Dünya Sağlık Örgütü’ne göre COVID-19 geçiren 10 hastadan 1’inin yakınmaları 12 haftadan daha uzun sürüyor. Etkilerinin haftalarca, aylarca sürdüğü vakalara “long COVID” yani “uzun COVID” ya da “bitmeyen COVID” deniyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, COVID-19 geçiren 10 hastadan 1’nin yakınmaları 12 haftadan daha uzun sürüyor. Bu vakalara da ‘long COVID’ yani ‘uzun COVID’ ya da ‘bitmeyen COVID’ deniyor.
Hürriyet‘e yer alan habere göre, özelllikle virüsü ağır atlatan hastalarda bu durum daha sık görülürken ABD ve Avrupa’da bu hastalar için rehabilitasyon merkezleri açılıyor. Uzun COVID geçiren hastaların iyileşme süreleri, solunum egzersizleri, psikliyatrik destek verilen rehabilitasyon merkezlerinde kısalıyor.
Bitmeyen COVID belirtileri neler?
- Sürekli yorgun olmak
- Nefes darlığı
- Endişe ve depresyon
- Çarpıntı
- Göğüs ağrıları
- Eklem veya kas ağrısı
- Kafa karışıklığı, unutkanlık ve odaklanma sorunu ile kendisini gösteren beyin sisi
| Uzamış COVID, hastaların hayatını mahvediyor! |
Tele rehabilitasyon
İstanbul İl Pandemi Kurulu üyesi ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erdoğan Çetinkaya, şu anda ihtiyacı olan hastalara tele rehabilitasyon yapıldığını ve bu nedenle Türkiye’de bir merkez ihtiyacı olmadığını belirterek şunları söyledi:
Türkiye’de uzun COVID yaşyan hastalarımız için henüz böyle bir merkezimiz yok ancak akciğer tututlumu olan ya dfa çeşitli organ tutulumu olan, yeterli iyileşmeyi gösteremeyen hastaları pulmoner rehabilitasyona alıyoruz. Rehabilitasyondan önce COVID-19 geçiren ve göğüs ağrısı, çarpıntı, aritmi şikayeti olan hastalara kardiyoloji konsültasyon, nörolojik yakınmaları olan hastalara da nöroloji konsültasyonları yapıyoruz”
6 haftalık egzersiz
Yeditepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü öğretim üyesi Dr. Fzt. Elif Develi ise solunum güçlüğü çeken hastalara çeşitli egzersizler verdiklerini söyledi:
“Bu hastalara taburculuk sonrası döndemde de 6-8 hafta süre ile pulmoner rehabilitasyon öneriliyor.”
Egzersiz kapasitesinin korunmasına yönelik olarak hastalara hafif tempoda yürürüş ve germe egzersizleri ile vücut ağırlığının kullanıldığı egzersizler, solunum problemleri için ise fizyoterapist ile solunum egzersizleri ve solunum kas eğitimi veriliyor.
Panik atak görülüyor
COVID-19’u ağır şekilde atlatan kişilerde kaygı bozukluğu, panik atak, takıntı daha fazla görülebiliyor. Türkiye Psikiyatri Derneği’nden Dr. Şahut Duran, “Bireysel olarak başvurularda COVID-19 öncesi herhangi bir kaygı bozukluğu yokken hastalık sonrasında endişe, kaygı, tekrar hastalanma korkusu, ölüm korkusu görebiliyoruz. Ancak bu yüzyılda ilk defa bir pandemi yaşadığımız için aslında fiziksel ruhsal anlamda neden olduğu sıkıntıları yeni yeni öğreniyoruz” dedi.
