Hükümetin AB İlerleme Raporu’nun açıklanacağı 8 Kasım’a yetiştirmek için ısrar ettiği Tohumculuk Yasası, Meclis’in en uzun görüşülen yasalarından biri oldu. Hükümetin AB İlerleme Raporu’nun açıklanacağı 8 Kasım’a yetiştirmek için ısrar ettiği Tohumculuk Yasası, Meclis’in en uzun görüşülen yasalarından biri oldu.
Baklavayı Rumlara, rakıyı Yunanlılara kaptıran Türkiye, Ayşekadın Fasülyesi, Ayaş domatesi, Kardelen gibi yerli tohumlara Türk Malı tescili için harekete geçti. TBMM’de geçtiğimiz haftalarda kabul edilen tohumculuk yasasıyla yerli tohumlara beş yıl içinde "Türk bitki türüdür" tescili yapılacak.
Hükümetin AB İlerleme Raporunun açıklanacağı 8 Kasım’a yetiştirmek için ısrar ettiği Tohumculuk Yasası, Meclis’in en uzun görüşülen yasalarından biri oldu. Muhalefetin, "Bu yasayı, AB istemedi. Yabancı tohum firmaları istedi" diyerek eleştirdiği yasayı savunan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, yeni düzenlemeden sonra, sokakta "korsan CD satar" gibi tohum satışına izin verilmeyeceğini söyledi.
Eker, tasarının, sivil toplum ve meslek kuruluşları ile üniversitelerin görüşleri alınarak hazırlandığını belirterek, düzenlemenin, gıda üretimi ve geleceği açısından bir risk getirmediğini anlattı. Eker, düzenlemenin, yerli tohumculuğu olumlu yönde etkilemesinin öngörüldüğünü kaydetti.
Yasanın önemini anlatan TBMM Tarım Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi, 3 bini aşkın yerli gen kaynağının korumasız olduğunu belirtirken, "Lale, Osmanlı’da bir döneme adını vermiş varlığımız. Ãimdi lale denildiğinde, Hollanda akla geliyor. Koruma şemsiyesi olmadığı sürece bu kaynaklarımızı koruyamayız" dedi.
Kirişçi, "Türk tarımı uluslararası firmalara peşkeş çekilecek" eleştirilerine neden olan yasayı Hürriyet’e yorumladı. Yasanın en önemli hükmünü yerli gen kaynağını kayıt altına almak olarak açıklayan Kirişçi, üreticilerin de devlet tarafından destekleneceğini ifade etti. Artık tek tip patlıcan ve tek tip domates kalmadığını belirten Kirişçi, tohum üretenden satana kadar tüm aracıların ruhsatlandırılarak denetim altına alınacağını söyledi.
Kirişçi’nin verdiği bilgiye göre her önüne gelen istediği yerde tohum satamayacak. Sanayi ürünlerinde olduğu gibi tarımda da ayıplı mal dönemi başlayacak. Ekilen tohum boş, çürük çıkarsa, bu zarar, üreten, satan, dağıtan, ithal eden veya başka şekilde piyasaya süren gerçek ve tüzel kişiden tazmin edilecek. Bazı tohumların rüzgar ve dış etkenlerle dışarıdan döllendiğine işaret eden Kirişçi, "Yan komşunun ne ekip biçtiğine müdahale edemiyorsun. Komşunuzun tohum üretimi sizin yaptığınız tohumculuğu olumsuz yönde etkiliyorsa bir nevi karantina gibi izolasyon mesafesi olacak" dedi.
Kirişçi "Türk tarımı uluslararası firmalara peşkeş çekilecek" eleştirilerini ise şöyle yanıtladı:
"Türkiye’de tohumculuk alanında faaliyet gösteren 145 firma var. Bunlardan sadece 10’u yüzde yüz yabancı sermayeli, 30’unda yabancı-yerli sermaye yarı yarıya iken 105’i tamamıyla yerli sermaye. Sektörün geliştirilmesi için birlikler kurulacak. Yüzlerce üyesi olan bu birliklerde herkes bir oya sahip olacak."
Yurtiçinde, sadece kayıt altına alınmış çeşitlere ait tohumlukların ticaretine izin veren ve cezai yaptırımlar öngören yasa özetle şu hükümleri içeriyor:
Tohumluklar, bakanlık tarafından belirlenmiş nitelik ve standartlara uygun, sertifikalı veya kütüğe kaydedilmek üzere kabul edilmiş veya standart tohumluk olarak ambalajlı ve etiketli olarak ticarete sunulacak.
Sertifikasyon işlemine tabi tutulmadan ve analiz raporu alınmadan, uygun şekilde ambalajlanmadan veya etiketlenmeden tohumluk satanlar, dağıtanlar, satışa ve dağıtıma sunanlar veya şahsi ihtiyacından fazlasını ticarete konu olacak kadar elinde bulunduranlara, 10 bin YTL para cezası verilecek. Bunun tekrarı halinde, bu kişiler 5 yıl süreyle faaliyetten men edilecek.
Tohumlukların ithal ve ihracı, bakanlığın iznine tabi olacak. İthal edilecek tohumluklarda, yurtiçi standartlara uygun olma şartı aranacak.
Tohumlukları yetiştiren, işleyen ve satışa hazırlayan, dağıtan ve satan gerçek ve tüzel kişiler, Tarım Bakanlığı’nca yetkilendirilecek ve denetlenecek. Kayıt altına alınan çeşitlerle tavsiye listesinde yer alan çeşitler, bakanlıkça süreli olarak çıkarılacak bültende ilan edilecek.
Bakanlıktan yetki almadan tohumluk yetiştiren, işleyen, satışa hazırlayan, dağıtan veya satan kişi ve kuruluşlara 10 bin YTL para cezası uygulanacak. Bakanlıkça gerekli izin verilmeden ve kontrolleri yapılmadan tohumlukları ithal ve ihraç edenler, ithal ve ihraçta gerçeğe aykırı bilgi ve belge verenler, 25 bin YTL para cezasına çarptırılacak. Fiilin tekrarı halinde 5 yıl süreyle faaliyetten uzaklaştırılacak.
Tohumluk özel üretim alanları sınırları içinde kurallara uymadan tohumluk veya bitkisel ürün yetiştirenlere, 3 bin YTL idari para cezası verilecek.
