Jonas Salk, 1954 yılında geliştirdiği çocuk felci aşısı sayesinde, milyonlarca çocuğun hayatına dokunan bir bilim insanı. Salk’ı bu kadar özel yapan nedenlerden biri de geliştirdiği aşıyı patentlememiş olması. Kendisine ‘neden patentlemediği’ sorusu yöneltildiğinde ise Salk, şu cevabı verir: “İnsanlığa ait, patenti yok diyebilirim. Güneşi patentleyebilir misiniz?” Salk, aşı için patent çıkarmış olsaydı 7 milyar dolar kazanç sağlayabilecekken, insanları kurtarmayı seçti. 23 Haziran 1995 yılında hayatını kaybeden çocuk felci aşısının mucidi, ABD’li hekim ve bakteriyolog Jonas Salk, çığır açan çalışmasıyla bugün dahi kendinden söz ettiriyor.
“Eğer tüm böcekler Dünya’dan yok olacak olsaydı, 50 yıl içinde Dünya’daki hayat sona ererdi.
Eğer insanoğlu Dünya’dan yok olacak olsaydı, 50 yıl içinde bütün yaşam formları kendini yeniler ve gelişirdi” sözlerinin sahibi Jonas Edward Salk, 28 Ekim 1914 tarihinde New York’ta doğdu.
New York Üniversitesi’ndeki Tıp tahsilinden sonra kendisini virüs araştırmalarına veren Jonas Salk, bakteri profesörü olduktan sonra tamamen araştırmalarına yoğunlaştı.
Çocuk felci, Amerika’da en önemli sağlık sorunlarından birini oluşturuyordu. Çocuk felci salgının endişe verici boyutlara ulaşmasıyla birlikte, 57.628 çocuk felci vakası yaşandı. Büyük bir çoğunluğunu çocukların oluşturduğu salgında bu ürkütücü manzara, o dönemler için Amerika’nın en büyük korkusu halini aldı.
Bilim adamları, hastalığı önlemek ya da tedavi etmek için çalışmalar başlamış, Amerika Başkanı Franklin Delano Roosevelt’in çocuk felcine yakalanması ve hastalığı yenmesine karşın bir daha yürüyememesi ise salgın için bir şeyler yapılması ihtiyacını artırdı.
1947 yılında Pittsburgh Üniversitesi’nde görevli olan Salk, grip aşısı üzerinde yaptığı çalışmalarını, çocuk felcinin önüne geçecek bir aşı üzerine yaptığı çalışmalarla birleştirdi. Çocuk felci virüsü, virüse yakalananlarının %5’i ila %10’u arasında ölümcül etki gösteriyordu.
O dönemin görüşü, virüsün sadece hayatta olması durumunda vücudun bağışıklık kazanması mümkündü ancak Salk bu görüşe karşı çıkıyordu. 1952 yılında formoldehid kullanarak virüsü etkisizleştirmeyi ve geliştirdiği aşı sayesinde virüsü taşıyan kişilerin çocuk felci virüsüne bağışıklık kazanmasını sağladı.
Dr. J. Salk, çalışmaları sırasında maymun böbreği dokularında polyo (çocuk felci) virüslerini üretmeyi başardı sonra Felçli Çocuklar İçin D.T. Watson Evi’nde yatan hastalar üzerinde uygulanmaya başlandı. Salk, başarısını kanıtladıktan sonra aşıyı ailesi, çalışanları, diğer gönüllüler ve kendisi üzerinde de kullandı.
1954 yılında çift-kör plasebo kontrollü bir çalışma sonucunda yaşları altı ila dokuz üzerinde değişen bir milyon çocuk üzerinde uygulandı. Bir yıl sonra çocuk felci aşısı uygulanan çocukların hayatta olan virüse bağışıklık kazandığı görüldü.
Salk, 1957’de deneysel tıp alanında profesör oldu. 1960’ta La Jolla, Kaliforniya’da Salk Biyolojik Çalışmalar Enstitüsü’nü kurdu ve kendisini multiple sclerosis ve kanser araştırmalarına verdi. 1970’lerde bilim ve bilimin sosyal rolü hakkında kitaplar yazdı. 1977’de Başkan Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi. 23 Haziran 1995’de San Diego’da kalp rahatsızlığı nedeniyle hayatını kaybetti.
GIDAHATTI DERGİSİNİ ÜCRETSİZ İNDİRİN
