Hava kirliliği antibiyotik direncini nasıl artırıyor?

The Lancet Planetary Health dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada hava kirliliği ile antibiyotik direnci arasında bir ilişki olduğu öne sürüldü. Araştırmacılar 2000 ve 2018 yılları arasında 116 ülkeden gelen verileri analiz etti ve daha yüksek hava kirliliği seviyelerinin, özellikle de ince partikül (PM2.5) değerindeki artışın antibiyotik direncindeki artış ile ilişkili olduğunu buldular. Buna göre örneğin havanın PM2.5 değerindeki %1'lik bir artış, belirli bakterilerin antibiyotik direncinde %1.49'luk bir artışa karşılık geldi.

PM2.5, havada boyutu 2,5 mikrometre veya daha küçük partiküllerin yoğunluğunu gösteren bir ölçüm. Araştırmacılar mevcut verilere dayanarak kesin bir neden-sonuç ilişkisi kurulamayacağına dikkat çekti, bununla birlikte hava kirliliğini azaltmanın potansiyel olarak antibiyotik direncinde de bir düşüşe yol açabileceği öne sürüldü. Hesaplamalara göre Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) hava kalitesi yönergelerine uyulması halinde 2050 yılına kadar antibiyotik direncinde %17'lik bir azalma sağlanabileceği öngörüldü.

Hava kirliliğinin düşmesi antibiyotik direncini azaltacak 

Antibiyotiğe dirençli bakteriler havadaki kirleticiler üzerinde taşınarak insanlar tarafından solunabiliyor, solunum yolu lezyonlarına ve enfeksiyonlarına katkıda bulunabiliyor. Araştırmacılar insanların yiyecek, su, toprak ve hava ile doğrudan temas dahil olmak üzere çeşitli yollarla antibiyotik direncine sahip "süper" mikroplara maruz kalabildiğini vurguluyor. Yüksek PM2.5 konsantrasyonlarının antibiyotiğe dirençli bakteri taşımada kilit bir faktör olabileceği ve hava kirliliği ile antibiyotik direnci arasındaki korelasyona katkıda bulunabileceği ifade ediliyor.

Çalışmada aynı zamanda bölgesel farklılıklar da vurgulanarak, artan PM2.5 seviyeleri nedeniyle Afrika ve Asya'nın antibiyotik direncinde en önemli artışı yaşayabileceği belirtiliyor. Bilim insanları hava kirliliğini azaltmanın hem hava kalitesini iyileştirme, hem de antibiyotik direncini önleme gibi ikili bir faydası olabileceğini öne sürüyor. DSÖ hava kalitesi yönergelerine bağlı kalmanın 2050 yılına kadar antibiyotik direncinde ve buna bağlı ölümlerde önemli bir düşüş sağlayabileceğine inanılıyor.

Antibiyotik direnci birçok faktörün karmaşık ilişkisiyle oluşuyor

Çalışmanın bulguları şaşırtıcı ve ilgi çekici olsa da araştırmacılar analizlerdeki sınırlamalar nedeniyle hava kirliliği ile antibiyotik direncindeki artış arasında neden sonuç ilişkisi kurmak için daha fazla araştırmaya gerek duyulduğunu vurguluyor. Antibiyotik direncine katkıda bulunan çeşitli faktörler arasındaki karmaşık ilişkiler bu konuyu bilimsel disiplinler arasında sürekli bir işbirliği gerektiren çok yönlü bir sorun haline getiriyor. Araştırma bulgularına bu bağlantıdan erişilebiliyor.