FAO: “Aile çiftçileri, kırsal ekonomilerin bel kemiği”

Tarım sektörü, artan nüfus, iklim değişikliği ve doğal kaynakların bozulması nedeniyle giderek artan bir baskıyla karşı karşıya. Dünyayı sürdürülebilir bir şekilde besleyebilmek için aile çiftçilerini tarım-gıda sistemlerindeki dönüşümün ön saflarında konumlandırmak gerekiyor.

Aile çiftlikleri, dünyanın gıdasının yüzde 80’ini üretiyor

Dünya genelinde ekilebilir arazilerin yaklaşık yüzde 70-80'ini kapsayan aile çiftlikleri, değer bazında dünyadaki gıdanın yüzde 80'inden fazlasını üretiyor. Dünyadaki 570 milyon çiftliğin yüzde 90'ından fazlası da aile işletmesi. Türkiye'deki durum da bu küresel eğilimi yansıtıyor.

Türkiye'de aile çiftçiliği, kurumlar arası işbirliği ile destekleniyor.

Aile çiftçiliğinin tarım-gıda sistemleri için öneminin farkında olan BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Ankara Üniversitesi Kalkınma Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (AKÇAM), Birleşmiş Milletler Aile Çiftçiliği On Yılı (UNDFF) kapsamında, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın desteğiyle aile çiftçiliği üzerine bir çalışma yürütüyor. Söz konusu işbirliği, Türkiye'de aile çiftçiliği konusunda daha fazla proje ve ortak eylem çağrısı için bir model olma özelliği taşıyor.

Ulusal Çalıştay gerçekleştirildi

Bu yıl başlayan "Türkiye'de Aile Çiftçiliğinin Geleceğine Bakış" başlıklı çalışmada, aile çiftliklerinin karşılaştığı zorlukları tespit etmek ve sürdürülebilir ve kapsayıcı çözümler geliştirmek amacıyla Nevşehir, Erzurum, Samsun ve Antalya 'da yerel çalıştaylar düzenlendi. Türkiye'deki aile çiftliklerinin sahadaki durumunu ve koşullarını tespit etmeyi amaçlayan çalıştaylarda, aile çiftçileri, çiftçi örgütleri ve STK'lar ile kamu ve özel sektör temsilcileri de dahil olmak üzere tarım ve kırsal kalkınma sektörlerinden ilgili ulusal ve uluslararası paydaşlar bir araya geldi.

Yerel çalıştay sonuçlarını gözden geçirmek ve aile çiftçiliğinin gelecekte karşılaşması muhtemel ana eğilimleri tartışmak üzere 10 Temmuz’da Ankara'da ilgili paydaşların katılımıyla ulusal bir çalıştay düzenlendi.

Ulusal çalıştayın açılış oturumunda konuşan FAO Türkiye Temsilcisi ve Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü Viorel Gutu, aile çiftçiliğinin, BM Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı (IYFF) olan 2014'ten bu yana küresel ölçekte önemli bir ilgi gördüğünü söyledi. Aile çiftçilerinin kırsal ekonomilerin bel kemiği olduğunu vurgulayan Gutu, FAO ve AKÇAM'ın bu çalışmayla aile çiftçiliğinin karşılaştığı zorluklara küresel ölçekte yanıt verilmesine katkıda bulunduklarını ve konunun BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları yolunda ulusal kalkınma gündeminin üst sıralarında yer almasını sağladıklarını ifade etti.

“Türkiye’de tarım parçalı arazilere ve küçük ölçekli aile çiftliklerine dayanıyor”

Ankara Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Orhan Çelik de, Türkiye'de aile çiftçiliğinin geliştirilmesi için kurumlar arası işbirliğinin öneminin altını çizerek, aile çiftçiliği ile ilgili girişimleri ve programları desteklemeye devam edeceklerini söyledi.

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürü Burhan Demirok ise, Türkiye'de tarımın parçalı arazilere ve küçük ölçekli aile çiftliklerine dayandığını açıkladı. Buna göre, ülkenin geleneksel ve kültürel yapısı ile güçlü kırsal ve kentsel bağlantılarının aile çiftçiliğini desteklediğini belirten Demirok, ayrıca aile çiftçiliğinin tarımsal destekler programlanırken göz önünde bulundurulması gereken özelliklerinin de altını çizdi.

Türkiye’de aile çiftçiliğinin geleceği tartışıldı

AKÇAM Direktörü Prof. Dr. Bülent Gülçubuk’un, "Türkiye'de Aile Çiftçiliğinin Önemi ve Temel Dinamikleri" başlıklı sunumunun ardından Ulusal çalıştay, FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık'ın moderatörlüğünde "Türkiye'de Aile Çiftçiliğinin Geleceği" konulu panel oturumuyla devam etti. Ankara'nın Kahramankazan ilçesinden katılan genç bir aile çiftçisinin de bulunduğu katılımcıların aile çiftçiliğini geliştirmenin yollarını tartıştığı oturum, aile çiftçiliği algısı üzerine katılımcılara uygulanan 14 sorudan oluşan bir anket ile sona erdi.

Ulusal çalıştayın öğleden sonraki oturumlarında yerel çalıştaylardan elde edilen kilit bulgular tartışıldı. Oturumlarda demografi, çevre, üretim, pazarlama, organizasyon ve finansal kaynakların sürdürülebilirliği gibi aile çiftçiliğini etkileyen çeşitli konular ele alındı. Katılımcılar, aile çiftçiliğinin geleceğinde kadınların ve gençlerin rolünün kırsal yaşamın yeniden canlandırılması açısından kritik önem taşıdığını vurguladılar.

Rapor hazırlanacak

Yerel çalıştaylara dayanarak ve ulusal çalıştaydan elde edilen bilgiler ışığında, tarım sektöründeki karar vericileri ve uygulayıcıları desteklemek amacıyla "Türkiye'de Aile Çiftçiliğinin Geleceğine Bakış" başlıklı bir nihai rapor hazırlanacak. FAO ve AKÇAM arasındaki işbirliği, daha sonraki projeler ve ortak eylemler için de bir model işlevi görecek. Bu bağlamda, çalışmanın UNDFF kavramı çerçevesinde aile çiftçiliği için ulusal bir eylem planının yolunu açması bekleniyor.

Söz konusu ulusal eylem planı, FAO ve Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) liderliğindeki Ortak Sekretarya'nın çalışmaları kapsamında yayınlanan UNDFF Küresel Eylem Planı'ndaki yedi bileşenli politika genel çerçevesinden yararlanacak. Bu Küresel Eylem Planı aracılığıyla UNDFF girişimi, tüm dünyada aile çiftçilerini desteklemek için atılabilecek kolektif, tutarlı ve kapsamlı adımlar konusunda uluslararası topluma rehberlik ediyor.