Herkesin başına gelmiştir; aldığımız patatesler bazen uzun süre bekler ve filizlenir, bazı kısımları yeşil renk alır. Peki filizlenmiş patates yenir mi, zehirli mi? Tamamen atmalı mıyız, filizleri kesip kullanmalı mıyız? Bilmeniz gereken her şey bu yazıda.
Filizlenmiş patateslerin zehirleyici etki gösterdiğine ilişkin söylentileri herkes duymuştur. Bunun gerçek olup olmadığına bakmadan önce, patatesin botanik yapısını inceleyelim.
Yerin altında yetişmesi nedeniyle patatesleri genelde kök sebze olarak bilsek de aslında “değişime uğramış gövde” olarak tanımlamamız gerekir. Yerin altında üretilen, kompakt, şişmiş gövdeler olan patatesler, “ebeveyn bitki” öldüğünde yerin altına yaşamaya devam eder.
Bu da bitkinin soğuk kış aylarında yerin altında kalarak soğuktan korunmasını ve hayatta kalmasını sağlar.
Patatesin karbonhidrat içeriğinin yüksek olduğunu da çoğu kişi bilir. Bunun amacı da kış boyunca hayatta kalmak için yeterli gıdayı sağlamaktır.
Patates neden filizlenir?
Patatese yakından baktığınızda, göz benzeri yapıları fark edersiniz. Bunlar aslında gövdedeki yumrulardır. Normalde toprak üzerindeki bir gövdede, buralardan yeni yaprak ve dallar çıkar. Eğer patatesler dolabınızda uzun bir süre beklerse, buralardan filizler çıkar.
Filizlerin çıkmasındaki en önemli etken, ev ortamının uygun sıcaklıkta olmasıdır. Aynı zamanda patatesler ışık alan bir yerdeyse bu süreç hızlanır.
Uzun raf ömrü için patateslerin serin ve ışık almayan bir yerde aklanması gerekir.
Peki patates neden yeşil renk alır?
Patatesin ışığa maruz kalması, belirli fizyolojik reaksiyonları başlatır. Işık, klorofil üretimini, dolayısıyla yeşil renk gelişimini tetikler. Klorofil zararlı değil, aksine demir gibi faydalı mineraller içeren bir maddedir.
Ancak ışık ve uygun sıcaklık, Solanin adı verilen bir maddenin üretilmesine de neden olur. Solanin, fazla miktarda alındığında insanlarda zehirlenme belirtilerine yol açabilir.
Solanin zehirlenmesi belirtileri arasında bulantı, ishal, kusma, mide krampları, boğaz yanması, baş ağrısı ve baş dönmesi vardır. Eğer farkında olmadan yeşillenmiş patates tükettiyseniz ve bahsettiğimiz belirtileri görmeye başladıysanız acilen doktora başvurun.
Filizlenmiş patates yenir mi?
Bu kimyasal madde patatesin kabuğunun altında, klorofille birlikte, aynı zamanda yeni gelişen filizlerde bulunur. Bu nedenle yeşil renk almış patatesleri veya filizlenmiş patatesleri yemeniz önerilmez.
Kabuğun yeşil olduğu bölgeleri ve filizleri keserek atabilir, zehirlenme riskini azaltabilirsiniz. Ancak yine de filizlenmiş patateslerde acı bir tat kalacaktır.
Patatesin filizlenme işlemi, mevcut şeker ve vitaminlerin sindiriminin de başlaması, yani patates besleyiciliğinin azalması anlamına da gelir.
Patatesin ne kadar filizlendiği de önemli bir soru. Hafif bir yeşillenme ve az sayıda filiz varsa bunları keserek uzaklaştırabilirsiniz. Ancak filizlerin iyice uzadığı, koyu yeşil renklerin bulunduğu bir patatesi yememenizi tavsiye ederiz.
