Birkaç aydır durağan seyrettikten sonra Ekim ayında yükselişe geçen küresel gıda fiyatları, Kasım’da büyük artış göstererek, iki yıldan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Ancak hala 2011’deki seviyenin altında seyreden FAO Gıda Fiyat Endeksi, Kasım ayında et ve bitkisel yağ fiyatlarının etkisiyle artarken, tahıl fiyatları rekor verim beklentilerine rağmen düşüş gösterdi.
Son aylarda durgun seyreden küresel gıda fiyatları Ekim ayında, özellikle şeker ve tahıllardaki fiyat artışlarının etkisiyle yükselmişti.
Gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimlerini izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Kasım 2019’da iki yıldan bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Endeks, Ekim ayına göre yüzde 2,7 ve bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,5 oranında artarak, 177.2 puana ulaştı.
Gıda gruplarındaki fiyat değişimleri
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, palm yağı fiyat kotasyonlarının güçlü küresel ithalat talebi ile artması ve biyodizel üretimi kullanımındaki artış ve gelecek yıl oluşabilecek arz eksikliğiyle Kasım ayında yüzde 10,4 yükseldi. Kanola ve soya yağı değerleri ayrıca artış gösterdi.
FAO Et Fiyat Endeksi, on yıldan uzun süredir bir önceki aya göre rekor artışla yüzde 4,6 yükseldi. Sığır ve küçükbaş hayvan fiyat kotasyonları, özellikle Çin’den yıl sonu kutlamaları öncesi gelen istikrarlı ithalat talebiyle, en çok yükselen kotasyonlar oldu.
FAO Şeker Fiyatı Endeksi, gelecek yıldaki küresel şeker tüketiminin üretimi geçeceği göstergeleri, Tayland, Hindistan, Fransa ve ABD’deki ideal olmayan büyüme şartları göz önüne alındığında, Ekim ayından bu yana yüzde 1,8’lik artış gösterdi.
Tahıl fiyatları geriledi
Buna karşın, FAO Tahıl Fiyat Endeksi, önde gelen buğday ihracatçısı ülkeler arasındaki rekabet sebebiyle yüzde 1,2 geriledi. Pirinç değerleri, Arjantin ve Brezilya’da sabit kalsa da, ABD mısır ihracatı fiyatlarının bastırıcı gücüyle ayrıca düşüş gösterdi.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Avrupa’da süt üretiminin mevsimsel düşüş yaşaması ve küresel talebin istikrarlı kalması sebebiyle Ekim ayından bu yana az da olsa bir artış gösterdi.
2019 için rekor tahıl üretimi bekleniyor
FAO, 2019 için küresel tahıl üretimi tahminlerini, 2018’den yüzde 2,1’lik bir artışla, 2 714 milyon ton ile tüm zamanların en yüksek hasat zamanı olacağını öngörmektedir.
Yayınlanan Tahıl Arz ve Talep Özeti’ne de yansıyan yukarı revizyon, Çin, Rusya Federasyonu ve Ukrayna’da bir öncekinden daha yüksek oranda olacağı ön görülen iri taneli ürünleri yansıtıyor. Mısırın da aralarında bulunduğu iri taneli ürünlerin, 2017’deki rekor seviyeden az miktarda 1 433 milyon ton olması öngörülüyor.
AB için yukarı revizyon sonrasında, 2019’da küresel buğday üretimi 2018’den itibaren yüzde 4,8’lik büyümeyle 766.4 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor. Küresel pirinç üretimi, 2018’deki rekor seviyenin yüzde 0,5 altında kalarak 515 milyon tona ulaşması bekleniyor.
FAO’nun 2019/20 küresel tahıl kullanımı, bir önceki mevsimden 21 milyon fazla olup, 2.709 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor. 2020’de mevsimlerin sonlanışı sırasında küresel tahıl stoklarının 863 milyon tona ulaşması bekleniyor. Bu seviyede, küresel tahıl stoku kullanım oranı yüzde 31’lik göreceli yüksek bir seviyeye yaklaşıyor. 2019/20’de küresel tarım ticaretinin, 2018/19 döneminden yüzde 1,1’lik yükselişle 416 milyon ton tahmin ediliyor.
Kötü hava, Afrika’da tahıl hasatlarını olumsuz etkiledi
FAO’nun yayınladığı Ürün Tahminleri ve Gıda Durumu raporuna göre, halen 42 ülke gıda için dışarıdan yardıma muhtaç.
Kuraklık ve temel gıda ürünlerinde rekor seviyedeki fiyatlardan etkilenen ülkelerden Afganistan, Bangladeş, Burkina Faso, Burundi, Kabo Verde, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kondo, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Cibuti, Ertire, Esvatini, Etyopya, Gine, Haiti, Irak, Kenya, Lesoto, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mozambik, Myanmar (Burma), Nijer, Nijerya, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Güney Sudan, Suriye Arap Cumhuriyeti, Uganda, Venezuela, Yemen ve Zimbabve’ye Zambiya da katıldı.
Rapor aynı zamanda Doğu Afrika’nın hasat beklentilerini düşüren ve Güney Afrika’da üretimde azalmaya neden olan kötü hava koşulları ile kuraklık sonrası oluşan seller hakkında da detaylı bilgi veriyor. Zimbabve’deki kötü hasatlar ve yüksek temel gıda fiyatlarının, 2020’nin ilk üç ayında ülkede gıda güvensizliği yaşayan insanların sayısını ikiye katlaması bekleniyor.
Kötü hava koşulları sebebiyle Afrika’daki Gıda Açığı Bulunan Düşük Gelirli Ülkeler’in (GADGÜ) tahıl üretiminde düşüş beklenirken, Afganistan ve Suriye gibi Asya’daki GADGÜ’lerde yükseliş öngörülüyor.
