İlaç kullanırken tüketilmemesi gereken yiyecekler ve içecekler

Hayatımızın farklı anlarında, sağlık sorunlarıyla başa çıkmak ve iyileşme süreçlerini desteklemek için çeşitli ilaçlar kullanmak gerekebilir. Ancak, ilaçların etkili olabilmesi ve istenmeyen yan etkileri en aza indirebilmek için dikkat etmemiz gereken bazı püf noktaları bulunmaktadır. Yiyecek ve içecekler, ilaçların etkilerini etkileyebilir ve hatta bazen olumsuz sonuçlara yol açabilir. Peki, hangi yiyecekler ve içecekler ilaçlarla bir araya gelmemeli? İşte ilaç kullanırken dikkat etmeniz gereken bu önemli detaylar...

İlaç kullanırken tüketilmemesi gereken gıdalar

Alkol

Antihistamin ve antidepresan gibi bazı ilaçlar uyku haline yol açabilir ve bu etkiyi artırabilir.

Bazı istisnalar dışında, günümüzde birçok antibiyotik alkolden uzak durmayı gerektirmez. Ancak ilaçların alkolle birlikte alınması "alkol kızarıklığı" veya "disülfiram benzeri reaksiyon" olarak adlandırılan başka bir etkiye de yol açmaktadır.

Alkol vücutta parçalandığında asetaldehit adı verilen toksik bir madde oluşturur ve vücut bu maddeyi atar. Dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki bazı ilaçlar bu maddenin atılmasını zorlaştırıp asetaldehit birikmesine neden olabilir ve kızarma, yüksek tansiyon, kalp çarpıntısı ve kusma gibi semptomlara yol açabilir.

Alkol ile etkileşime giren ilaçların listesi çok geniştir, bu nedenle her zaman ilaç kutusundaki talimatları kontrol etmek veya ilaç reçete edildiğinde eczacıya veya doktora sormak önemlidir.

Greyfurt

Greyfurt tansiyon ilaçlarının etkisini birkaç kat artırdığından tehlikeli olabillmektedir. Bunun nedeni greyfurttaki furanokumarin adı verilen kimyasal bileşikler. İlaçlar kana karışmadan önce karaciğerin salgıladığı bazı enzimler tarafından parçalanıyor. Furanokumarinler ise bu enzimleri engelliyor. Bu da bazı ilaçların kandaki yoğunluklarının tehlikeli boyutlara yükselebileceğini gösteriyor.

Sadece bir greyfurt ya da bir bardak greyfurt suyu, bazı kolesterol ilaçlarının etkisini 13 kat artırabiliyor. Bu ise bu ilaçların yan etkilerinin de kat kat artması demek.

Greyfurt ile etkileşime giren ilaçlar arasında şunlar sayılabilir:

•  Bazı kolestorol düşürücü statinler (özellikle simvastatin içeren)
•  Bazı aritmi (kalp ritim bozukluğu) ilaçları
•  Bazı anti-psikotik (psikiyatrik hastalıkta kullanılan) ilaçlar
•  Organ nakli sonrası bağışıklık sistemini bastırmada kullanılan bazı ilaçlar
•  Bazı erektil disfonksiyon (sertleşme bozukluğu) ilaçları

K vitamini

Lahana, brokoli, ıspanak, pazı, kale bitkisi gibi yeşil yapraklı sebzeler, kuru erik ve bazı bitkisel yağlar nispeten yüksek oranda K vitamini içeriyor. K vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlıyor.

Ancak kalbiniz için Varfarin (Coumadin) gibi pıhtılaşmayı önleyici, kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, bu yiyecekler ilacın etkisini azaltabileceği için aşırı tüketmekten kaçınılması gerekiyor.

Hatta fazla miktarda yeşil çayın da bu soruna yol açabileceğine dair bir vaka rapor edildiği biliniyor.

Ancak yeşil sebzelerin diyetten tamamen çıkarılması tavsiye edilmiyor; sadece ani K vitamini artışına yol açacak şekilde bir günde aşırı yüklenmeden kaçınmak gerekiyor. 

Meyan kökü

Siyah meyan kökü glisirizin adı verilen çok tatlı bir kimyasal içeriyor. Ancak glisirizin potasyum seviyelerinin düşmesine neden olup kan basıncını (tansiyonu) etkileyebilir ve sağlıklı insanlarda bile kalp ritmi bozulmasına yol açabilir.

Tiramin

Tiramin, kan basıncını (tansiyonu) düzenlemeye yardımcı olan bir amino asit ve vücudumuz normalde tiramini parçalama konusunda çok iyi. Ama MAOI (monoamin oksidaz inhibitörleri) adı verilen bazı depresyon ilaçları, vücuttaki tiramin seviyesinin artmasına ve tansiyon yükselmesine, hızlı kalp atışına, baş ağrısına, hatta felce bile yol açabiliyor. Doktorların meydana gelmesinden en çok korktuğu ilaç etkileşimlerinden birisi budur.

Tiramin, Marmite gibi herhangi bir maya özütü (ekstraktı); balık ve et gibi salamura, kürlenmiş, tütsülenmiş veya fermente edilmiş gıdalar, yıllanmış peynirler ve bazı alkollü içecekler dahil olmak üzere birçok yiyecekte bulunuyor.

Çikolata da bir miktar tiramin içerdiğinden genellikle bu etkileşimden şüphelenilse de, gerçekten tetikleyici olduğuna dair fazla kanıt yok.

Çay, kahve, süt ürünleri ve yumurta

Demir eksikliğine bağlı anemi (kansızlık) tedavisi için demir sülfat tabletleri kullanırken bunlardan iki saat önce ve sonrasında çay, kahve, yumurta, süt ve süt ürünlerinden kaçınmak gerekir. Bunlar bağırsaklarda demir emilimini azaltır.

Bu ilaçların emilimini artırmak için mümkünse aç karnına ve portakal suyu veya C vitamini takviyesiyle birlikte alınması tavsiye edilir.