İddialı bir araştırmanın sonuçlarına göre, obezitenin esas nedeni fruktoz!

Obezitenin neden daha sık görülmeye başladığına ilişkin hem bilimsel camiada, hem de kamuoyunda yapılan birçok tartışma var. Yeni yapılan bu çalışma da, tartışmayı tekrar alevlendirecek gibi…

Araştırmaya göre fruktoz en büyük kalori kaynağı olmasa da daha fazla miktarda, daha yağlı gıdalar yemeye teşvik ediyor ve kişinin beslenmede aşırıya kaçmasına yol açıyor.

Colorado Üniversitesi Anschutz Tıp Kampüsü'nden Dr. Richard Johnson'ın öncülüğünde yapılan önemli bir analiz, kilo verme kararının karbonhidrat ya da yağdan vazgeçmek arasında bir seçim yapmaktan ziyade, her ikisini birlikte sorumlu bir şekilde azaltmaktan geçebileceğini öne sürüyor.

Ne yazık ki, diyetinizde önemli miktarda bir karbonhidrat olan fruktoz bulunması bunu zorlaştırıyor.

‘Fruktoz hayatta kalma hipotezi’ tüm obezite yaklaşımlarını birleştirebilir

Araştırmacılar makalelerinde, “Neredeyse tüm hipotezler aşırı işlenmiş ve 'abur cubur' gıdaların azaltılmasının önemini kabul ediyor. Ancak esas noktanın şeker alımını, yüksek glisemik karbonhidratları, yağları mı, çoklu doymamış yağları azaltmak mı, yoksa sadece protein alımını artırmak mı olması gerektiği konusu belirsizliğini koruyor.

Çalışmamızda, obezite için çeşitli diyet hipotezlerini gözden geçirdik. Farklı hipotezlerin hepsinin büyük ölçüde doğru olduğunu ve dışarıdan uyumsuz görünmelerine rağmen, hepsinin fruktoz hayatta kalma hipotezi olarak bilinen başka bir hipotez temelinde birleştirilebileceğini öneriyoruz” ifadelerini kullandı.

Fruktoz hayatta kalma teorisinin, diğer obezite teorilerini nasıl bir araya getirdiğini gösteren tablo. (Johnson et al., Obesity, 2023) 

Fruktoz nedir? Neden bu kadar önemli?

Fruktoz, meyvelerde doğal olarak bulunabilen bir şeker türüdür. İçerdiği vitamin ve liflerle dengelendiğinde, günlük elma, muz ve portakal tüketiminiz ile bir miktar fruktoz almak büyük sorun teşkil etmez. Vücut ayrıca glikoz gibi karbonhidratlar ve tuzlu yiyeceklerden az miktarda fruktozu kendisi üretebilir.

Ancak sofra şekeri ve yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi tatlandırıcılara yüksek miktarlarda alındığında, fruktoz konsantrasyonunun beslenmedeki miktarı hızla artabilir.

‘Fruktoz hayatta kalma hipotezi’ nedir?

Johnson ve meslektaşları obeziteye katkıda bulunduğu bilinen tüm etkenler üzerinde kapsamlı bir çalışma yürüttü ve vücuttaki fruktoz metabolizmasının, vücudunuzun hücresel süreçleri için enerji sağlayan adenozin trifosfat (ATP) adlı bir bileşikte düşüşe neden olduğunu buldu.

ATP yeterince belli bir seviyenin altına düştüğünde, bu vücudunuza daha fazla yakıta ihtiyacınız olduğuna dair bir sinyal gönderir. Sonuç olarak acıkır ve yemek yersiniz.

Araştırmacılar buna fruktoz hayatta kalma hipotezi adını veriyor ve uyumsuz görünenler de dahil olmak üzere obezitenin nedenlerine daire farklı teorileri bu sayede birbirine bağlıyor.

Johnson, “Obezite salgınının merkezine bir dizi metabolik ve beslenme faktörünü koyan birçok teori var. Bunların hepsi, büyük bir bulmacanın parçaları. Bulmacanın en son parçası ise fruktoz.

Fruktoz, metabolizmamızın düşük güç moduna geçmesini ve iştah kontrolümüzü kaybetmemizi tetikleyen unsurdur. Ancak kilo almaya neden olan ana kalori kaynağı yağlı yiyeceklerdir” diye konuştu.

Vücutta enerji olsa dahi, fruktoz bunların kullanılmasını engelliyor

Bu düşük güç modu, vücutta yakıt rezervleri mevcut olsa dahi devreye girer. Depolanmış yağ şeklinde bol miktarda mevcut enerji olsa bile, fruktoz vücudun bu depolardan herhangi birini kullanmasını engeller.

Bazı durumlarda bu yararlı olabilir. Örneğin kış uykusuna hazırlanan ayılar, meyve yiyerek yağ depolarını muhafaza edebilir. Ancak araştırmacılar, insanlarda şekerli yiyecek ve içecek tüketiminin obeziteye giden yolu açtığını söylüyor.

Araştırmacılar, “Bu mekanizma, beklenen bir gıda kıtlığından önce gıda hala mevcut olduğunda hayvanlara yağ depolamada yardımcı olmak için işlev görür. Kısa vadede hayatta kalmaya yardımcı olmaya yardımcı olsa da bu yol kronik aşırı katılımla faydalı olmaktan çıkıp günümüzün modern hastalıklarının çoğuna zemin hazırlıyor” ifadelerini kullandı.

Fruktozun nasıl çalıştığına dair araştırmaların çoğu hayvanlara dayandığından, bunun tam olarak nasıl işlediğini belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Ancak bulgular, giderek artan bu sağlık krizinin çözümünde önemli bir adımı temsil ediyor.

Araştırmadan elde edilen sonuçlar Obesity dergisinde yayınlandı.