2024 yılında sıcaklıklar bambaşka bir seviyeye ulaşacak!

Küresel ısınma ne zaman başladı?

Küresel ısınma 1970'lerin ortalarında, küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artış doğal değişkenliği aştığında başladı. 1960'lardan sonraki her on yıl, bir on yıllık dönemden öncekinden daha sıcak oldu. 2010'lar ise kayıtlara geçen en sıcak yıllar oldu.

2023 yılında ise sürekli sıcaklık rekorları kırılıyor. Küresel olarak şimdiye kadar kaydedilen en yüksek günlük sıcaklıklar Temmuz ayı başlarında, şimdiye kadarki en büyük deniz yüzeyi sıcaklık anomalisi ile birlikte meydana geldi.

Ön analizlere göre, Haziran ayında en yüksek küresel ortalama yüzey sıcaklığı kaydedildi. Antarktika'daki deniz buzunun boyutu rekor düzeyde düştü. Diğer tarafta atmosferdeki karbondioksit seviyeleri yavaşlamadan artmaya devam ediyor.

Küresel sıcaklıklar ne zaman kadar artacak?

Küresel ortalama yüzey sıcaklığının artışı, kesintisiz devam etmez. En büyük artışlar ve en sıcak yıllar, bir El Niño olayının son aşamalarında meydana gelme eğilimindedir.

İnsan kaynaklı iklim değişikliği acımasız ve büyük ölçüde öngörülebilir niteliktedir. Ancak belirli dönemlerde ve özellikle yerel olarak, hava olayları ve belirli dönemlerde meydana gelen doğal değişkenlik, bu etkiyi maskeleyebilir.

Ancak sıcaklıktaki ilerlemeye her şeye rağmen devam ediyor. 20. yüzyılda kaydedilen en sıcak yıl, 1997-98 büyük El Niño'nun ardından gelen 1998’di. Daha sonra ısınma durakladı. 2001'den 2014'e kadar küresel ısınmada yaşanan sözde "duraklama", iklim değişikliğini inkar edenlerin küresel ısınmanın bir “uydurma” olduğunu ilan etmelerine yol açtı.

2015-16'daki büyük El Niño olayı bu gidişatı değiştirdi. 2015 yılı kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu ve duraklama dönemini sona erdirdi. Ancak 2016, 2015’i geride bıraktı ve birçok kayıtta şimdiye kadarki en sıcak takvim yılı olmayı sürdürdü.

2023 ve 2024 yıllarında neler bekleniyor?

İçinde bulunduğumuz 2023’te, Nisan ayındaki deniz yüzeyi sıcaklıkları kayıtlardaki en yüksek seviye olarak kayda geçti. Bu değerler önceki en yüksek değerlerinin 0, santigrat derece üzerinde seyrediyor.

Bu durum, Haziran ayında küresel olarak rekor düzeyde yüksek yüzey hava sıcaklıklarının yaşanmasına zemin hazırladı. Temmuz ayının başlarında ise sıcaklıklar kayıtlardaki en yüksek değerlere ulaştı. Tüm bunlar nedeniyle 2023'ün bugüne kadarki en sıcak yıl olması bekleniyor.

Ancak El Niño olayları sırasında deniz yüzeyi sıcaklıkları Aralık ayında zirve yapma eğilimindedir. Ayrıca, sonraki iki ayda da büyük etkilere neden olur. Bu da 2024'ün bir sonraki seviyeye, belki de sanayi öncesi seviyelerin 1,4°C üzerine çıkmasına ve muhtemelen günlük 1,5°C'nin üzerine çıkmasına zemin hazırlıyor.

Bir sonraki La Niña olayı gerçekleştiğinde, yükselişte yine bir duraklama olacak, ancak değerler asla önceki seviyelere tam olarak geri dönmeyecek.

El Niño ve La Niña nedir?

El Niño ve La Niña, Doğu Büyük Okyanus yüzey sularının sıcaklığındaki büyük salınımlar ve bunların dünya genelinde yol açtığı atmosferik olayların genel adıdır. El Niño İspanyolca "oğlan çocuğu", La Niña ise "küçük kız" anlamına gelmektedir.

El Niño sırasında alize rüzgarları zayıflar. Ilık su doğuya, Amerika'nın batı kıyısına doğru itilir. La Niña, El Niño'nun zıt etkisine sahiptir. La Niña hava olayları sırasında, alize rüzgarları normalden daha da güçlüdür ve daha fazla sıcak suyu Asya'ya doğru iter.

El Niño/La Niña Güney Salınımı ise kısaca ENSO olarak ifade edilmektedir.

Her birinin etkileri bölgeye göre değişir. El Niño; Avustralya, Brezilya ve Güney Afrika'da kuraklık, Orta Asya ile Kuzey ve Güney Amerika kıyıları boyunca yağışlı hava anlamına gelir. La Niña bunların tersi yönde etki gösterir. Gezegenin geneli için düşünüldüğünde, El Niño yılları, normal bir yıla göre daha sıcak geçer.

Bu makalenin aslı, Creative Commons lisansı altında The Conversation'da yayınlanmıştır. Buraya tıklayarak orijinal makaleyi okuyabilirsiniz.