Tarım ve Orman Bakanlığı, 2020 yılı için doğadan toplanarak ihracatı yasak; doğa ve üretim olarak kotayla sınırlandırılan; ihracat miktarları ve çevre ölçüleri ile ihracatı üretimden serbest olan çiçek soğanlarının familyalarını, cinslerini ve türlerini belirledi. Bazı illerde Toros kardeleni türleri toplanamayacak.
Doğal Çiçek Soğanlarının 2020 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ (No: 2019/63), 27 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.
2020 yılı için doğadan toplanarak ihracatı yasak olan çiçek soğanlarının familyalarını, cinslerini ve türlerini; doğa ve üretim olarak kotayla sınırlandırılan çiçek soğanlarının familyalarını, cinslerini ve türlerini; ihracat miktarları ve çevre ölçüleri ile ihracatı üretimden serbest olan çiçek soğanlarının familyalarını, cinslerini ve türlerini belirlemek amacıyla çıkartılan Tebliğ, Doğal Çiçek Soğanlarının Doğadan Toplanması, Üretimi ve İhracatına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlandı.
İhracatı yasak ve serbest çiçek soğanları
2020 yılında doğadan toplanarak ihracatı yasak olan çiçek soğanlarının familyaları, cinsleri ve türleri, doğa ve üretim olarak kotayla sınırlandırılan çiçek soğanlarının familyaları, cinsleri ve türleri, ihracat miktarları ve çevre ölçüleri ile ihracatı üretimden serbest olan çiçek soğanlarının familyaları, cinsleri ve türleri, Tebliğ ekindeki tabloda gösterildi.
Tablonun (I) numaralı sütununda yer alan türlerin ihracatı yapılamayacak. İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ gereğince GTİP numarası “0714 90120012”, “0714 90180012” ve “1106 20900011” olan Orchidaceae (salep) familyası türlerinin yumru ve droglarının da (toz, tablet ve her türlü formda) ihracatı yapılamayacak.
İhracat kontenjanı Bakanlıkça belirlenecek
Tablonun (II) numaralı sütununda yer alan türlerin firmalar bazında ihracat kontenjanı, Teknik Komite tarafından tespit edilecek ve Bakanlıkça uygun görüldüğü takdirde yürürlüğe konulacak. Tespit edilen ihracat kontenjanları Bakanlık tarafından firmalara bildirilecek. Bu Tebliğ kapsamındaki tüm türlerin firmalar arasında kontenjan devri yapılamayacak.
Firmalar, Tablonun (II) numaralı sütununda yer alan türlere ait doğa kontenjanlarını, Bakanlık, Orman Genel Müdürlüğü taşra teşkilatı ve/veya il müdürlüğünce düzenlenecek Menşei Belgesi karşılığında doğadan; üretim kontenjanlarını ise il müdürlüğünce verilen Hasat Belgesi karşılığında, kendilerine kayıtlı tarlalardan veya kendi adlarına sözleşme yapılmış çiftçilere ait tarlalardan temin edecek.
Tablonun her üç sütununda yer alan türlerin aksamlarının (yaprak, tohum, çiçek, yumru ve benzeri) ihraç edilebilmesi için Bakanlıktan ihraç müsaadesi alınması gerekecek.
CITES’e tabi ürünler için izin alınacak
Tablonun (III) numaralı sütunundaki kültüre alınan türlere, il müdürlüğünden alınan Hasat Belgesine istinaden, Lilium candidum (Miszambağı), Lilium martagon (Türk Zambağı), Iris tuberosum (Süsen), Calla aethiopica (Kalla), Polyanthes tuberosa (Sümbülteber), Fritillaria persica (Adıyaman lalesi), Fritillaria imperialis (Terslale), Anemone blanda (Yoğurtçiçeği), Geranium tuberosum (Devetabanı), Sternbergia lutea (Karaçiğdem), Dracunculus vulgaris (Yılanbıçağı), Arum italicum (Yılanyastığı), Arum dioscorides ve Urginea maritima (Ada soğanı) türleri için il müdürlüğünce ihraç izni verilecek. Bu türlerden CITES’e (Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) tabi olanlar için Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM) tarafından CITES İzin Belgesi düzenlenecek.
Tebliğ kapsamındaki türlerin soğanları ve yeşil aksamı; karayolu açılan, yeni baraj gölü tesis edilecek olan, maden işletme sahaları, yeni iskâna açılan alanlar ve benzeri ile tapulu arazilerden sökülebilir veya biçilebilecek. Bunun için sahanın bu türlü bir alan olduğunun ilgili Devlet kuruluşlarınca kanıtlanması, sökülecek veya biçilecek miktar ile saha tayininin ise il müdürlüğünce yapılması ve bunların resmî belgelerle tespit edilmesi gerekecek. İl müdürlüğü tarafından belgelenen bu soğanlar yurt içinde üretim için anaç materyali olarak kullanılabilecek.
Kültürü yapılan ve herhangi bir ıslah metoduyla ıslah edilmiş ve doğal türlerinden farklılaştırılmış tür ve çeşitler hariç olmak üzere, Tebliğ kapsamında yer alan doğal çiçek soğanlarının yeniden ihracat (re-eksport) amaçlı ithalat ve ihracat izinleri BÜGEM’in yetkisinde olacak.
Toros Kardeleni toplanamayacak
Doğal çiçek soğanlarının GTİP numarasının “0601 10901000” olduğu belirtilen Tebliğe göre, popülasyonlarının durumu ve nöbetleşme (münavebe) esaslarına göre belirlenen yerlerde ve türlerde söküm yapılamayacak. Buna göre; Isparta ilinin tamamında, Konya ili Derebucak, Beyşehir ve Seydişehir ilçeleri ile Antalya ili Manavgat, Gazipaşa ve Gündoğmuş ilçelerinde Galanthus elwesii (Toros kardeleni) türleri toplanamayacak.
Doğadan izinsiz ve kaçak toplama yapan kişi veya kuruluşlara, 2872 sayılı Çevre Kanunu, ihracat aşamasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun ilgili maddeleri gereğince işlem yapılacak.
1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe girecek olan Tebliğle, Doğal Çiçek Soğanlarının 2019 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2018/49) yürürlükten kaldırıldı.
