Küresel gıda fiyatları için seyri yansıtan BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Fiyat Endeksi, süt ürünleri fiyatlarındaki artışların etkisiyle Mayıs ayında Nisan’a oranla yüzde 1,2 artarak 176.2’ye yükseldi. FAO, küresel tahıl üretimine dair tahminlerini de yukarı yönlü güncelledi.
Küresel gıda fiyatları için bir gösterge olan ve 5 temel tarımsal gıdanın uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri yansıtan BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Fiyat Endeksi, Mayıs 2018’de bir önceki aya göre yüzde 1,2 artış göstererek ortalama 176.2 puan seviyesinde oluştu.
Endeksteki artış asıl olarak, süt ürünleri ile tahıl fiyatlarında dünya çapında yaşanan artıştan kaynaklanırken, şeker ve bitkisel yağ fiyatlarındaki düşüş, artış oranını aşağıya çekti.
En yüksek artış süt ürünlerinde
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde 5,5 yükselirken, endeks geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,5 oranında daha yüksek seviyede oluştu. Dünyanın önde gelen süt ürünleri ihracatçısı olan Yeni Zelanda’daki arz darlığının, son aylarda görülen piyasa daralmasının temel sebebi olduğu düşünülüyor.
Mayıs’ta artış gözlenen bir diğer endeks olan FAO Tahıl Fiyat Endeksi ise Nisan’a göre yüzde 2,4 artış gösterdi. Halen geçen yıla oranla yüzde 17 yüksek seviyede seyreden endeks, böylece 2015’in Ocak ayından beri görülen en üst seviyeye çıkmış oldu. Tahıllardan buğday fiyatları, büyük ihracatçı ülkelerden bazılarının buğday üretimi alanındaki geleceğine dair kaygılar nedeniyle artarken, Güney Amerika’da hasat beklentilerinin kötüleşmesi de iri taneli fiyatlarının yükselmesine sebep oldu. Ayrıca, Güneydoğu Asya’daki alıcıların yaptığı büyük ölçekli satın almalardan destek gören uluslararası pirinç fiyatları da yüksek bir seviyede seyretti.
Mayıs’ta gerileyen endeksler
Mayıs ayında düşüş yaşanan endekslerden FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Mayıs’ta yüzde 2,6 oranında azalma kaydederek, son 27 ayın en düşük seviyesine geriledi. Palm, soya ve ayçiçek yağlarının tümünde gözlenen düşüşün sebeplerinden biri, yüksek küresel envanter seviyeleri.
FAO Et Fiyat Endeksi’nde Mayıs’ta sınırlı oranda gerileme gerçekleşirken, FAO Şeker Fiyat Endeksi art arda altıncı ayda da düşüş kaydetti. Endeksin Nisan ayına göre yüzde 0,5 düşüşüne gerekçe olarak, dünyanın en büyük şeker üreticisi ve ihracatçısı olan Brezilya’nın önemli üretim sahalarında olumlu hasat koşullarının bulunması gösteriliyor.
Küresel tahıl üretimi
Bu arada, dünya tahıl stoklarındaki yüksek seviye korunurken, 2018 yılına ait küresel tahıl üretimine dair tahminler yukarı yönlü güncellendi.
FAO, yeni yayınladığı Tahıl Arz ve Talep Özeti’nde, 2018 yılı dünya toplam tahıl üretimi tahminini 2 610 milyon tona yükseltti. Buna rağmen tahıl üretiminde, geçen yıl elde edilen rekor üretim seviyesine göre yıllık bazda yüzde 1,5’lik bir düşüş yaşanacak.
2018’de toplam buğday üretiminin 754.1 milyon ton seviyesinde olacağı öngörülürken, FAO’nun yıllık iri taneliler üretim miktarına dair üretim tahmini ise 1.345 milyon ton. Buna göre, çiftçilerin daha karlı ürünlere geçmesi ve bazı ülkelerdeki yağış azlığına da bağlı olarak üretim, geçen yılın rekor rakamlarının yüzde 3,2 altında gerçekleşecek.
Dünya pirinç üretiminin bu yıl 2017 seviyesinin yüzde 1,3 üzerinde gerçekleşerek 511.3 milyon tona ulaşacağı ve böylece yeni bir rekora ulaşması öngörülürken, üretimdeki artış asıl olarak Hindistan’daki görünümün iyileşmesinden kaynaklanacak.
Tahıl stokları
FAO’nun yeni raporu, tahıl kullanımına ve gelecek yıl rekor oluşturacak seviyelere ulaşması beklenen tahıl ticaretine dair en son tahminleri sunuyor.
Raporda, 2019’da sezon sonu itibarıyla oluşacak küresel tahıl stok miktarına dair tahmin 772 milyon tona güncellenerek, Mayıs’ta yayınlanan son değere göre yüzde 5 oranında yükseltildi. Bu güncelleme çoğunlukla Çin’in mısır stoklarına dair tarihsel bazda oluşturulan öngörülerde yapılan yukarı yönlü revizyonu yansıtıyor. Diğer taraftan, kaydedilen aylık artışlara rağmen, dünya tahıl stoklarının açılış seviyelerinden yüzde 5,4 aşağıda seyredeceği düşünülüyor.
Yeni tahminler, küresel tahıl stok kullanım oranının yüzde 28,5 seviyesinde oluşmasıyla, görece yüksek bir düzeyin yakalanacağına, ancak 2017/2018 sezonuna kıyasla, oranda bir miktar düşüş izleneceğine işaret ediyor.
