CRISPR teknolojisi sıtmayı yenecek

California San Diego Üniversitesi'nden araştırmacılar, Afrika'da sıtmanın birincil taşıyıcısı olan Anopheles gambiae sivrisineklerinin popülasyonlarını baskılayabilen, "Ifegenia" adını verdikleri bir genetik sistem geliştirdiler. Bu sistem insanları ısırarak hastalığı yayan dişi sivrisinekleri hedef alıyor ve yok ediyor.

Bilim insanları, CRISPR teknolojisine dayanan Ifegenia sistemi ile "femaleless" (dişisiz) adlı bir geni bozarak sivrisinek yavruları arasındaki tüm dişileri öldürmeyi başardı. Erkek sivrisinekler, bu sistemi genlerinde taşısa da üreme açısından etkilenmedi. Bu özellik onların sağlıklı dişilerle çiftleşebilmelerine ve sistemi yaymalarına izin verdi. Sonuç olarak, dişi sivrisinekler ortadan kalktığı için sıtma parazitinin yayılması durduruldu.

Nesilden nesle aktarılan genetik değişiklik

Diğer genetik kontrol yöntemlerinden farklı olarak Ifegenia, popülasyon baskılanmaya hazır olana kadar bileşenleri ayrı tutarak belirli genetik direnç engellerini ve kontrol sorunlarını aşabiliyor. Araştırmacılara göre Ifegenia taşıyan erkekler üreme açısından uygun kalıyor ve genetik modifikasyonları sonraki nesillere aktararak popülasyonun sürekli baskılanmasına yol açıyor. Sistemin etkili, sınırlandırılabilir, kontrol edilebilir ve güvenli olduğu ifade ediliyor.

Cibinlik ve böcek ilacı gibi geleneksel yöntemlerin sıtmanın yayılmasıyla mücadelede etkisiz olduğu kanıtlandı. Bu da alternatif çözümleri çok önemli hale getirdi. Araştırmacılar Ifegenia'nın sıtma hastalığını ortadan kaldırma potansiyeline sahip olduğunu ve diğer hastalıkları yayan sivrisinek türlerini hedef alacak şekilde uyarlanabileceğini belirtti.

Sıtma dışında hastalıklar için de uyarlanabilecek

Bununla birlikte sistemi daha da geliştirmek, doğada sıtma bulaştıran sivrisinek popülasyonlarını baskılamadaki etkinliğini test etmek için toplumsal kabul, kullanım izni için yasal düzenlemeler ve finansman imkanlarına ihtiyaç duyuluyor. Araştırmacılar ilerleyen dönemde bu teknolojinin dang humması, chikungunya ateşi ve sarı humma gibi ölümcül hastalıkları bulaştıran diğer sivrisinek türlerine de uygulanabileceğini ifade ediyor.

Dünyanın en büyük sorunlarından olan sıtmayla mücadelede çığır açabilecek çalışmanın detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.