Ayıkla pirincin taşını

Temmuz ayında pirinç ithalatında belirsizlik sürerken Dış Ticaret Müsteşarlığı, Avrupa Birliği’nden Gümrük Vergisi’nden muaf pirinç ithalat kotasının kullanım önceliğini Toprak Mahsulleri Ofisi’ne verdi. 7 Temmuz 2006 tarihinde Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın yayınladığı tebliğe göre AB’den tarife kontenjanı ile ithal edilecek pirinç öncelikle Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’ne, daha sonra söz konusu ürünleri üreten veya üretimde hammadde olarak kullanan sanayiciler tercihli olmak üzere başvuruda bulunanlara kullandırılacak. Şu ana kadar ne TMO, ne de özel kuruluşlara herhangi bir kota tahsisi yapılmadı. Tarım Mahsülleri Ofisi yetkililerinden alınan bilgiye göre eldeki stokların yeterli ve önümüzde hasat mevsiminin olması dolayısıyla bu kotanın şimdilik kullanılmayacağını, ancak önümüzdeki kış sezonunda bu kotanın kullanılabileceğini ifade edildi.

Türk pirinç sektörünü sıkıntıya sokan bu uygulamalarla ilgili görüşlerini aldığımız Pirinç Değirmencileri Derneği Başkanı Turgay Yetiş belirsizlikten yakındı: “Şu anda 31 Temmuz tarihine kadar hala tarife kontejanı sistemi geçerli, yani geçen sezon üreticiden mal alan firmalar kazandıkları ithalat hakkını kullanıyorlar. Bunun dışında bir ithalat mümkün değil. 31 Hazirandan itibaren ithalat tamamen serbest kalacak denmişti, ancak durum belirsizliğini koruyor. Bu belirsizlik sektörü çok zor durumda bırakıyor. Belirsizlik içerisinde, pozisyon almak ve çalışmak mümkün değil. Biz yetkililerden serbest piyasa ekonomisi kurallarını uygulamalarını rica ediyoruz.

Pirinç ithali ile ilgili bekleme devam etmektedir. Normal şartlarda pirinç ithalatı artık tamamen serbest hale getirilmeli ve prim sistemindeki 0.30 yeni kuruş destekleme primi 1.50 yeni kuruş olarak artırılmalıdır.

İki ay kadar önce ithalatı, normal rejim vergi oranları dahilinde, tamamen serbest bırakmak istediler ve biz buna karşı geldik. Sebebi, her türlü mal ithal edilebilecekti, yani rakam sınırı yoktu, 100 bin mt dahi gelebilirdi. Bu tarife kontejanı kapsamındaki haklarını kullanacak firmalara çok büyük bir yük getirecekti ve zarar verecekti. Büyük bir haksızlık oluşacaktı. Çeltik değirmencileri bu yıl tüm güçlerini kullanarak üreticiden mal aldılar ve TMO’ya mal aldırmadılar. Bunun karşısında da büyük riskler aldılar ve zarar gördüler. Ayrıca bu uygulama Eylül ayında çıkacak yeni mahsule çok zarar verecekti. Derneğimiz, TMO ile dayanışma içinde olarak desteklediği politikalar sayesinde Türkiye’deki üretimin bu yıl 700 bin mt’a çıkmasını sağladı.

Şu anda stoklar yetecek durumda, ancak bazı çeşitlerde sıkıntı olabilir. Avrupa’dan gelebilecek baldo ve buna benzer çeşitlere ihtiyaç olabilir. Biz bu yüzden AB’den kullandırılacak lisansların özel sektöre acilen dağıtılmasını talep ettik. Burada rakam 28 bin mt ile sınırlı olduğu için ve bu rakamın hepsini şu anda getirmek imkanı sınırlı olduğu için bu şekildeki uygulamanın faydalı olacağını inancındayız.

Pirinç ithali konusunda Toprak Mahsülleri Ofisi’nin öncelikli kılınması çok haksız, serbest piyasa ekonomisine aykırı, özel sektöre darbe vurucu bir adım. Aslında henüz bir dağıtım yapılmadı, sadece tebliğde değişiklik yapıldı. Umuyorum 28 bin mt’lik miktar tüm yükü çeken sanayicilerimize verilecek.

Ithalatı kontrol altına almak açısından Dünya Ticaret Örgütü’nün kuralları dahilinde bir uygulama teknik açıdan mümkün mü diye bakmak lazım. AB şu anda bu sistemi, yani prim sistemini uyguluyor ve 2013 yılına kadar da uygulamaya devam edecek. Biz de bu uygulamaya uyabiliriz. Rakamsal olarak da uygun olduğu kanısındayız; çünkü ayçiçeğine de 1.75 YTL prim veriliyor, bu durumda pirince niye 1.50 YTL verilmesin. Bu uygulama aynı zamanda kayıt dışını da tamamen ortadan kaldıracaktır. Bu uygulama aynı zamanda üreticiyi rahatlatacağı gibi, ithalatın serbestleşmesini sağlayacak ve Dünya Ticaret Örgütü ile de bir problem kalmayacaktır.”