Son zamanlarda adını E-407 olarak sıkça duyduğumuz ve bir çok hazır gıdada katkı maddesi olarak bulunan karragenan nedir? Karragenan helal mi? Hangi ürünlerde ne amaçla kullanılır? Sağlığa zararlı mıdır?
Karragenan Nedir?
Karragenan gıda sanayiinde kullanılan yaklaşık 4500 katkı maddesinden biridir. Avrupa, Asya, Amerika’da farklı deniz yosunları tarafından üretilen doğal bir kompleks şekerdir. İrlanda yosunu adıyla veya E-407 koduyla da bilinmektedir.
- Kappa
- İota
- Lambda olarak üç çeşidi bulunmaktadır.
Karragenan helal midir? Tüketilmesinde dinen bir sakınca var mıdır?
GİMDES (Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Derneği) sayfasında yayınladığı konuyla ilgili yazısında E-407 kodlu katkı maddesi (karragenan), kullanımında sağlık açısından tehdit oluşturabilecek etkilerinden dolayı “kullanımı uygun görülmeyen katkı maddeleri” kategorisinde yer alıyor.
Ne için kullanılır?
Karragenanlar gıda sektöründe pek çok gıdaya kıvam artırıcı, bağlayıcı ve emülgatör özellik kazandırmak için eklenmekte. Bunun yanında en önemli özelliklerinden birisi, su veya süt bazlı gıdalarda az miktarda kullanıldıklarında bile farklı çeşitlerde jel yapabilmeleri.
Karragenan nerelerde kullanılır?
Karragenanın gıdada istenilen dokuyu ve kıvamı sağlama, et ve süt ürünlerinde raf ömrünü uzatma gibi yetenekleri bugün artık bir sır değil. Bunun yanında sıvı bebek formüllerinde, bebeğin optimum beslenmesini teşvik edecek bir dengeleyici rolü oynuyor.
Ayrıca vegan beslenmede ya da az yağlı-düşük kalorili yiyeceklerde, vegan tüketime yönelik süt ürünleri yerine kullanılan ürünlerde ve çikolatalı sütlerde, sütün ayrılmasını engellemek için güçlü bir bağlayıcı. Ek olarak karragenan sadece gıdalarda değil; diş macunu, oda spreyi ve evcil hayvan mamalarında da yaygın olarak kullanılan bir bileşen.
Şu gıdalar genellikle karragenan içerir,
- Süt: Çırpılmış krema, çikolatalı süt, dondurma, ekşi krema, süzme peynir ve sıkılabilir yoğurt ürünleri
- Süt alternatifleri: Soya sütü, badem sütü, kenevir sütü, hindistan cevizi sütü, soya pudingleri ve diğer tatlılar
- Etler: Dilimlenmiş hindi, tavuk ve şarküteri ürünleri
- Hazır yiyecekler: Konserve çorbalar ve et suları, mikrodalga fırın yemekleri ve dondurulmuş pizzalar
Peki sağlığa zararlı mıdır?
Esasen İrlanda yosunu, karragenan elde edilmek üzere işlendiğinde “poligeenan” adı verilen -ki kullanımına onay verilmiş bir katkı maddesidir- bozulmuş formları da oluşabilir. Bu terimi açıklarken her ne kadar bozulmuş form desek de, aslında poligeenan enflamatuar bir maddedir ve yeni antienflamatuar (iltihap kaynaklı yangıları önleyen ilaç grubu) ilaçların test edilmesinde araştırmacılar tarafından sıkça kullanılır.
Öte yandan sağlığa zararlı mı, değil mi tartışmaları sürmekte. Araştırmacıların bir kısmına göre hayvanlarda uygulanan deneylerde karragenanın bağırsak tümörlerine ve ülserlere neden olduğunu, hatta kolon kanserini tetikleyebileceğini gösteriyor. Diğer öngörülen etkileri,
- İltihap
- Şişkinlik
- İrritabl bağırsak sendromu (İBS)
- Glikoz intoleransı
- Kolon kanseri
- Yiyecek alerjisi
Araştırma insanlar üzerinde uygulanmadığından denek hayvanlarda görülen olumsuz etkilerin insanlarda da görüleceği hakkında bilgi edinmek maalesef zor. Bu nedenle, karragenan hakkındaki bilimsel kanıtların yetersizliği de düşünüldüğünde, beslenmeyle birlikte alımın insan sağlığını ve refahını tehlikeye sokabileceğini açıklamak için daha fazla araştırma gerektiği görülmektedir.
