Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, yıllık 800 bin ton hububat tohumluğu ihtiyacına karşın, özel sektör ve Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün (TİGEM ) 259 bin ton üretim kapasitesi bulunduğunu, kuraklık nedeniyle bu yılki üretimin ise 200 bin tonda kalacağını söyledi.
Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğü (TÜGEM ) tarafından düzenlenen ‘Serin İklim Tahılları Tohumculuğu’ toplantısında konuşan Müsteşar Mirmahmutoğullları, bakanlık olarak tohuma çok önem verdiklerini, tohumluk ithalatını bir düzene soktuklarını, özel sektörün önünü açmak için tohumculuk kanunu ve ıslahçı hakları kanunu çıkardıklarını, TİGEM Genel Müdür Yardımcısı Halil İbrahim Öz Bayat ise TİGEM’in talebi karşılayamacağını ve özel sektörün teşvik edilmesi gerektiğini söyledi.
Global iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlayan çeşitler geliştirerek, üretimde yaşanacak krizin fırsata dönüştürülebileceğini kaydeden Mirmahmutoğulları, Türkiye’de araştırmaya ayrılan kaynağa karşın, patente dönüşen buluş sayısının çok düşük, buluşların endüstriye dönüşüm oranının ise çok daha düşük olduğuna işaret etti.
Türkiye’de 1973 ve 1989`da da kuraklık yaşandığını, ancak bu yıl 1973’e göre yüzde 15,6 daha fazla yağış alınmasına karşın, 0,9 derece daha fazla genel ısınma olması nedeniyle kuraklığın çok daha etkili olduğunu anlatan Müsteşar Vedat Mirmahmutoğulları, kuraklığın, tohumluk talebini daha da artıracağına işaret ederek, `Türkiye `de 60 bin tonu özel sektörde, kalanı TİGEM’de olmak üzere 259 bin ton hububat tohumluğu üretim kapasitesi var. Kuraklık , tohumluk üretim kapasitesini de düşürdü, tohumluk ihtiyacını artırdı. Tohumdaki yetersizliğin ve kalite düşüklüğünün gelecek yıla faturası ne olacak, bakmak lazım…` dedi.
TİGEM karşılayamaz, özel sektörün önü açılmalı
Hububat tohumluğu talebinin bu yıl 580 bin tona ulaştığını, talebin arzı geçtiğini belirten TİGEM Genel Müdür Yardımcısı Halil İbrahim Özbayat ise, “TİGEM `in tek başına bu talebi karşılaması mümkün değil. Özel sektörün üretim açısından önü açılmalı ve etkin rol alması sağlanmalı” dedi.
Geçen yıl TİGEM işletmelerinde 289,3 bin ton hububat tohumluğu üretildiğini, dekar başına verimin 287 kg olduğunu hatırlatan Özbayat, bu yıl verimin ortalama yüzde 11 düştüğünü, 216,7 bin ton üretim planlanmasına karşın kuraklık nedeniyle 200 bin ton civarında gerçekleşmesinin beklendiğini, yine de 215 bin ton tohumluk dağıtılabileceğini söyledi.
TÜGEM Genel Müdür Yardımcısı Bahattin Bozkurt da hububatın Türkiye için stratejik öneme sahip olduğunu, 1990’lara kadar 20 hububat tohumluğu çeşidi tescil edilirken, 1990`lardan bugünü kadar tescil edilen çeşit sayısının 150`yi geçtiğini bildirdi. Sertifikalı tohumluk üretiminin de 100 bin tonlardan 250 bin tonlara çıktığını anlatan Bozkurt, hedeflerinin sertifikalı tohum kullanımını yüzde 40`tan yüzde 60`a çıkarmak olduğunu söyledi.
Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürü Masum Burak da, araştırma enstitüleri tarafından son yıllarda çok sayıda yüksek verim ve kaliteye sahip çeşitler geliştirildiğini, bunların bir bölümünün ıslahçı haklarının özel sektöre devredildiğini belirterek, bu devirlerden sağlanan gelirler ile daha fazla sayıda araştırmayı yürütme imkanına kavuştuklarını söyledi.
