Sanayide gidişattan endişe artıyor!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), imalat sanayinde faaliyet gösteren 1727 iş yerinin yanıtlarının ağırlıklandırılıp toplulaştırılmasıyla elde edilen İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi Ekim 2023 verilerini yayımladı.

İktisadi Yönelim Anketi Toplu Sonuçları (Denge Değerleri)

Reel kesim güveni yukarı yönlü!

2023 yılı Ekim ayında mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), bir önceki aya göre 0,2 puan artarak 105,3 seviyesinde gerçekleşti. Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi miktarı ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde; son üç aydaki toplam sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki toplam istihdam ve genel gidişata ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi.

Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ise bir önceki aya göre 1,1 puan azalarak 103,3 seviyesinde gerçekleşti.

Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ve RKGE-MA

İmalat sanayindeki değerlendirmeler

Son üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre güçlendiği, iç piyasa sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyrin ise bir önceki aya göre zayıfladığı gözlendi.

Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler ile mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin üstünde olduğu yönündeki değerlendirmelerin bir önceki aya göre zayıfladığı görüldü.

Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi, ihracat sipariş miktarı ve iç piyasa sipariş miktarında bir önceki ayda artış bekleyenler lehine olan seyrin zayıfladığı görülürken, gelecek üç aydaki istihdam ve gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentilerin de zayıfladığı gözlendi.

Ortalama birim maliyetlerde, gelecek üç ayda artış olacağını bekleyenler lehine olan seyrin güçlendiği, son üç ayda artış olduğunu bildirenler lehine olan seyrin ise zayıfladığı görüldü. Gelecek üç aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentilerin güçlendiği gözlenirken, gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık ÜFE beklentisi bir önceki aya göre 1,2 puan azalarak yüzde 62,5 seviyesinde gerçekleşti.

Talep yetersizliği, üretimi kısıtlayan en önemli faktör

2023 yılı Ekim ayında, ankete katılan işyerlerinin yüzde 54,8‘i üretimlerini kısıtlayan faktör bulunmadığını belirtirken, yüzde 13,8‘i talep yetersizliğinin üretimlerini kısıtlayan en önemli faktör olduğunu belirtti. Onu sırasıyla hammadde-ekipman yetersizliği, işgücü yetersizliği, mali imkansızlıklar ve diğer faktörler izledi.

Üretimi Kısıtlayan Faktörler (%)

Son üç aydaki rekabet gücüne ilişkin gelişmeler değerlendirildiğinde, yurt içi piyasalardaki rekabet gücüne ilişkin olarak bir önceki dönemde azalış bildirenler lehine olan seyrin zayıfladığı görüldü. Avrupa Birliği içindeki yurt dışı piyasalardaki rekabet gücüne ilişkin azalış yönlü değerlendirmelerin bir önceki dönem seviyesinde gerçekleştiği, Avrupa Birliği dışındaki yurt dışı piyasalardaki rekabet gücüne ilişkin azalış bildirenler lehine olan seyrin ise zayıfladığı gözlendi.

Sanayici genel gidişattan endişeli!

İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda, bir önceki aya kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 9,1‘e, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 16,3‘e yükselirken, aynı kaldığını belirtenlerin oranı yüzde 74,6’ya geriledi.

Genel Gidişat (Denge)

Denge: İktisadi Yönelim Anketi'nin ilgili sorusuna toplam cevap verenler içerisinde, pozitif (arttı, artacak, daha iyimser, normal üstü, iyileşti) ve negatif (azaldı, azalacak, daha kötümser, normal altı, kötüleşti) cevap verenlerin yüzdelerinin farkıdır.