Dünyanın gıda ithalat faturası kabarıyor!

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), gıda emtia fiyatlarındaki istikrarlı seyre rağmen, gıda ithalatında toplam maliyetin 2017 yılında 1,413 trilyon dolara yükseleceğini bildirdi. Bu rakam, önceki yıla göre yüzde 6’lık artış ve en yüksek ikinci rekor anlamına geliyor. Dünyanın gıda ithalat faturası kabarıyor!

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), 9 Kasım’da açıkladığı Gıda Görünümü Raporu’nda, geniş üretim ve güçlü arza rağmen dünyanın gıda ithalat faturasının arttığı uyarısında bulundu. FAO, ithalat faturasının ağırlaşmasının, yoksul ülkeler üzerindeki ekonomik ve sosyal etkilerinden endişeli.

Fotoğraf: ©FAO/Sebastian Liste

İthalatta ikinci en yüksek rekor

Rapora göre, gıda emtia fiyatları genel olarak istikrarlı seyrederken gıdayı ithal etmenin maliyetinin 2017 yılında 1,413 trilyon Amerikan dolarına yükselmesi bekleniyor. Bu da önceki yıla yüzde 6’lık bir artış ve en yüksek ikinci rekor anlamına geliyor.

Yüksek ithalat faturası; gıda maddelerinin çoğunda artan uluslararası talebin yanı sıra nakliye ücretlerinin yukarıya tırmanmasından kaynaklanıyor. Endişe veren nokta ise gıda ithalat faturalarında görülen çift haneli artışların En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) ve Düşük Gelirli Gıda Açığı Olan Ülkeler (LIFDCS) için ekonomik ve sosyal sonuçları.

FAO Ekonomisti Adam Prakash, “Faturaların yükselmesi tam olarak daha fazla gıdanın satın alınması anlamına gelmiyor, çünkü ithal etmenin maliyeti önemli ölçüde yükseldi.” dedi.

Üretim ve arz artışı

İthalat maliyetlerinin yükselmesi; stokların bol, hasat tahminlerinin güçlü ve gıda emtia pazarlarında arzın iyi olduğu bir dönemde geldi.

FAO’nun yılda iki kez yayımladığı Gıda Görünümü Raporu, manyok, hayvancılık ve süt sektörleri, balık, bitkisel yağlar ve ana tahıl ürünlerini içeren temel gıda türlerinin pazarlarını yakından inceliyor.

Üretim eğilimi geniş ölçüde güçlü seyrederken, uluslararası işlemlerdeki ortalama fiyatlar daha belirli eğilimleri gölgeleyebilir. Örneğin, uluslararası buğday fiyatları değişmezken, erişte ve makarna yapmak için yeterli protein içeren yüksek kaliteli popüler bir tür olan Amerikan Sert Kırmızı Bahar buğdayının fiyatı Temmuz 2017’da önceki yıla göre yüzde 40 daha yüksekti. Aromatik pirinç çeşitleri, FAO Pirinç Endeksi’nden sekiz kat daha hızlı yükseldi. Aynı şekilde FAO Tereyağı Fiyat Endeksi 2017’de şu ana kadar yüzde 41 yükseldi. Bu, Süt Ürünleri Fiyat Endeksi’ne göre üç kat fazla artış anlamına geliyor.

Hayvancılık ve süt ürünleri hareketli

Hayvancılık ve süt ürünleri sektörleri özellikle dinamik seyrediyor. Et ithalat faturasının bu sene 2016’ya göre yüzde 22 artarak 176 milyar Amerikan dolarına ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkacağı öngörülüyor. Çin’deki daha sıkı çevre yönetmelikleri ve kalite kontrolleri bir daralmaya yol açmasına rağmen, dünya süt üretiminin yüzde 1,4 artması bekleniyor. Bunda Hindistan’daki yüzde 4 genişleme önemli rol oynayacak.

Dünya yağlı tohum fiyatlarının -bitki yağları ve hayvansal yağlar Düşük Gelirli Gıda Açığı Olan Ülkelerin ithalat faturalarında en geniş kalemi oluşturuyor- geçen yılki güçlü sezonun ardından bu yıl kısmen yükselmesi bekleniyor.  Ancak Kuzey Yarım Küre’de ekimlerin çok hızlı artmasına rağmen küresel soya fasulyesi üretiminin düşmesi bekleniyor.

Tropikal meyveler için yeni fırsatlar

Rapora göre; mango, ananas, avokado ve papaya ihracat hacmi bu yıl toplam 10 milyar Amerikan dolarına ulaşacak ve tropikal meyveler böylece hızla küresel ticarette yıldız haline gelecek. Üretimin neredeyse tamamına yakınının gelişmekte olan ülkelerde genellikle beş hektardan küçük ölçekli çiftçiler vasıtasıyla gerçekleştirilmesi dolayısıyla, bu meyvelerin popülaritesi yoksullukla mücadele ve kırsal kalkınma için gelecek vaat ediyor.

FAO, 2008 yılı üretimi 69 milyon ton olan söz konusu dört meyvenin üretiminin, bu yıl 92 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Üretilen meyvelerin yüzde 95’i yerel olarak tüketilirken, artan gelirlerin ve değişen tüketici tercihlerinin–özellikle eğer daha serbest ticaret ve daha iyi pazara erişim dağıtımdaki teknolojik kazanımları daha fazla canlandırırsa–ihracat hacmini ciddi şekilde yükseltmesi bekleniyor.

Tropikal meyvelerin ana üreticileri; küresel mango üretiminin yaklaşık yüzde 40’ına ev sahipliği yapan Hindistan, dünyadaki ananas üretiminin büyük kısmını karşılayan Kosta Rika ile birlikte Çin, Brezilya ve Meksika.

Afrika manyok üretiminde rekor kırabilir

Gıda Görünümü temel tahıl ve yağ bitkilerinin üretim, ticaret ve talebine dair kapsamlı analizler sağlamanın yanı sıra manyok eğilimlerini de güncelliyor. Manyok, küresel seviyede en hızlı genişleyen temel gıda maddelerinden biri olurken, pirinç ve mısırdan sonra tropik bölgelerde en önemli üçüncü kalori kaynağını oluşturuyor.

Sahra Altı Afrika’daki manyok üretimi, bölgede gıda ithalatına bel bağlamayı kontrol altına almayı amaçlayan çeşitli ticari genişleme programları sayesinde bu yıl 156 milyon ton ile yeni bir rekora ulaşabilecek.