Sağlıklı beslenmenin vazgeçilmez ögeleri sebzeler ve bakliyat, gelecekte olması muhtemel çevresel değişimlerden ciddi şekilde etkilenecek. Proceedings of the National Academy of Science dergisinde yayınlanan araştırmaya göre bu ürünlerin üretiminde önemli düşüşler görülebilir.
İklim değişikliğinin gıdaya erişimde sorunlara yol açabileceği uzun süredir bilinen bir gerçek. Bu bağlamda buğday, pirinç gibi temel gıdalar yakından takip ediliyor. Ancak dengeli beslenmenin temel taşları olarak sayılan sebzeler ve bakliyat ile ilgili geniş çaplı bir çalışma ilk kez Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu araştırmacıları tarafından yapıldı. Araştırmada sıcaklık artışı ve kuraklık gibi iklim değişikliği etkilerinin domates, yeşil yapraklı sebzeler ve bakliyat üretimi ve bunların besin değerleri üzerindeki etkileri incelendi.
Araştırma sonuçlarına göre, bu yüzyılın ortasından sonuna kadar yaşanacağı düşünülen iklim değişikliğinin tatlı su miktarı ve ozon yoğunluğu üzerindeki yansıması, sebze üretiminde ortalama %35, bakliyat üretiminde ise %9 civarında bir düşüşe neden olacak. Güney Avrupa, Afrika’nın büyük bölümü, Güney Asya gibi sıcak bölgelerde ortalama verim %31 oranında düşecek.
Küresel gıda güvencesi risk altında
İklim değişikliği, kuraklık ve biyoçeşitliliğin azalmasının içinde bulunduğumuz 21’inci yüzyıl süresince daha belirgin bir hal alacağı düşünülüyor. Bu durum ise küresel tarım, gıda güvencesi ve beslenme açısından ciddi sorunlar ortaya çıkarıyor. Gelecekte sıcaklık artışı ve yağışlardaki azalmanın buğday ve pirinç gibi pek çok temel gıda ürününü etkileyeceği biliniyor.
Çevresel değişimlerin sebze ve bakliyat üzerine etkisini de öngörmeyi amaçlayan araştırmacılar, 1975’ten beri yayınlanan deneysel çalışmalarda elde edilen kanıtları derleyerek incelediler. İncelemede toplam 40 ülkede yapılan deneylerin sonuçları ele alındı. Araştırmacılar sera gazlarındaki artış, sulama suyundaki azalma, ortam sıcaklığındaki yükselme gibi temel çevresel değişkenlerin tarımsal ürün verimliliği ve besin ögeleri yönünden etkilerine odaklandılar.
Küresel anlamda sebze ve bakliyat kıtlığı
Önceki çalışmalar artan karbondioksit miktarının tarımsal ürün verimliliğini de artıracağını göstermekteydi. Ancak bu çalışma ilk kez bu potansiyel artışın aynı anda gerçekleşen diğer çevresel değişimler sonucu sıfırlanabileceğini gösterdi.
Araştırmacılar gelecekteki iklimsel değişimleri karşılamak üzere yeterli çaba gösterilmezse sebze ve bakliyat verimliliğindeki düşüşün bu ürünlerin küresel varlığını ciddi şekilde etkileyeceğini ifade ettiler. Buna göre orta ve uzun vadede bu ürünlere erişim imkanı ciddi oranda azalabilir; bu durumun da dünya çapında toplum sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabilir.
İklim değişikliği bir halk sağlığı sorunudur
Araştırmacılar çevresel değişimlerin tarımsal ürünler üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi için inovasyonlara odaklanılması, yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesi, tarım yönetiminin ve mekanizasyonunun iyileştirilmesi gerektiğini ifade ettiler. Bu sonuçlara göre iklim değişiminin sadece çevresel yönüyle ele alınması yeterli değil. Çevresel değişimlerin sonuçlarının daha geniş bir çerçevede değerlendirilmesi, küresel toplum sağlığı ajandasına dahil edilmesi de gerekli.
