Irak’ın içinde bulunduğu durum ve Irak’la ilgili sorunlar, İstanbul’da bugün yapılacak ve komşu ülkelerin yanı sıra BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri, AB ve İKT’yi bir araya getirecek genişletilmiş Irak’a komşu ülkeler dışişleri bakanları toplantısında ele alınacak. Çırağan Sarayında bu sabah erken saatlerde sadece Irak’a komşu ülkelerin katılacağı sabah kahvaltısıyla başlaması planlanan toplantının resmi açılışını Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bir konuşmayla yapacak. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de katılımcılara öğle yemeği vermesi öngörülüyor.
Toplantıya Irak ve Türkiye’nin yanı sıra, ABD, Almanya, Bahreyn, Fransa, İngiltere, Irak, İran, İtalya, Japonya, Kanada, Kuveyt, Mısır, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, AB Komisyonu, Arap Birliği, BM ve İslam Konferansı Teşkilatından (İKT) temsilciler katılacak.Bu katılımcıların çoğunun üst düzey ve bakan düzeyinde olması beklenirken, bu çerçevede BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Irak Başbakanı Nuri El Maliki, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier, Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki gibi önemli isimlerin İstanbul’a gelmesi öngörülüyor.
Irak’a komşu ülkeler toplantısı girişimi, Türkiye’nin öncülüğünde 2003 yılında başlatılmıştı. Başlangıçtaki amacı, Irak’taki çalkantı ve sorunların, komşu ülkelere yayılmasının önüne geçmenin yollarının araştırılması olan sürece 5. toplantıdan itibaren bizzat Irak’ın da katılmasıyla, komşuların Irak’ın istikrara kavuşturulmasına katkı yapmalarına yönelik yöntemler de ele alınmaya başladı.
Irak’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları, bu çerçevede dokuz kez resmi, dört kez de gayri resmi toplantılarda bir araya geldi.
Komşu ülkelerin sık sık bir araya gelmesinin ve sürecin oturmasının ardından, yine Türkiye’nin önerisiyle, BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesi ile G-8’lerin BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olmayan dört üye ülkesinin katılımıyla, genişletilmiş formatta ilk kez 4 Mayıs 2007 tarihinde Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde toplanıldı. Şarm El Şeyh’te "Enerji", "Yerlerinden Edilmiş Kişiler" ve "Güvenlik" konularında Irak’ın gereksinimlerinin karşılanmasına yardımcı olmayı amaçlayan üç çalışma grubu kurulması kararlaştırıldı.
Toplantılarda, Irak’ın bağımsızlık ve egemenliğinin, ulusal birlik ve toprak bütünlüğünün korunması, Irak’taki ulusal uzlaşı ve siyasal diyalog sürecine destek verilmesi, Irak’ın istikrar, refah ve huzura kavuşmasında komşuların katkıda bulunması, Irak’taki her türlü terörizm faaliyetinin kınanması ve Irak’la komşuları arasında terörizm konusunda işbirliğine gidilmesi gibi temel ilkelerde birleşen katılımcıların, yarınki toplantıda da Irak’la ilgili görüş ve önerilerini aktarmaları bekleniyor.
Sonuç bildirisi
İstanbul Toplantısı sonunda kabul edilecek sonuç bildirisinde, daha önceki toplantılarda alınan kararların teyit edilmesi öngörülürken, ele alınacak ve sonuç bildirisinde yer verilmesi beklenen diğer başlıklar şöyle sıralanıyor:
"Irak’ın ulusal birliği ve toprak bütünlüğünün vurgulanması, BM’nin Irak’taki rolünün güçlendirilmesi, Iraklı mülteciler, enerji ve güvenlik konularında daha önce kurulmuş bulunan çalışma gruplarının faaliyetlerinin değerlendirilmesi, Irak’ın komşularının ve uluslararası camianın Irak’a yapabilecekleri katkıların belirlenmesi, Irak ile komşuları arasında terörizmle mücadelede işbirliğinin güçlendirilmesi."
İki ayrı belgeye de imza atılacak
Toplantı çerçevesinde, Türkiye ile Arap Birliği ve Mısır arasında iki ayrı belgeye de imza atılacak.
Türkiye ile Arap Birliği arasında, dün imzalanan "Türk-Arap İşbirliği Forumu Çerçeve Anlaşması" belgesi, Türkiye ile Arap Birliği arasında siyasi ve güvenlikle ilgili konuların yanı sıra ekonomik, kültürel ve sosyal kalkınma alanlarında işbirliği yapılmasını, ayrıca Medeniyetler İttifakı Girişiminin geliştirilmesi hedefi doğrultusunda güç birliğine gidilmesini öngörüyor.
Türk-Arap İşbirliği Forumunun, özellikle son dönemde Türkiye ile Arap ülkeleri arasında her alanda kaydedilen ilerlemeye yeni bir ivme kazandırması ve ilişkilerin daha da ileri götürülmesine yardımcı olması bekleniyor.
Türkiye ile Arap ülkeleri arasındaki bu yeni adım, ikili ilişkilerin her veçhesine yapacağı katkıların yanı sıra bölgede barış ve istikrarın tesis edilmesi yolundaki gayretleri güçlendirmesi bakımından da önem taşıyor.
Anlaşma belgesi, Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan ile Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa tarafından, bu akşam Çırağan Sarayı Yıldız Salonunda imzalanacak.İstanbul toplantısı çerçevesinde imzalanacak bir başka belge ise "Türk-Mısır Stratejik Ortaklığı için Çerçeve Belgesi" olacak. Doğu Akdeniz’in önde gelen iki ülkesi olan Türkiye ve Mısır arasında, ikili ilişkileri stratejik ortaklık düzeyine çıkartma hedefiyle imzalanacak belgede, iki ülke arasında siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda bakanlar, kıdemli memurlar ve teknik düzeyde istişare ve işbirliği mekanizmalarının oluşturulması ve düzenli aralıklarla toplantılar yapılması öngörülüyor.
Belgenin imzalanmasıyla, ikili konuların yanı sıra iki ülkeyi yakından ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda yakın işbirliği yapılması ve iki ülke politikalarının uyumlaştırılarak, barış ve istikrara katkı gayretlerinin daha da güç kazanması bekleniyor.
Anlaşmaya imza, Babacan ile Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Ebul Geyt tarafından yarın Çırağan Sarayı Yıldız Salonunda düzenlenecek törende atılacak.
Toplantı çerçevesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ali Babacan’ın bazı ikili görüşmelerinin olması da öngörülüyor.
Resmi gündemi Irak’ın sınır güvenliği, mülteci sorunu ve enerji ihtiyacı gibi konular olması beklenen toplantıda, Türkiye’nin özellikle son dönemde Irak’tan kaynaklanan terör nedeniyle karşı karşıya bulunduğu sıkıntılar ve olası bir sınır ötesi operasyonu konularının da ağırlıklı olarak ele alınması bekleniyor.
