Tüketiciler artık daha fazla güvence arıyor
“Kodeks Alimentarius Komisyonu, üyelerin komisyon çalışmalarına katılımına her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuyor.”
Önümüzdeki dönemde küresel gıda ve tarım ticaretinde, gelişmekte olan ülkelerin daha fazla yer alacağını öngören Kodeks Alimentarius Komisyonu (CAC), Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yeni sorunlara yanıt vermek ve en son gelişmeleri takip edebilmek için çabalıyor. Bu amaçla CAC, 2008-2013 yıllarını kapsayan çalışmalarını planlamak üzere 6 yıllık bir Stratejik Çerçeve Planı hazırladı.
CAC, FAO ve WHO tarafından ortaklaşa kurulan ve merkezi Roma’da bulunan bir komisyon ve 174 üyesi var. FAO ve WHO tarafından, tüketicilerin sağlıklarının korunmasını ve gıda ticaretinde adil uygulamalara gidilmesini sağlamak amacıyla kurulan CAC, Ortak Gıda Standartları Programı çerçevesinde faaliyet gösteriyor. Komisyon ayrıca tüm uluslararası hükümet ve hükümet dışı kuruluşlarca yürütülen gıda standartları ve kodeks oluşturma çalışmalarının koordinasyonunu da yapıyor. Gıda Kodeksi, Komisyon’un bir çalışması olup uluslararası kabul görmüş gıda standartları, rehberleri, uygulama kodları ve tavsiyelerden oluşuyor.
Stratejik Plan 2008-2013, Komisyon’un stratejik hedeflerini ortaya koyan ve program alanları ile planlanan faaliyetler listesini açık bir zaman çizelgesi ile birleştiren bir doküman. Aynı zamanda Komisyon için stratejik vizyon ve hedeflere, çatı kuruluşlar olan FAO ve WHO için de gıda güvenliğine atfedilen önemi ortaya koyuyor.
WHO tarafından kabul edilen çeşitli kararlar, uluslararası gıda ticaretinde sağlık unsurunu ve tüketici sağlığının en üst seviyede korunmasında CAC’ın önemini kabul ediyor. Bu kararlar ve ilgili dokümanlar WHO’yu, tüm gıda zinciri boyunca sağlık riskini azaltmaya yönelik sürdürülebilir ve entegre gıda güvenliği sistemleri geliştirme amacıyla gıda güvenliğini temel kamu hizmeti haline getirmesi için çalışmaya teşvik ediyor. Bu nedenle CAC, kodeksleri, tüzükleri ve tavsiyeleri değerlendirirken, WHO ve FAO’nun Kodeks görev çerçevesi ile ilgili kararlarını da dikkate alıyor.
Ülkemiz de gıda alanında gelişen ve şekil değiştiren yeni sorunlara yanıt vermek ve en son gelişmeleri takip edebilmek için, gıda maddelerinin asgarî kalite ve hijyen kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, gıdaya bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esasları ve analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Gıda Kanunu Taslağı’nda kendisine bir türlü yer bulamayan Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu (UGKK) tarafından hazırlanıyor. UGKK, çalışmalarında ilgili AB mevzuatlarını ve kuruluşundan beri üye olduğu CAC’ın gıda kodekslerini dikkatle inceliyor.
Bu nedenle CAC’ın 6 yıllık olarak planladığı çalışmalarının sistematiği içinde yer alabilmek için CAC’ın kodeks hazırlık çalışmalarına sürekli ve etkili bir katılım sağlamanın, ülkemiz açısından çok önemli bir husus olduğu da ortaya çıkıyor.
Bunun güzel bir örneği, 13. sayımızda da geniş yer verdiğimiz fındık, badem ve antepfıstığında aflatoksin limitlerinin yükseltilmesi konusunda yaşandı. Türkiye’nin Kodeks Alimentarius Gıda Maddelerinde Bulaşanlar Kodeks Komitesi nezdinde yürüttüğü girişimler olumlu sonuçlar verdi. Bu girişimler sonucunda, yakın bir zamanda dünyada söz sahibi olduğumuz bu ürünlerin ihracatının kolaylaşması ve aflatoksin limitleri bahane edilerek iade edilen fındık ve Antep fıstığı partilerinin azalması bekleniyor.
2008-2013 Stratejik Planı
2008-2013 Planı üç bölümden oluşuyor. Birinci bölümde Stratejik Vizyon ve Hedefler, ikinci bölümde Program Alanları ve 2008-2013 Planlanmış Faaliyetler, üçüncü bölümde ise Stratejik Planın Uygulanması başlıkları yer alıyor.
Kodeks Komisyonu (CAC), küresel ölçekte gıda güvenliği ve kalitesine yönelik tüketici koruması sağlamayı öngörüyor. Bu doğrultuda Komisyon, iç kurallar ve uluslararası ticarette değerlendirilmek üzere uluslararası kabul görmüş kodeksler ve metinler geliştirecek. Öncelikle tüketici sağlığının korunması ile birlikte uluslararası gıda ticaretinde adil uygulamalara yönelik hedefleri yerine getirecek.
2008-2013 planının üç aşaması
1. Stratejik Vizyon ve Hedefler Bilimsel verilere dayalı karar oluşturma Stratejik hedefler ve paylaşılmış sorumluluklar
2. Program Alanları ve 2008-2013 Planlanmış Faaliyetler
Güçlü düzenleyici çerçevelerin yaygınlaştırılması
Bilimsel prensiplerin ve risk analizlerinin yaygınlaştırılması
Kodeks iş yönetimi yeteneklerinin güçlendirilmesi
Kodeks ile ilgili kuruluşlar arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi
Üyelerin maksimum ve etkin katılımlarının sağlanması
3. Stratejik Planın Uygulanması
“CAC, üyelerine sürekli gelişen uluslararası standartlarla yol gösteriyor”
