Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, “Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmelik Taslağı”, bakanlığın web sitesinde görüşe açıldı. Taslakta, ilk kez yeni Tüketici Kanunu ile izin verilen karşılaştırmalı reklama ilişkin kurallar da yer alıyor.
İlgili kesimlerin görüşleri alındıktan sonra son hali verilecek olan Yönetmelik yürürlüğe girdiğinde, 2003 yılından bu yana yürürlükte olan “Ticari Reklam ve İlânlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik” yürürlükten kaldırılacak.
Taslakla, RTÜK tarafından 3 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanan Yayın Hizmetleri Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte yer alan çocuklara yönelik ticari iletişime ilişkin hükümler de aşağıdaki madde ile yönetmeliğe taşınıyor:
“Madde 25- 5) Doğrudan çocuklara yönelik mecralarda veya çocuk programlarının öncesinde, içerisinde veya sonrasında genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yağ, yağa dönüşen asitler, tuz/sodyum ve şeker gibi gıda maddeleri içeren yiyecek ve içeceklerin reklamına yer verilemez. Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yiyecek ve içeceklerin tespitinde, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan liste esas alınır.”
Taslağa göre, biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça anlaşılacak, bilinçaltı ile algılanacak reklam yapılamayacak. Reklamlar, ekonomik ve sosyal sorumluluk bilinci içinde, iş hayatında ve kamuoyunda kabul gören dürüst rekabet ilkelerine uygun, doğru ve dürüst olacak.
Reklamlarda, araştırma sonuçları veya teknik bilimsel yayınlardan yapılan alıntılar çarpıtılamayacak, istatistikler gerçekte olduklarından farklı sonuçlar doğuracak biçimde sunulamayacak.
Reklamlarda yer alan doğrulanabilir olgularla ilgili tanımlamalar, iddialar ya da örnekli anlatımlar; üniversitelerin ilgili bölümlerinden veya akredite olmuş ilgili test ve değerlendirme kuruluşlarından veya bağımsız araştırma kuruluşlarından alınmış raporlar ile kanıtlanmak zorunda olacak.
Yönetmelik taslağı, ilk kez 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile mevzuata giren karşılaştırmalı reklamlara ilişkin kuralları da içeriyor. Buna göre;
Karşılaştırmalı reklamlara;
a) Dürüst rekabet ilkelerine uygun olması, aldatıcı veya yanıltıcı nitelikte olmaması,
b) Karşılaştırılan mal veya hizmetlerin aynı nitelikte olması ve aynı istek ve ihtiyaca cevap vermesi,
c) Tüketiciye fayda sağlayacak bir hususun karşılaştırılıyor olması,
ç) Söz konusu mal veya hizmetlerin, bir ya da daha fazla maddi, esaslı, doğrulanabilir ve tipik özelliğini objektif olarak karşılaştırıyor olması,
d) Nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanan iddiaların; test, rapor veya belgelerle ispatlanabilmesi,
e) Bir rakibin ticari markalarını, ticaret unvanını, işletme adını, diğer ayırt edici işaretlerini, mallarını, hizmetlerini, faaliyetlerini veya diğer özelliklerini kötülememesi, karalamaması veya itibarsızlaştırmaması,
f) Menşei belirtilmiş mal veya hizmete ilişkin karşılaştırmada, mal veya hizmetlerin aynı coğrafi bölgeden geliyor olması,
g) Reklam veren ile bir rakibi veya bunun markası, ticaret unvanı, işletme adı veya diğer bir ayırt edici işareti ya da mal veya hizmetleri ile ilgili karışıklığa yol açmaması halinde yer verilebilecek. Tıbbi ürün veya sağlık hizmetinin karşılaştırmalı reklamı yapılamayacak.
Reklamlar, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşu, endüstriyel, ticari ya da diğer bir faaliyeti veya mesleği, malı ya da hizmeti, reklamı veya ticari markayı aşağılayarak ya da alay konusu ederek veya benzeri herhangi bir biçimde kötüleyemeyecek.
Reklamlarda; bir başka kişi, kurum veya kuruluşun adı veya amblem, logo ve diğer ayırt edici kurumsal kimlik unsurları, tüketicinin yanıltılmasına yol açacak şekilde kullanılamayacak, bir kişi adından veya bir başka firma, kurum veya kuruluşa ait ticari unvan ya da fikri mülkiyete sahip olunan yahut bir reklam kampanyası ile sağlanmış bulunan itibardan ve ticari markadan haksız olarak yararlanılamayacak.
Reklamlarda tüketicilerin bilgisine sunulan fiyat, malın veya hizmetin tüm vergiler dâhil satış fiyatı olacak.
Reklamların kamu sağlığını bozucu nitelikte olamayacağı hükmüne de yer verilen taslakta, örtülü reklam yapılamayacağı başta olmak üzere reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin birçok düzenleme yer alıyor.
Gıdahattı.com/10.09.2014
