Psikologlar insan hafızasının bazen yanıldığını iyi bilir. Ancak çoğumuz, hafızamızın bizi ne kadar fazla yanıltabileceğinin farkında değiliz.
İşte hafızamızın daha önce duymadığınız 6 gizemli özelliği…
| Beyne iyi gelen besin maddeleri ile daha güçlü hafızaya sahip olun |
Bebeklik dönemini hatırlamak mümkün mü? Bilim ne diyor?
Bazıları bunun aksini düşünse de, bugün bilim insanları insanların doğduktan sonraki ilk yıllarının hatırlanmasının olanaksız olduğu görüşünde birleşiyor. Doğumdan önce, anne karnındaki dönemin de hatırlanması mümkün değil.
Bunun nedeni, hafızaları kaydetmek için gerekli beyin yapılarının o dönemde olgunlaşmaması. Bu da, bebeklik yıllarında yaşananların yetişkin yaşlarda hatırlanmasını fizyolojik olarak olanaksız kılıyor.
O nedenle, bebeklik yıllarını hatırladığını söyleyen varsa, hafızası kendine bir oyun oynuyor ve hayal gücünün ürettiği anıları hatırlıyordur.
Hafızanız sıcaklıkla değişir
Psikologlara göre insan hafızası bağlama bağlı çalışır. Bunu test etmek isteyen araştırmacılar bir grup insanın elini bir kova suya sokarak, hatırlaması için bir dizi kelime verdi. Sonrasında yapılan testler, katılımcıların elini tekrar buzlu su kovasına soktuğunda kelimeleri daha iyi hatırladığını gördü.
Bu da, içki içilen gecelerde yaşanan olayların birkaç bira içtikten sonra daha iyi hatırlanmasını açıklıyor. Kokular da bazen benzer işlev görüyor. Belli bir parfümün sıkılması, belirli olayları size hatırlatabiliyor.
Ders çalışırken sakız çiğneyenler sınavda da sakız çiğnerse çalıştıklarını daha iyi hatırlıyor.
| Yetersiz kalsiyum alımı hafızayı nasıl etkiliyor? |
Zihinsel zaman algınız düzgün çalışmaz
Bilim adamları, uzak geçmişte yaşanan olayların üzerinden ne kadar zaman geçtiğini hatırlamakta sıkça yanıldığımızı biliyor. Beynimiz çok önce yaşanan olayları daha yakın, yakın geçmişte yaşanan olayları ise daha uzakta hatırlama eğiliminde.
Bu olay “Geçici yer değiştirme” veya “teleskop etkisi” olarak da anılıyor.
Muğlak hafızaların faydası ne?
En iyi arkadaşınızın bir resmini çizmeye çalışın veya fotoğrafa bakmadan onu tarif etmeye çalışın. Bazen bunu yaparken yara izi gibi özel bir detayı hatırlayamayabilirsiniz. Bu olumsuz bir özellik değil. Aksine, farklı ışık koşulları, bir imaj değişikliği olduğunda dahi genel özellikleri sayesinde arkadaşınızı tanımanızı sağlar.
Bu durum, hafızanızdaki tüm bilgiler için geçerlidir. Belirli ipuçlarının hatırlanması, tüm detaylara hakim olmasanız da hatırlamanızı sağlar.
Hafızanızın doğruluğuna fazla güvenmek bazen kaybettirebilir
Yapılan araştırmalar, birçok insanın ortalamanın üzerine hafızaya sahip olduğunu düşündüğünü gösteriyor. Bu da polis gibi meslek gruplarında bazı dezavantajlara yol açabiliyor. Tam olarak doğru olmayan bir anıya fazla güvenilmesi, birçok olumsuz sonucu beraberinde getiriyor.
Öğrencilerin ne kadar öğrendiğine dair fikrinin isabetli olmaması da zaman zamana dezavantaja dönüşebiliyor.
Hepimizi bekleyen tehlike: Dijital hafıza kaybı
Cep telefonlarının, sosyal medya platformlarının hayatımızda kapladığı büyük yer, hafızamızı yakından etkiliyor. Facebook ve Instagram paylaşımlarınızın
Ancak sosyal medya, geçmişteki olayları hatırlama biçiminizi bozabilir. Hatıraların sürekli bilince yerleştirilmesi, onları daha kırılgan ve değişken hale getirebiliyor. Öte yandan, hatırlanmayan olayların geri plana düşerek unutulmasına da yol açabiliyor.
