Memeli hücrelerinde yeni bir yapı keşfedildi

Daha önce hiç tanımlanmamış olan ve plazmid adı verilen DNA halkalarından oluşan bu minik organa ekskluzom adı verildi. Keşfi gerçekleştiren ekip, bu organelin otoimmün hastalıklarda rol oynayabileceğini düşünüyor.

Organel nedir?

Organeller, bir hücrenin iç organları gibi, her biri kendi önemli işlevine sahip özelleşmiş alt birimleridir. Bunlar arasında en son keşfedilen ekskluzom, hücre plazmasında bulunan bir bölmedir. Bu alışılmadık bir durumdur çünkü ökaryotik hücreler dediğimiz çekirdekli hücrelerin çoğunda DNA çekirdekte bulunur ve kromozomlar halinde paketlenir.

Ekskluzomlar ise kromozomlardan bağımsız olarak çoğalabilen ve genellikle bakterilerde ve diğer mikroskobik organizmalarda bulunan küçük, dairesel DNA iplikleri olan plazmidler halinde bulunur. Yeni organelde bulunan plazmidlerin bazıları hücre dışından kaynaklanırken, diğerleri kromozomların uçlarındaki koruyucu kapaklar olan telomerlerden gelir. Bu tür telomerik halkalar genellikle kanser hücrelerinde görülür.

Yeni keşfedilen organelin işlevi ne?

Bu nedenle ekskluzomların keşfedilmeleri, hücrelerin yabancı veya artık gerekli olmayan DNA'yı tanımlayabildiğini ve hücre dışından gelen plazmidlerle birlikte bunları hücre plazmasında biriktirerek çekirdekten çıkarabildiğini göstermektedir. Bu şekilde ekskluzom, hücrenin genetik bütünlüğünü muhafaza eden koruyucu bir işleve sahip olabilir.

ETH Zürih Biyokimya Enstitüsü'nden Ruth Kroschewski yaptığı açıklamada, “Bu, hücrelerin kromozomları korumak için gerçekleştirdiği temel hijyen işlevlerinden biri. Ayrılamayan plazmidler teorik olarak kendilerini kromozomların içine gömebilir. Daha büyük olasılıkla virüslerin ya da bakterilerin nükleer plazmid genleri proteinlere çevrilir ve bu da hücre fizyolojisini bozar” diye konuştu.

Görünüşe göre ekskluzom bunun önlemeye yardımcı oluyor, ancak Kroschewski'nin varsayımına göre hücresel immünolojik hafızaya dahil olabilse de, yeni keşfedilen organelin hücre içinde başka hangi rolleri yerine getirdiği henüz net değil.

Araştırmadan elde edilen sonuçlar Molecular Biology of the Cell dergisinde yayınlandı.