Depresyon nedir? Depresyonda olup olmadığınızı nasıl anlarsınız?

Peki gerçekte böyle mi? Son bilimsel gelişmeler depresyon konusunda neler söylüyor? İşte Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ebru Öztepe Yavaşçı'nın depresyon hakkında bilinmeyenlere ilişkin açıklamaları.

Olumsuz düşünceler depresyon habercisi

Yavaşçı olumsuz düşüncelerin iki hafta ve gün boyu sürmesinin depresyonun habercisi olduğunu söylüyor ve çevresel etmenlerin ve gelişim sürecinde yaşanılan örseleyici olaylar üzerinden açıklanmaya çalışıldığına dikkat çekiyor.

Genetik yatkınlık önemli ancak henüz bir bilimsel kanıt yok

Fakat sonrasında fiziksel bir hastalık için aynı ilacı kullanan hastaların çoğunda çökkünlük saptanınca araştırılmaya başlanıldığının altını çizen Yavaşçı, "Depresyonda genetik yatkınlık da üzerinde durulan diğer bir sebeptir. Fakat özellikle depresyonda etkili bir gen de bulunamamıştır.

Stres de depresyonda etkili çevresel bir faktördür. Genetik ve stres el ele verip depresyonun biyolojik mekanizmasını tetiklemektedir.

Tabi depresyon ne sadece sosyo-psikolojik bir hastalık ne de biyolojik bir hastalıktır. Aslında birçok nedenin bir araya gelmesiyle oluşan bir beyin hastalığıdır.

Bazı fiziksel hastalıklarda da depresyon görülebilir.

Anemi, tiroit hastalıkları (hipotiroidi), diyabet, vitamin b12 eksikliği gibi. Bunlar da dikkat edilmeli ve gözden kaçırılmamalıdır. Başka bir hastalığın tedavisi için kullanılan ilaçlara bağlı da oluşabilir.

Bunun için hastalar kapsamlı bir şekilde değerlendirilmelidir.

Depresyon tanısı nasıl konulur?

Depresyon tanısının ancak bir uzman tarafından konulabileceğini ifade eden Yavaşçı depresyon belirtilerini ise şöyle sıralıyor;

• Anhedonia denilen ilgi kaybı
• Zevk alamama
• Enerji kaybı
• Suçluluk duyguları
• Yetersizlik düşüncesi
• Karar vermekte zorlanma
• Dikkat ve konsantrasyonda azalma, unutkanlık
• Düşüncelerin ve hareketlerin yavaşlaması
• Uyku ve iştah bozuklukları

Bu belirtiler en az 2 hafta sürmeli

Bu belirtilerin en az 2 hafta ve hemen hemen her gün gün boyu sürmesi gerekir. Psikiyatrik hastalıkların tanısında olmazsa olmaz kriterlerden biri de bu belirtilerin kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde bozmasıdır.

Depresyon tedavi edilmesi gereken ciddi bir hastalık

Depresyon tedavi edilmesi gereken ciddi bir hastalık olduğunu belirten Yavaşçı, "Depresyon tedavi edilmezse kronikleşebilir. En önemli ve en kötü sonucu intihardır. Ciddi yeti yitimine sebep olan bir hastalıktır." diyor.

Depresyon küresel hastalık yükünde 4. sırada

Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı açıklamalara göre, tüm dünyada 121 milyon insanı etkilemektedir. Tüm dünyada en fazla iş gücü kaybı ve yeti yitimi yapan hastalıklar arasında 1. sıradadır.

Küresel hastalık yükünü arttırmada 4. sıradadır. Küresel hastalık yükü ne demek, hastalıkla ilişkili erken ölüm ve tahmin edilen yaşam süresinden eksilen verimli yıllar nedeniyle kaybedilen yılların toplamıdır.

15-44 yaş arası kadınlarda şu anda 2. sırada

15-44 yaş arasında kadınlarda ve erkeklerde 2. sıradadır. Tahmin edilen 2020 yılında tüm yaşlar ve her iki cinsiyet için ikinci sıraya yükseleceği yönündedir" şeklinde konuştu.

Yineleyici depresyona dikkat

Özellikle yineleyici depresyonda mevsimsel özelliğin fazla olduğuna dikkat çeken Yavaşçı, "Mevsimsel değişmeler yalnız insanlarda değil, yoğun bir biçimde doğa ve hayvanlarda da oluşmaktadır. Muhtemelen halk arasında yer ve iklim değiştirmenin olumlu etkilerine olan inanç bu tür olgulardan kaynaklanmaktadır." diyor.

Mevsimlerle depresyon arasında ilişki var

Mevsimsel depresyon ekvatordan uzakta yaşayan nüfusun yüzde 6'dan fazlasını etkiler. Mevsimlerle duygulanım bozuklukları ve intihar arasında ilişki bulunmaktadır.

Mevsimsel depresyon, yüksek alanlarda daha yaygındır ve hastaların yüzde 60 ile 90'ı kadındır.

Mevsimsel depresyonda antidepresan tedavi kadar şafaktan önce ve akşam olmak üzere 30 dakika süren fototerapi tedavide etkili bulunmuştur.

Depresyondan kurtulmak için gıda desteği

Uzmanlar omega 3 yağ asidi eksikliğinin depresyona neden olabileceğini, takviye edildiğinde ise bu rahatsızlığı önleyebileceğini veya tedavi edebileceğini ifade etti.

Onlarca yıldır elde edilen bulguları gözden geçiren bir derleme çalışması, uzun zincirli omega 3 yağ asitleri yönünden eksik beslenmenin depresyon nedeni olabileceğini ortaya koydu. Diğer yandan, takviyeler yoluyla bu yağ asitlerinin alımının hastalığı engelleyebileceği ya da tedavi edebileceği de ifade edildi.

Hafif ya da ağır şiddette olsun, depresyon dünyada ciddi bir kesimi etkileyen önemli bir rahatsızlık. Bundan en fazla etkilenen kesim ise ergenlik çağındaki kişiler. Bu rahatsızlığın kalp hastalıkları veya intihar nedeniyle erken ölümlerin önemli sebeplerinden biri olduğu ifade ediliyor.

İlaç tedavisi belirtileri gideremiyor

Ağır depresyon hastalığı çoğunlukla ilaç tedavisi ile kontrol altında tutulmaya çalışırken, hastaların %30-40 arası belirtileri göstermeye devam ediyor. Diğer yandan, tedavide kullanılan ilaçların da hastalarda mani haline neden olması ve hatta intihar vakalarına yol açması olası. Bu nedenle daha iyi tedavi yolları üzerinde araştırmalar sürüyor.

Cincinati Üniversitesi araştırmacılarının Journal of Nutrition & Intermediary Metabolism dergisinde yayınlanan makalesi depresyon tedavisine beslenme açısından yaklaşıyor. Araştırmaya göre ağır hastaların kanında omega 3 yağ asitleri olan EPA ve DHA miktarı düşük çıkıyor. Bu yağ asitleri temel olarak balık veya balık yağı tüketimi ile vücuda alınıyor.

Omega 3 depresyon belirtilerini azaltıyor

Uzun zincirli omega 3 yağ asitlerinin düşüklüğü, kalp hastalıkları ve intihar oranında artışla ilişkilendiriliyor. Diğer yandan, bu yağ asitlerinin antidepresan etkisi olduğu görülüyor. Düzenli olarak balık ya da balık yağına erişimi olmayan kişilerde gıda takviyeleri, tedavide kullanılan ilaçlara destek olabiliyor.

Son olarak, bu yağ asitlerinin eksikliğinin vücutta yangı olarak da bilinen enfalamasyona neden olduğu, bunun da depresyona bağlı belirtileri artırdığı düşünülüyor. Bu nedenle araştırmacılar, uzun zincirli omega 3 yağ asitleri düzeyinin ağır depresyon hastalarında düzenlenebilir bir risk faktörü olduğunu, gelecekte bu hastalarda kan düzeylerinin kontrol edilmesi gerektiğini söylüyorlar.