Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı öncesinde istatistiklerle Türkiye’nin Çocuk Profilini ortaya koydu. 2017 sonu itibariyle 80.8 milyon olan Türkiye nüfusunun %28,3’ü çocuklardan oluşuyor.
2012 yılından itibaren özel günlerde, günün önemine atfen haber bültenleri yayımlamaya başlayan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dünyada çocuklara armağan edilen tek bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı öncesinde, çocuk nüfusun mevcut ve gelecekteki demografik yapısı, sağlık, eğitim ve işgücü gibi sosyo-ekonomik özelliklerinin yer aldığı İstatistiklerle Çocuk, 2017 bültenini yayınladı.
Çocuk nüfus oranı geriliyor
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre; 2017 yıl sonu itibariyle Türkiye nüfusu 80 milyon 810 bin 525 iken, bunun 22 milyon 883 bin 288’ini çocuk nüfus oluşturdu. BM tanımına göre; 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun %48,5’ini oluştururken, bu oran 1990 yılında %41,8 ve 2017 yılında %28,3 oldu.
Nüfus projeksiyonlarına göre, çocuk nüfus oranının 2040 yılında %23,3, 2060 yılında %20,4 ve 2080 yılında %19 olacağı öngörüldü.
Çocuk nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 1935-2080
Kaynak: TÜİK Genel Nüfus Sayımları, 1935-1990, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, 2008-2017, Nüfus Projeksiyonları, 2018-2080
Türkiye çocuk nüfusuyla 167 ülke arasında 97’inci
TÜİK açıklamasına göre, 2017 yılında dünya nüfusunun %30,2’sini çocuk nüfus oluşturdu. En yüksek çocuk nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla; %55,8 ile Nijer, %55,1 ile Uganda ve %54,8 ile Mali oldu. Türkiye %28,3 ile 167 ülke arasında en fazla çocuk nüfusa sahip 97’nci ülke oldu.
Şanlıurfa çocuk nüfus oranıyla ilk sırada
ADNKS sonuçlarına göre; illere göre çocuk nüfus oranı incelendiğinde, 2017 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan il, %46,7 ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa ilini %45,2 ile Şırnak ve %43,7 ile Ağrı izledi. Çocuk nüfus oranı en düşük olan üç il ise sırasıyla %17,2 ile Tunceli, %18,4 ile Edirne ve %19 ile Kırklareli oldu.
Çocuk nüfus oranının en yüksek ve en düşük olduğu ilk 5 il, 2017
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, 2017
Erkek bebeklerde Yusuf, kız bebeklerde Zeynep
ADNKS 2017 yılı sonuçlarına göre; yeni doğan bebeklere konulan en popüler erkek isimleri, Yusuf, Eymen ve Ömer, en popüler kız isimleri ise Zeynep, Elif ve Defne oldu. Son 17 yılda doğan çocuklara verilen en popüler erkek isimlerinin Yusuf, Mustafa, Mehmet; en popüler kız isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Yağmur olduğu görüldü.
Çocuk bağımlılık oranı
Bir ülkede 15-64 yaş grubundaki çalışma çağındaki her 100 kişinin, bakmakla yükümlü olduğu 0-14 ile 65 ve üzeri yaş grubundaki kişi sayısı olarak tanımlanan yaş bağımlılık oranı, 2017 yılında %47,2 oldu. Yaş grubu 15-64 olan her 100 kişinin, bakmakla yükümlü olduğu 0-14 yaş grubundaki çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı ise %34,7 olarak gerçekleşti.
Nüfus projeksiyonlarına göre, çocuk bağımlılık oranının 2023 yılında %33,5, 2050 yılında %28,7 ve 2080 yılında %26,7’ye gerileyeceği öngörüldü.
Her iki bebekten biri sezaryen ile doğdu
Sağlık Bakanlığı verilerine göre; 2002 yılında %21 olan sezaryen doğum oranı 2014 yılında %51, 2015 ve 2016 yıllarında ise %53 oldu.
2016 yılında sezaryen doğumların en yüksek oranda görüldüğü bölge %66 ile TR6 Akdeniz (Antalya, Isparta, Burdur, Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye), en düşük oranda görüldüğü bölge ise %34 ile TRA Kuzeydoğu Anadolu (Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan).
İlkokul seviyesinde okullaşma oranı %91,2
Milli eğitim istatistiklerine göre; ilkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2016/’17 öğretim yılında %91,2 oldu.
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; eğitim hizmetleriyle ilgili yaşanan en büyük sorun eğitim masrafları konusunda olurken, eğitim masraflarında sorun görenlerin oranı 2017 yılında devlet okullarında %34,8 iken özel okullarda %42,8 olarak belirlendi.
Devlet okullarında 2017 yılında eğitim hizmetleriyle ilgili en az sorun %8,9 ile okula kayıt işlemlerinde yaşanırken, özel okullarda ise en az sorunun %2,1 ile ısınma, temizlik vb. koşullarında yaşandığı görüldü.
Eğitim hizmetlerinde yaşanan sorunlar, 2016, 2017
Kaynak: TÜİK, Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2016, 2017
Resmi kız çocuk evlilikleri azalıyor
Evlenme istatistiklerine göre; 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarındaki resmi evlenmelerin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2013 yılında %6,2 iken, 2017 yılında bu oran %4,2’ye düştü.
İl bazında %16,6’lık oran ile kız çocuk evlenmelerinde en üst sırada yer alan Ağrı’yı, %16,1 ile Muş ve %12,3 ile Bitlis izledi. Kız çocuk evlenmelerinin toplam evlenmeler içindeki oranının en düşük olduğu üç il ise sırasıyla; %0,4 ile Tunceli, %1,1 ile Rize ve %1,4 ile Trabzon oldu.
Fotoğraf. ©FAO/Cengiz Yar
İşgücüne katılma oranı
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; 2016 yılında 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı %20,8 iken, bu oran 2017 yılında %20,3 olarak gerçekleşti. Cinsiyet bazında bakıldığında, 2016 yılında işgücüne katılma oranı erkek çocuklarında %27,8 iken aynı oran kız çocuklarında %13,4 olarak gerçekleşti. Bu oran 2017 yılında ise erkek çocuklarında %28,5 iken, kız çocuklarında %11,8 oldu.
0-6 yaş grubunda en fazla görülen rahatsızlık
Türkiye sağlık araştırması sonuçlarına göre; 0-6 yaş grubundaki çocukların son 6 ay içinde geçirdiği sağlık sorunları incelendiğinde, üst solunum yolu enfeksiyonu en fazla görülen hastalık oldu. Çocuklarının son altı ay içinde üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğini söyleyenlerin oranı 2014 yılında %41,9 iken, 2016 yılında %42,6 olarak gerçekleşti.
Aynı yaş grubunda 2016 yılında ikinci olarak en sık görülen hastalık %32,3’lük oran ile ishal olurken, çocukların en az geçirdiği hastalık %1,8’lik oran ile D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozuklukları (raşitizm) hastalığı oldu.
Çocukların hayatını kaybetme nedenleri
Ölüm nedeni istatistiklerine göre; 1-17 yaş grubunda en fazla çocuk ölümleri, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti. Söz konusu nedenle hayatını kaybeden, 1-17 yaş grubundaki çocuk ölüm sayısı 2015 yılında 2 bin 82 iken, 2016 yılında bin 942 kişiye düştü. 1-17 yaş grubundaki çocuklarda ikinci en yüksek ölüm nedeni olan sinir sistemi ve duyu organları hastalıklarında 2015 yılında 989 çocuk, 2016 yılında ise bin 60 çocuk hayatını kaybetti.
Karayolu trafik kaza istatistiklerine göre; 2016 yılında gerçekleşen trafik kazalarının %15,7’si ölüm ya da yaralanma ile sonuçlandı. Bu kazalarda toplam 7 bin 300 kişi yaşamını yitirirken, bunlardan 760’ını çocuklar oluşturdu. Trafik kazalarında gerçekleşen çocuk ölümlerinin %44,6’sının 0-9 yaş grubunda, %20,9’unun 10-14 yaş grubunda ve %34,5’inin ise 15-17 yaş grubunda olduğu görüldü.
