Gıda güvencesinin sağlanmasında özel sektörün büyük öneme sahip olduğunu vurgulayan BM Gıda ve Tarım Örgütü Genel Direktörü Jose Graziano da Silva, kamu – özel sektör ortaklıklarının geliştirilmesi amacıyla global ortak bir siyasi söylemin oluşturulması gerektiğini söyledi.
Gıda Güvencesi İçin Özel Sektör Konferansı, 13 Eylül Perşembe günü İstanbul’da Sait Halim Paşa Yalısı’nda gerçekleştirildi. Konferansa Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Genel Direktörü Jose Graziano da Silva ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkanı Sir Suma Chakrabarti katıldı.
İstanbul’daki üst düzey toplantıda, artan gıda üretimi için yüksek potansiyeli olan geniş araziye sahip fakat ciddi gıda güvenliği zorlukları olan Karadeniz’den Akdeniz’e özel tarım yatırımı ve ticaretinin geliştirilmesi üzerinde duruldu. EBRD ve FAO, açlıkla mücadelenin ancak hükümetler, sivil toplum ve çiftçi örgütleri ile özel sektör arasında ortaklıkla kazanılabileceğini belirtti. Ayrıca iki örgüt hükümetlere, özel sektörün yatırımlarını teşvik için gerekli politikanın oluşturmaları konusunda çağrıda bulundu.
FAO ve EBRD’nin ortaklaşa düzenlediği ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in yanı sıra Ukrayna, Bulgaristan, Mısır, Ürdün, Rusya ve Sırbistan tarım bakanlarının da katıldığı toplantıda konuşan FAO Genel Direktörü Da Silva, dünyada 1 milyar insanın açlıkla karşı karşıya bulunduğunu belirterek, “açlıkla mücadele herkesin ortak görevidir” dedi. Yaşanan global problemin çözümünde herkesi ortak hareket etmeye çağıran Da Silva, problemin çözümünde kilit unsurun özel sektör olacağını kaydetti.
Gıda krizi gündemde değil
FAO Genel Direktörü Da Silva konuşmasında, son dönemde global gıda fiyatlarında yaşanan gelişmelere de değindi. ”Gıda fiyatlarında panik yapacak bir durum yok ama uyanık olmak lazım” diyen Da Silva, bugün yaşanan sorunun geçmiştekine benzemediğini ancak 2008’de yaşanan küresel krizden ders alınması gerektiğini kaydetti. Özel sektörün açlıkla mücadelede kilit unsur olduğuna dikkat çeken Da Silva, kamu-özel sektör ortaklıklarının geliştirilmesi gerektiğini, bunun sağlanması için de global ortak bir siyasi söylemin oluşturulması gerektiğini söyledi.
Da Silva ortak politik söylemin yanı sıra teknik ve yatırım anlamında özel sektöre yardımcı olunmasını da istedi. FAO Genel Direktörü, dünyada tarım ve gıdaya yatırım yapan şirketleri, bilgi ve tecrübelerini diğer şirketlerle paylaşmaları ve öncülük etmeleri konusunda da özel sektöre çağrı yaptı.
Eker: “Tarıma yatırım, küresel barışa yatırımdır”
Konferansın açılışında konuşan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker ise Türkiye’nin, küresel gıda güvenliğinin tesisi ile ilgili katkı sağlayabilecek önemli bir ülke olduğunu kaydetti. Türkiye’nin sadece kıtaların birleştiği yer değil küresel gıda güvenliği açısından da önemli bir yerde olduğuna dikkati çeken Eker, bu yönüyle toplantının Türkiye’de gerçekleştirilmesinin çok yerinde bir karar olduğunu vurguladı.
Son aylarda küresel gıda fiyatlarında yaşanan yükselişe dikkat çeken Bakan Eker, bu artışların 2008’dekine benzer bir kriz endişesi yarattığını, ancak fiyat artışlarının en önemli nedeninin spekülatif hareketler olduğunu belirtti.
Küresel gıdaya erişimde büyük sıkıntılar olduğunu, petrol fiyatlarındaki artışın ise biyoyakıt arayışını hızlandırdığını vurgulayan Bakan Eker, her gün 1 milyar insanın yatağına aç girdiğine dikkat çekerek; “1 milyar insan yatağa aç giriyorsa ve sayılarının artmasından endişe ediliyorsa dünyanın, geriye kalan 6 milyar insan için güvenli bir yer olduğunu iddia etmek doğru olmaz” dedi. Eker, tarıma yapılacak yatırımların aynı zamanda küresel barışa hizmet edeceğini de sözlerine ekledi.
Tarıma 33 milyar liralık özel sektör yatırımı
Bakan Eker, Türkiye’de tarımsal alt yapının geliştirilmesine ilişkin yatırımlar üzerine de değerlendirmelerde bulundu. Tarıma yapılan 61 milyarlık yatırımın 33 milyar liralık kısmının özel sektör tarafından gerçekleştirildiğini ifade eden Eker, sulama, özellikle damla ve yağmurlama sulama sistemi konusunda önemli çalışmalar yapıldığı bilgisini verdi. Ziraat Bankası kanalıyla 1 milyon 100 bin çiftçiye 23 milyar lira kredi kullandırıldığı söyleyen Eker, kredilerin 6 milyar lirasının faizsiz, geriye kalanının ise piyasa faiz oranının yarısı oranında çiftçiye sunulduğunu ifade etti.
Chakrabarti: “Özel sektör-kamu ortaklığı kaçınılmaz”
Toplantının açılışında konuşan bir diğer isim Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkanı Suma Chakrabarti oldu. İstanbul’daki toplantının, gıda güvencesi üzerine konuşulan diğer toplantılar içerisinde özel sektörün en çok katılım sağladığı organizasyon olduğuna dikkat çeken Chakrabarti, “Davet edilen tüm şirketlerin olumlu geri dönüşünden etkilendik” dedi ve ekledi: “Bu durum özel sektörün gıda güvencesi hakkında endişeli olduğunu gösterir. Bu toplantı, gıda ve tarım sektörlerinde EBRD ve FAO uzmanlığının kullanılarak, üretimi ve istihdamı artırmak amacıyla özel sektöre yardımcı olmak için ileriye doğru atılan bir adımdır.”
Chakrabarti, birçok ülkede tarımda devlet tekelinin problem oluşturduğunu, yönetim ve modernizasyon eksikliğinin de tarımsal üretime büyük darbe vurduğunu söyledi. Özel sektörün tarıma teşvik edilmesi gerektiğini kaydeden Chakrabarti, özel sektör için, alt yapının geliştirilmesini, taşıma sürelerinin kısaltılmasını ve sektörün finansman kaynaklarına kolay ulaşabilmesinin hükümetlerce sağlanmasını istedi. Karadeniz bölgesinin, geniş arazileri ve tarım ürünleri ile dünyaya tarımsal ürün arzında önemli ülkelerin bulunduğu bir bölge olduğuna dikkat çeken EBRD Başkanı, bölgenin yatırımcılar için fırsatlarla dolu olduğunu ifade etti.
2011 yılında tarım şirketlerine 30 milyar dolarlık bir kredinin kullandırıldığı bilgisini veren Chakrabarti, hükümetlerin şeffaf hukuki platformlar oluşturarak özel sektörü desteklemesi halinde EBRD olarak bakanlıklara yatırım amaçlı destek vereceklerini duyurdu. Küresel gıda talebini karşılayacak arzın ve kalitenin sağlanmasının önemine değinen Chakrabarti, özel sektör-kamu ortaklıklarının kaçınılmaz olduğunu da sözlerine ekledi.