İşletme giderlerinin kiracı/perakendecilerden mevcut mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygun olarak alınmaya devam edilmesi yönünde tavsiye kararı alan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD), bankalardan da, AVM’lerin ödemelerinin faizsiz olarak kredi taksitlerinin bittiği süre sonuna ötelenmesini talep etti.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) koronavirüs salgını nedeniyle bazı AVM’lerin kapatıldığı ortamda tartışma konusu olan işletme giderlerine ilişkin tavsiye kararını, yazılı açıklama ile duyurdu.
Birçok AVM geçici olarak kapılarını kapattı
Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisinin etkilerini azaltmaya ve sonlandırmaya yönelik bilimsel çalışmalar devam ederken, sosyal ve ticari hayatın sürdürülebilirliğinin kamu menfaati için gerekli olduğunun altı çizilen açıklamada, AYD’nin, sürecin başından itibaren aldığı tavsiye kararları ile kamunun sağlığı yanında sektörün tüm bileşenlerini de korumayı ana amaç haline getirdiği vurgulandı. Perakendecilerin toplu şekilde uygulamaya koydukları mağaza kapatma kararından sonra oluşan fiili durumu, halk ve çalışan sağlığını da dikkate alan AVM’lerin büyük bir kısmının, AYD’nin 19 Mart 2020 tarihli tavsiye kararını da değerlendirerek, alışveriş merkezlerini geçici süreliğine kapatma kararı aldığı anımsatıldı.
AYD’nin ilkesinin, sektörün ana aktörleri olan AVM yatırımcıları ve kiracılar kadar, bu aktörlerle doğrudan ve dolaylı bağlantı içerisinde olan tüm sektörlerin (taşeronlar gibi) de ayakta kalmaya devam etmesine katkı sağlamak olduğu vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Öncelikle bu süreçte geçici olarak kapama kararı alan AVM’lerin kapalı kaldıkları süre boyunca kiracılarından kira bedeli almamaları yönündeki tavsiye kararımızı da tekrar ediyoruz.
AVM’lerin işletme giderleri için tavsiye kararı
Gelinen aşamada işletme giderleri ile ilgili oluşan tereddütleri gidermek amacıyla yeni bir tavsiye kararı alınması ihtiyacı doğmuş ve nihayetinde;
– Market ve eczane gibi temel ihtiyaçların karşılandığı mağazaların açık olması nedeniyle AVM’lere giriş çıkışın hala devam etmesi,
– AVM yatırımcıları, kiracı/perakendeci ve ayrıca AVM’nin işletilmesinde hizmet veren tüm taraflar bakımından istihdama sağlanan katkının kesintisiz/eksiksiz devamını sağlama amacının korunması,
– Açık kalmaya devam eden AVM’ler kadar belirli sebeplerle geçici süreliğine kapalı durumda olan AVM’lerin de kiracılarının faaliyetlerini her an sürdürmeye devam edecekleri ve ziyaretçilerini de her an aynı memnuniyetle AVM’lerde ağırlamaya devam edeceği anlayışıyla, gerekli işletmesel operasyonlarını sürdürmesi,
– Kiracıların ürünlerinin/mallarının AVM’lerin açık olduğu zamandan farksız olarak korunması, kiralananın zarar görmemesi için alınması gerekli güvenlik önemlerinden AVM’nin temizliği, havalandırılması veya teknik alt yapısının çalışır durumda bulundurulmasına kadar gerekli hizmetlerin de alınmaya devam etmesi
gibi sebeplerle işletme giderlerinin kiracı/perakendecilerden mevcut mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygun olarak alınmaya devam edilmesi yönünde tavsiye kararı alınmıştır.”
AVM ve perakende sektörü için mücbir sebep düzenlemesi
AVM yatırımcıları bakımından bir gelir olmayan işletme giderlerinin istihdama olumsuz etki oluşturmayacak şekilde azalan maliyetlerle gerçekleştirilmesi konusunda son derece hassas davranıldığı belirten açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“24/03/2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayınlanan 518 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile AVM ve perakende sektörü bakımından mücbir sebebin gerçekleştiğine dair düzenlemeler yayımlanmıştır. Mücbir sebebin ise AVM’ler ve onların bileşenleri, perakendeciler, çalışanlar, kamu ve bankalar itibariyle belli hak ve yükümlülükler doğurduğu da unutulmamalıdır. Bu süreçte kendi iradesiyle kapatma kararı veren AVM yatırımcıları varlık nedeni olan kira gelirinden, kapalı kaldığı süre boyunca fedakârlık etmektedirler.
“İstihdam kaybı olmaması için gayret gösterilmeli”
Yüzyılın felaketi olan bu beladan kurtulabilmek için AVM maliki ve yatırımcısı dışındaki diğer tüm paydaşlarımızdan da aynı anlayışı bekliyoruz. Özellikle perakendeci ve AVM’lerde istihdam kaybının oluşmaması için azami gayretin gösterilmesini tavsiye ederiz. Gün birlik ve beraberlik günüdür; herkesin elini taşın altına koyma zamanıdır. Bizler AVM yatırımcıları olarak birlik, beraberlik, halkın sağlığı ve bekası için elimizi taşın altına koyduk; aynı yaklaşımı da herkesten bekliyoruz.
Kapalı AVM’lerde işletme giderleri kiracılardan alınacak
Kendi kararıyla kapatma kararı alan AVM’ler kapalı kalınan dönemde kira gelirinden fedakârlık etmekle birlikte istihdam kaybını önlemek adına ve yukarıda ifade ettiğimiz gereklilikler nedeniyle işletme giderini kiracılardan almak zorundadırlar. Bu nedenle, perakendecilerimizden de işletme giderleri ve istihdamın azaltılmaması konusunda azami ihtimam gösterilmesini bekliyoruz.
Bankalardan ödemelerin faizsiz ötelenmesi talep edildi
Kamu tarafında ise SGK, muhtasar ve KDV gibi vergilerin ötelenmesi gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle başta Sn. Cumhurbaşkanımıza ve tüm kamu görevlilerine teşekkür ederiz. Ayrıca Bankalardan da aynı yaklaşım ve desteği beklediğimizi eklemek isteriz. AVM’lerde yürütülen faaliyetler ekonomimizin önemli bir bölümünü teşkil ettiğinden AVMlerin üzerindeki finansal yüklerin hafifletilmesi de büyük önem arz etmektedir. Onların yok olmaması âtıl duruma düşmemesi için bankalarımızın da bu süreç boyunca ödemelerimizi faizsiz olarak kredi taksitlerinin bittiği süre sonuna ötelenmesini talep ediyoruz.”
