Geçen yıl krize direnen sektör, bu yıl büyüme atağına geçti
Kriz yılında %4 büyümeyi yakalayan gıda ve içecek sektörü, 2010 yılının ilk altı ayında da istikrarlı bir büyüme sergiledi. Sektör, 2009 yılının aynı dönemine göre cari fiyatlarla %17,3 büyüdü.
Türkiye ekonomisi büyümeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından geçtiğiz ay yayınlanan büyüme rakamlarına göre 2004 yılından sonra iki kez üst üste çift haneli büyüme rakamları yakalandı. 2010’un ilk çeyreğinde %11,7 ile çift haneli büyüme başarısını gösteren Türkiye, analistlerin %8-9 oranındaki büyüme beklentilerine rağmen ikinci çeyrekte de çift haneli bir oran yakaladı. TÜİK, yılın ikinci çeyreğinde gayri safi yurtiçi hâsılanın (GSYH) geçen yılın aynı dönemine göre %10,3 arttığını açıkladı. Böylece ilk 6 aylık büyüme oranı %11 olarak gerçekleşti. Türkiye, ikinci çeyrekteki büyüme oranıyla OECD ortalamalarının üzerinde bir büyümeyi de yakalamış oldu. İkinci çeyrek büyüme rakamlarını açıklayan ülkeler arasında ise Singapur (%19,3) ve Tayvan’ın (%12,5) ardından üçüncü sıraya yerleşti.
Büyümenin lokomotifi ise imalat sanayi oldu. Yılın ilk 6 ayında 1998 yılı fiyatlarıyla imalat sanayi üretimi 2009 yılında 10,6 milyar lira iken 2010’un ilk yarıyılında 12,5 milyar lira olarak gerçekleşti.
Bu rakam kriz öncesi yıl olan 2008 yılında 12,7 milyar TL idi.
Birçok analiste göre imalat sanayi de ülke ekonomisi de kriz öncesi çizgiyi yakalamak üzere… Tüm bu veriler sonrasında yılsonu büyüme beklentisi de %6’ya yükseldi. Tabii büyüme bu hızla devam ederse…
İmalat sanayi içerisinde gıda ve içecek sanayi en fazla büyüyen sektörler arasında yer aldı. Türkiye ekonomisi 2010 yılı ilk altı ayında 2009 yılı aynı dönemine göre cari fiyatlarla %16,6 büyürken, gıda ve içecek sanayi aynı dönemde %17,3 büyüdü.
Yılın ilk altı ayında GSYH cari fiyatlarla 388 milyar 754 milyon TL olurken, gıda ve içecek sanayi 101 milyar 377 milyon TL oldu. Bu verilere göre 2010 yılı ilk ayında gıda ve içecek sanayinin toplam GSYH içerisindeki payı %26,1’e ulaştı.
İhracat arttı, ithalat azaldı
İmalat sanayinde büyümenin artması, ara malı ve hammadde ithalatının da artmasına neden oluyor. Gıda ve içecek sektörü dış ticarette uzunca bir süredir pozitif göstergeler ortaya koyarak, tarımın ve kırsal kalkınmanın lokomotifi olduğunu kanıtlıyor. 2009 yılında dış ticaret karşılama oranı %204,3 olan sektör, 2010 yılı ilk 6 ayında pozitif konumunu korudu ve oran %195 olarak gerçekleşti.
Sektörün 2010 yılı Ocak-Haziran dönemi ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %5,1 artarken, ithalat %1 azaldı. İlk 6 aylık ihracat 2 milyar 928 milyon dolar olarak gerçekleşirken, aynı dönemde ithalat 1 milyar 502 milyon dolar oldu.
Böylece ilk yarıyılda gıda ve içecek sanayi dış ticaret fazlası 1 milyar 426 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılı Ocak-Haziran döneminde %183,3 olan dış 
ticareti karşılama oranı da bu yılın aynı dönemde artarak %195 olarak gerçekleşti.
ÜFE ve TÜFE’de durum
TÜİK’in yayınlamış olduğu yıllık Üretici Fiyatları Endeksine (ÜFE) göre 2010 yılı ilk altı ayında en yüksek değerin %9,52 ile Nisan ayında, en düşük değerin ise %7,89 ile Mayıs ayında elde edildiği görüldü. Haziran itibariyle gıda ve içecek sanayi yıllık ÜFE değeri %8,07 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ise en yüksek yıllık ÜFE değeri %10,42 ile Nisan, en düşük değer ise %6,30 ile Ocak ayında elde edildi.
Yıllık Tüketici Fiyatları Endeksine (TÜFE) bakıldığında, gıda ve içecek sanayi için en yüksek TÜFE değerinin %14,84 ile Şubat ayında en düşük değerin ise %5,62 ile Haziran ayında elde edildiği görüldü. 2010 yılı Haziran ayı itibariyle yıllık TÜFE değerlerinin üç büyük ilimizdeki dağılımı incelendiğinde, en yüksek TÜFE oranına sahip il Ankara olurken en düşük değer İzmir’de gerçekleşti. Türkiye genelinde en yüksek yıllık TÜFE değeri %10,19 ile Nisan ayında elde edilirken en düşük değer %8,19 ile Ocak ayında elde edildi.
Çalışmalar ivme kazanmalı
Gıda ve içecek sanayi, gerçekleşen bu veriler ışığında 2010 yılı büyüme hedeflerini yüksek tutuyor. Öte yandan tarımsal emtialar yıla yükselen fiyatlarla girdi. Yılın ilk 3 çeyreğini geride bıraktığımız bugünlerde başlıca tarımsal emtialarda fiyatlar 2009’dan yüksek seyrediyor. Kaliteli, uygun fiyatlı ve sürekli hammadde temini, halen sektörün en önemli sorunlarının başında geliyor. İş dolaşıp tarım-sanayi entegrasyonuna geliyor. Yine geçtiğimiz yıl sektörde, krizden daha fazla kayıt dışı ve merdivenaltı konuşulmuştu. Bu iki konu bu yıl da gündemden düşmeyen konuların başında geliyor. Öte yandan sektör AB müzakere sürecinde… Pozitif ihracat dengesini ve istihdama yaptığı katkıyı da unutmamak gerekiyor.
Sonuçta yerli hammadde kullanarak katma değer üreten ve bu anlamda kırsal kalkınmanın öncüsü olan sektörün ilk 6 aylık başarılı performansının ve çift haneli büyümesinin devam etmesi, önümüzdeki dönemde yukarıdaki başlıklarda yapılacak çalışmaların ivme kazanmasıyla mümkün görünüyor.
