Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Prof. Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu, Safranbolu Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü tarafından ‘Dünya Miras Kentinin Kırmızı Altını Safran’ projesi kapsamında konferans düzenlenen konferansa katıldı.
Konferansta konuşan Prof. Dr. Saraçoğlu, Anadolu topraklarındaki en büyük hırsızlığın 1950 yılında yapıldığını, bunu yapanın da Jack Harlan adında bir Amerikalı olduğunu ifade etti.
“1948’de Anadolu’ya gelir… Güneydoğu, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Yusufeli’ne kadar çıkar yukarıya. Şu masa büyüklüğünde 25 sandık dolusu tohum götürüyor Amerika’ya. Bizim malımızı bize satıyor adamlar. 1948’de bunu yaptılar.”
Jack Harlan kimdir?
1917 ile 1998 yılları arasında yaşamış olan Jack Harlan botanik ve tarım alanlarında bir uzmandı. Yaşamı boyunca farklı bitki türlerini toplama görevlerinde bulunan Harlan, tarım bitkilerinde biyoçeşitliliğin korunmasını savunuyordu.
Türkiye’de ne yaptı?
Harlan ve meslektaşı Osman Tosun 1948 yılında Türkiye’nin doğu bölgelerinde bazı buğday çeşitlerini topladı. Bu örnekler Amerika’ya götürülerek ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) tohum bankasında saklandı.
1960’lı yıllarda ABD’de çıkan bir buğday hastalığı için dirençli türler araştırılırken, Türkiye’den götürülen bazı türlerin bu özelliğe sahip olduğu anlaşıldı. Daha sonra bu tür yetiştirme programlarına dahil edildi ve Amerika’nın özellikle Kuzey bölgelerinde yaygın bir şekilde kullanıldı.
Anadolu’nun en çok boşaltıldığı dönem
Anadolu’nun en çok boşaltıldığı dönemin 1984 – 1986 arası olduğunu söyleyen Prof. Dr. Saraçoğlu, bu dönemde Mersin ve İskenderun Limanları’na sayısız tahıl gemisinin geldiğini; buğday, mercimek, nohut, kuru fasulye ve mısır gibi bitkisel ürünlerin tohumlarının toplandığını aktardı.
Tüm Anadolu’nun 3 yıl boyunca boşaltıldığını ifade eden Prof. Dr. Saraçoğlu, bunun akabinde mevcut türlerin verimsiz olduğunun söylenerek Meksika buğdayı gibi yabancı türlerin ve melez tohumların ülkeye sokulduğunu söyledi.
