Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımsal üretimin başladığı Ekim ayından bu yana doğal afetlerin çiftçinin yakasını bırakmadığını, birçok üründe rekolte kayıplarına yol açtığını belirterek, zarar gören çiftçilerin kredi borçlarının mutlaka ertelenmesi gerektiğini kaydetti.
Şemsi Bayraktar, Birlik Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, Ağustos ayında üretici ve market fiyatlarındaki değişimi, fiyatı artan, azalan ve değişmeyen ürünleri, üretici-market fiyat farkını, çeşitli ürünlerde yaşanan sıkıntıları açıkladı. Bayraktar, doğal afetlerden ve başta Rusya olmak üzere ihracatta yaşanan sıkıntılardan mağdur olan üreticilerin hükümetten beklentilerini dile getirdi.
Gıda ve gıda fiyatlarının son yıllarda dünya gündeminin en öncelikli gündem maddelerinden birini, hatta çoğu zaman ilkini oluşturur hale geldiğini vurgulayan Bayraktar, Ağustos ayında market fiyatlarında; 3 üründe fiyat değişimi olmazken, 15 üründe azalma, 17 üründe ise fiyat artışı meydana geldiğini bildirdi.
Üretici-market fiyatları
Bayraktar, şunları kaydetti:
“Maydanoz, kuru kayısı ve kuzu eti fiyatında değişim görülmedi. Markette en fazla fiyat düşüşü, yüzde 18,51 ile şeftalide gerçekleşti. Bu üründeki fiyat düşüşünü yüzde 18,14 ile domates, yüzde 16,74 ile sivri biber, yüzde 16,37 ile kuru soğan izledi. Markette en fazla fiyat artışı, yüzde 30,62 ile kuru incirde görüldü. Bunu yüzde 21,23 ile nohut, yüzde 15,25 ile fındık takip etti.
Üretici fiyatlarında; Ağustos’ta, 6 üründe fiyat değişimi olmadığını; 11 üründe azalma, 14 üründe ise fiyat artışı meydana geldiğini tespit ettik. Yeşil fasulye, karpuz, kırmızı mercimek, pirinç, Antep fıstığı ve zeytinyağı, fiyatı değişmeyen ürünler oldu.
Üreticide fiyatı en fazla gerileyen ürün olan limonda düşüş yüzde 55’i buldu. Bu ürünü, 26,96 ile domates, yüzde 25 ile kuru kayısı, yüzde 24,22 ile yeşil soğan, yüzde 21,82 ile havuç, yüzde 19,73 ile şeftali, yüzde 16,79 ile kuru soğan takip etti.
Ağustos ayında üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 76,88 ile patlıcanda meydana geldi. Bu ürünü, yüzde 58,62 ile nohut, yüzde 37,50 ile elma, yüzde 37,13 ile iç fındık, yüzde 34,78 ile salatalık izledi.
Fiyat artışlarının nedenleri
Üreticide fiyatı artan ürünlerin artış nedenlerine baktığımızda; patlıcanda kurutmalık, turşuluk talebi fiyatta artışa yol açtı.
Nohutta ülkemizde ve dünyadaki önemli nohut üreticilerinde yaşanan üretim kayıpları, arzın yetersiz kalmasına, üretimin talebi karşılayamamasına neden oldu. Bu da fiyatları artırdı.
Hasadın yeni başladığı ve olumsuz hava koşulları nedeniyle rekoltenin yüzde 6 civarında düşük gerçekleşeceği kuru fasulyede ise bir miktar fiyat artışı yaşanmıştır.
Elmada görülen fiyat artışı mevsimseldir. Hâlihazırda yazlık olarak hasat edilen çeşitlerin piyasada yer alması fiyatlara artış olarak yansımıştır. Fındıktaki fiyat artışı rekolte düşüklüğünden kaynaklanmaktadır. Salatalıktaki fiyat artışı da talep kaynaklıdır. Turşuluk talebi fiyatı artırmıştır.”
Öte yandan Bayraktar, 2010’dan itibaren sürekli afete maruz kalan, bu afetler nedeniyle borçları yıllık olarak üst üste ertelenen üreticilerin biriken bu borçlarını bir defada ödemesinin mümkün olmadığını belirterek, şöyle konuştu: “Bu üreticilerimizin toplam borçları da uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılmalı, hükümetimiz tarafından üreticilerimize bu konuda bir müjde mutlaka verilmelidir. Yıllardır üretim sürecinde büyük mağduriyet yaşayan çiftçilerimizin bu yıl da tarlada kalmasını sağlayabilmek adına yeni finansman sağlanmalıdır”
Bayraktar, üreticiler açısından son derece önem arz eden bu talepleri, başta Başbakan Binali Yıldırım olmak üzere ilgili makamlara ilettiklerini bildirerek, “İnşallah bu konuda kısa süre içinde çiftçimizi rahatlatacak güzel haberler alırız” dedi.
