdurulması gibi daha ağır cezalar geliyor. Yine de devam ederse 10 güne kadar program durdurma ve yine de devam ederse lisans iptaline kadar giden cezalar var. Yani kırmızı kategorideki gıdalarla ilgili reklam yasağına özellikle uymuyor ve bir yıl içerisinde devam ediyorsa, belli bir süreyi de aşmışsa lisans iptaline kadar gidebilir.”
“Diğer programlarda da akar bantla verilecek”
RTÜK Başkanı İlhan Yerlikaya, kırmızı listedeki gıdaların reklamlarının çocuk programları haricindeki programlarda da sağlıklı beslenmeyi teşvik edici akar bantlarla verilebileceğinin altını çizdi.
Bu çerçevede çok güzel sloganların belirlendiğini belirten Yerlikaya, “Mesela bir dizi film veya çocuklara yönelik olmayan başka bir programda kırmızı listedeki ürünlerin reklamını yayınlayacaksa, akar bantla bu mesajları yayınlamak zorunda.” dedi.
Yerlikaya, bunlar arasında “Şişmanlık ve neden olduğu hastalıklardan korunmak için sağlıklı besleniniz, hareketli olunuz”, “Sabah kahvaltısı sağlıklı beslenmede önemli bir öğündür. Güne istekli başlamak, işte ve okulda başarılı olmak için mutlaka kahvaltı yapınız”, “Kısa sürede hızlı kilo verdiren şok diyetler sağlık sorunlarına neden olur. Zayıflamak için bir sağlık kuruluşundan yardım alınız”, “Aşırı tuzlu, şekerli ve yağlı besinlerden kaçınınız” gibi sloganların yer aldığını bildirdi.
Bu konuda da cezai yaptırımların bulunduğunu belirten Yerlikaya, “Akar bantlar verilmezse bir önceki ayın reklam gelirlerinin yüzde 1’i ile yüzde 3’ü arasında müeyyide uygulayabileceğiz. Amacımız gençlerin ve çocukların sağlığının korunması. Bunlar toplumumuzun sağlığı için ortaya konulmuş kural ve düzenlemelerdir.” diye konuştu.
