Koronavirüsün sinir sistemi üzerinde beklenmedik etkileri olabiliyor. Bunlardan bir tanesi de koku hissinin bozulması…
Bilim insanları koku ve tat hissinin koronavirüsten etkilendiğini bilse de bir süredir bunun sebebini bulmaya çalışıyordu.
Haziran ayında yapılan bir çalışmada, 4000 civarı COVID-19 hastasının koku duyusunun değiştiği raporlanmıştı. Birçok hastanın koku duyusu birkaç hafta içinde yerine gelse de, bazıları daha şanssızdı. COVID-19 hastaları arasındaki bir alt grup, koku hissini daha uzun süreliğine kaybediyordu.
Bazı durumlarda koku duyusu tam olarak yerine gelmiyor. Bu kişilerde tanıdık tat ve kokular, kişiye “kötü” gelmeye başlayabiliyor. Tıpta bu durum parozmi (kokuları yanlış algılama) olarak biliniyor.
Araştırmaya göre bazı aşırı vakalarda patates kızartmasının kokusu çürümüş et, çikolatanın kokusu ise kimyasal olarak algılanabiliyor. Bir hasta, buzlu kahveyi kokladığında çiğ, çürümüş tavuk kokusu aldığını söylüyor. Bir başka hasta ise kırmızı şarabın kokusunu benzine benzettiğini söylüyor.
Kokular neden karışıyor?
Bilim insanları, geniz boşluğunun üst kısmında bulunan koku soğancığında kokuları işleyen sinyallerin birbirine karıştığını düşünüyor. Araştırmacılar, koronavirüsün koku soğancığındaki nöronlara saldırmadığını belirlemiş olsa da; virüs, koku sinirlerinin kokuları almasını yardım eden “destek hücrelerine” zarar verebileceğini söylüyor.
Şimdi araştırmacılar, koronavirüsün doğrudan nöronlara saldırarak onları öldürme ihtimalini inceliyor. Parozminin görülme sıklığı, bazı hastalarda nöronların öldüğünü gösteriyor. Bu konudaki mevcut en muhtemel açıklama ise, nöronların dolaylı bir mekanizma ile ölüyor oluşu.
350 tip koku reseptörünün yalnızca ufak bir kısmı bile zarar gördüğünde, insan beyni kokuları ve tatları olduğundan çok farklı algılayabiliyor.
İyi bir işaret olabilir…
Henüz yanıtlanmamış birçok soru var. Bazı uzmanlara göre koku hissinin değişmesi, buzdağının görünen kısmı. Burada çok daha kötü nörolojik sorunlar olması muhtemel.
Öte yandan parozmi, hastanın sağlığına kavuştuğuna dair bir işaret de olabilir. Bazı uzmanlar, COVID-19 veya koku kaybına yol açan başka bir viral üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde parozmi, vücutta yeni bağlantılar yapıldığını, koku dokusunun yeniden oluştuğunu ve normale dönmeye başladığını gösteren bir işaret olabilir.
