Kayıtdışı ekonominin kayıt altına alınması için ürünler tarımdan sanayiye geçilirken yakalanmaya çalışılacak. Çiftçiye verilen stopajın iadesi gündeme getirilerek, ürünü satın alan tüccarın vergi mükellefi olup olmadığı, ürünün kayıtlı satın alınıp, alınmadığı kontrol edilecek.
Başlatılan çalışmalarda; tarım ürünlerinin sanayi kesimine geçerken kayıt altına alınması ilkesinden hareketle; çiftçiden kesilen stopajın iade edilmesine imkan verebilecek bir sistem üzerinde duruluyor. Çiftçiler, ürünlerini borsada satarlarsa yüzde 2, dışarıda satarlarsa yüzde 4 stopaj kesiliyor. Ürün desteklerini ise Ziraat Bankası’ndan alıyorlar. Düşünülen sistemde; çiftçinin borsada ya da dışarıda sattığı ürünün faturasını Ziraat Bankası’na getirmesi burada ürünü satın alan tüccarın kayıtlı olup olmadığının kontrolü eğer kayıtlıysa da stopajın bir kısmının iade edilmesi üzerinde duruluyor.
Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü tarım sektörünü incelediği çalışmasında; tarımda 3 milyon 76 bin çiftçi olduğunu, bunların 2 milyon 700 bininin kayıtlı olduğu tespit etti. Söz konusu çiftçiler 167 milyon dekarda ekim dikim yapıyor. İşletmelere bakıldığında ise, yüzde 93’ü 200 dekarın altında ekim dikim yapıyor. Vergi kanunlarında işletme büyüklüğü ölçüsünde 180-200 dekar civarında ürüne göre değişen istisnalar bulunuyor. İstisnanın altındaki kesim zaten stopajla vergilendiriliyor. Kalan yüzde 7, 200 dekarın üstünde tarım faaliyeti gerçekleştiriyor. Ancak yüzde 7’nin bir kısmının içinde; tahıl, pancar gibi ürünler için 500 dekarın altında faaliyette bulunan çiftçiler var. Bu kesim de stopajla vergilendiriliyor. Sadece yüzde 2-4 arasında büyük mükellef kalıyor. Maliye yetkilileri büyük mükellefin de takibinde zaten sorun olmadığını söylediler. Yetkililer, ekonomide kayıtdışılığın tespiti için tarımdan sanayiye geçerken bir mekanizma kurulması gerektiğini gördüklerini dile getirerek, verilen ürün destekleri ile stopajın bağlantısının kurulmasıyla, bunun sağlanacağını düşündüklerini dile getirdi. Şu anda yeni model arayışının sürdüğünü ifade eden yetkililer, ürün desteği ile stopajın bağlantısı üzerinde çalıştıklarını, modele son kararın siyasiler tarafından verileceğini söyledi.
