Yılın gözde, popüler vs. gibi kategorilerde şirket seçme geleneği maalesef ülkemizde yerleşmedi. 2014 yılında Amerika’da Chobani gözde bir gıda markası oldu. Bu yıl ise Chipotle, “güvenli gıda” hamlesiyle en popüler markalar arasına girdi.
Bu geleneği Türkiye’de başlatmak gerekiyor. Sadece gıda alanında olmamakla beraber, Fortune, Forbes gibi dergilerin de şirketlere yönelik listeleri, indeksleri oluyor.
Şirketlerin büyüklükleri, yenilikçilikleri, yaratıcılıkları ve vizyonlarını kriter olarak alabilirler. Sonuçta kendi aralarındaki değerlendirmelerle önemli bilgileri paylaşmış oluyorlar. Genç girişimciler, kadın patronlar veya duayenler gibi listeler olabilir.
Ben de, gündem oluşturma, yenilik, farkındalık, girişimcilik ve sürdürülebilirlik kriterleriyle kendi listemi oluşturdum.
Eğer bu listeyi gelecek için yapsaydım, farklı bir sonuç çıkardı. 2015 yılı realitesiyle ve sonuçlarıyla böyle bir listenin hem yapılanlara bir vefa hem de okuyucuya derlenmiş bir bilgi olacağına inandım.
İşte yılın en gözde 10 gıda şirketleri ve gerekçelerim:
Ülker:
Aslında Yıldız Holding ifadesi daha doğru olurdu ama grup, Ülker markasıyla çok özdeşleşti. Murat Ülker, radikal kararlar almayı seviyor ve her yıl gündemde kalacak güçlü ve kapsamlı kararlar alıyor. Geçen yıl United Biscuits’i alarak gösterdiği hamleyi bu yıl da Ak Gıda’yı Lactalis’e satarak gösterdi. Görünen o ki operasyon merkezi Londra olacak şekilde, küresel operasyonlarını devam ettirecek.
Aslanoba Capital:
Çok kişi adını duymamış olabilir ama kurucusu Hasan Aslanoba, girişimci kişiliğinin yanı sıra, startup geleneğini oluşturma konusunda ciddi adımlar atıyor. Onlarca projeye destek verdi ve kendisini de bu işe adadı. Erikli markasını sattıktan sonra, gelecekte çok konuşulacak örnek projeleri de ortaya koydu. “Taze Direkt” markasıyla yeni nesil pazarlamanın yanı sıra, sattığı ürünleri kendi çiftliklerinde yetiştirmesi de ayrı bir farkındalık oldu.
Anadolu Grubu:
Migros’u alarak gıda perakendeye de giren Anadolu Grubu, Doal adıyla taze meyveleri markalaması sektör için büyük bir adım oldu. Daha önce Anadolu Etap ile meyve suyu pazarının önemli tedarikçisi olan grup, artık taze meyveye yeni bir bakış açısı kazandırdı. Anadolu Grubu, her yıl 1 milyon meyve fidanı dikmeyi hedefliyor.
Simit Sarayı:
Geleneksel bir ürünü, yurtdışı mağazacılık açılımıyla dünyada tanıtan Haluk ve Abdullah Okutur kardeşler, New 
York ve Londra mağazalarıyla popülerliğini artırdı. Dar gelirleri tüketicileri hedefleyen konseptiyle, İstanbul’daki popülerliği artık sosyetik mekanlarla devam edecek görünüyor. Simit Sarayı, mağazacılığının yanı sıra tedarik için pasta üretim merkezi satın aldı ve bu alanda yeni yatırımlar yapması bekleniyor.
Elvan:
Babasının kurduğu mütevazı şirketi, küresel bir gıda şirketine çeviren Hidayet Kadiroğlu, çoğu kişinin adını duymadığı Elvan markasıyla Türkiye’nin en büyük ihracatçılarından biri yaptı. Çikolata ve şekerlemeleriyle Amerika’dan Hindistan’a, Rusya’dan Afrika’ya her yerde onu görmemiz mümkün. İç pazara ağırlık vermeyen Elvan, yeni yatırımlarıyla entegre bir grup olma iddiasını sürdürüyor.
Konya Şeker:
Bir pancar kooperatifi olmasına karşın, hammadde üretiminden nihai ürünlere yönelik dönüşüm yapan Konya Şeker, Torku markasıyla da büyük bir çıkış yaptı. Yıllarca başkanlığını yapan Recep Konuk’un son seçimlerde Meclis’e girmesi, grubun gözde şirket olmasını sürdürdü. Grubun yeni yöneticileri de Konuk’un başlattığı yatırım vizyonunu takip edecekleri görüntüsünü veriyor.
Metro Toptan Market:
Bir perakende zinciri olmasına karşılık, Metro Toptan Market’in gıda alanındaki projeleri ve uygulamaları sürdürülebilir nitelik taşıyor. Balık tedarikinin yanı sıra palamut balıklarına yönelik projesi, coğrafi işaret kazandırma konusundaki uygulamaları, yerli tohuma yönelik adımları, nitelikli küçük üreticileri destekleyen adımları, gözde bir şirket olarak ayrı bir konum kazandırıyor.
Cargill:
150 kuruluş yılını yaşayan Cargill, farklı alanlarda yatırımlarıyla Türkiye’de de yılın gözde şirketleri arasında yer almasını sağladı. Mısır nişastası yatırımlarıyla yıllardır Türkiye’nin önemli bir tedarikçisi olan şirket, geçen yıl Turyağ ve Alemdar Kimya’yı satın almıştı. Cargill, bu yıl da Ekol Gıda ile ortak olarak farklı bir yatırım alanında genişlemesini sürdürdü. Geçen yıl devralınan Turyağ, bu yıl pastacılık yağlarında iddialı çıkış yaptı.
TAB Gıda:
20 yılını kutlayan TAB Gıda, Türkiye’nin en yaygın gıda perakendecisi sıfatını da taşıyor. Burger King, Popeyes, Sbarro, Arby’s küresel markalarının yanı sıra kendi oluşturdukları Usta Dönerci ile toplamda 900 mağaza yönetiyorlar. Burger King’in Çin masterfranchaise yetkisine de sahip grup, burada da 500 mağazaya ulaşmış durumdalar. Önümüzdeki beş yılda küresel mağaza sayıları 3 bini geçmesi bekleniyor.
BTA:
Bir havaalanı işletmesinden onlarca marka çıkaran TAV Grubu, gıda perakendeciliğinde de yeni markalar çıkarmaya devam ediyor. Yiyecek içecek sektöründe BTA ile yatırımlarını yöneten grup, Tadında Anadolu ile başladıkları havaalanı mağazacılığını önce deniz otobüslerine sonra da farklı alanlara taşımaya başladı. Cakes&Bakes, Seferi, Kantin ve Tickerbaze ile farkındalığı olan yeni gıda mağazası konseptleri oluşturdu. Grup, yurtdışında kazandığı havaalanı işletmeleri ile sahip olduğu gıda markalarını da yurtdışına taşıyor.
