Avrupanın Tarım Senaryosu: Türkiye 2015'te AB Üyesi

Avrupa Komisyonu’nun 2020 Tarım Senaryosu’nda Türkiye 2015'te AB'ye girmiş sayıldı. Komisyonun tarım-kırsal kalkınma birimleri uzmanları tarafından hazırlanan ve Avrupa tarımının 2020 yılındaki görünümünü ortaya koymayı hedefleyen raporda, Türkiye'nin 2015 yılında AB'ye üye olacağı varsayıldı. Raporda, Türk tarımının sondan bir önceki genişlemeyle AB'ye giren 10 ülkenin tarımına bedel olduğu, AB'ye katılımla geleneksel hububat ve et gibi geleneksel kuzey ürünlerinde genelde bir düşüş görülebileceği, meyve-sebzede ise avantajlı konuma geleceği belirtildi.

“Scenar 2020, Tarım ve Kırsal Dünya Üzerine Bir Senaryo Çalışması” başlığını taşıyan ve “Temel”, “Liberal”, “Bölgeselleştirme” senaryolarının bulunduğu çalışmada Türkiye'nin durumu “AB'nin Genişlemesi” başlığı altında incelendi. “Bu çalışmadaki tüm senaryolar için Türkiye'nin AB'ye 2015 yılında katılacağı varsayılmıştır. Bulgaristan, Romanya ve AB 10'un katılım için yerine getirdikleri, örneğin doğrudan ödemeler, kotaların uygulanması gibi bütün koşullar Türkiye'ye de uyarlanmıştır” denilen raporda şu görüşlere yer verildi:

Türk tarımı 10 AB ülkesine bedel

“Türkiye'nin katılımıyla birlikte toplam tarım alanı nüfus itibarıyla 76 milyon, kullanılan tarım arazisi de 39 milyon hektardan fazla artacaktır. 2000 yılında 12.5 milyon kişi aktif olarak tarımsal etkinliklerin içinde bulunuyordu. Türkiye İstatistik Yıllığı'na bakıldığında 2005 yılında ekonomik olarak aktif nüfusun yüzde 48'inin yarı zamanlı ya da tam zamanlı olarak Türk tarımında bulunduğu ortaya çıkmaktadır. 2001'deki Tarım Sayımı'na göre, tarımsal etkinlik içinde 3.07 milyon tarımsal mülk bulunuyor. Ancak 1.06 milyon tarım mülkünün ortalama büyüklüğü 2 hektardan az. Bu rakamlar Türk tarımının toplam istihdama büyük katkısını ve kendi kendini geçindirmeye yönelik küçük tarımsal çiftlik mülklerinin Türk tarımının performansında baskın olduğunu gösteriyor. Türk tarım sektörünün toplam boyutuyla Türkiye'nin AB'ye katılımı, AB 10 genişlemesiyle kıyaslanabilir.”

Kuzey Avrupa'nın sebze-meyve deposu

Türkiye'de piyasa fiyatı desteğinin diğer AB ülkelerine göre daha fazla olduğu belirtilen araştırmada 2020 için şu senaryo çizildi:

“Türk üretici fiyatları, hububat ve et gibi geleneksel kuzey tarım ürünlerinde, AB'ye katılımından sonra düşme gösterme eğilimindedir. Bu düşüş, daha az tarımsal üretime ve iç tüketimde artışa neden olmaktadır, yani Türkiye'nin net ithalatı artma, net ihracatı azalma eğilimine girmektedir. Türk talebinin arttığı bu mallar, Bulgaristan, Macaristan ve Romanya gibi AB üyesi ülkeler için fırsatlar sağlayabilir. Bununla birlikte diğer bazı bilimsel çalışmalar, meyve ve sebze gibi ürünler için Türkiye'nin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğuna işaret ediyor ve Tek Avrupa Piyasası, Türk meyve ve sebzesinin kuzey Avrupa piyasalarına ihracında artışa yol açacak.

Yine de, Avrupa Simülasyon Modeli (ESIM) sonuçları, Türk tarımındaki yapısal değişimin AB'ye katılımdan sonra yoğunlaşacağını ve Türk kırsal kesiminde önemli rol oynayan, kendi kendine yeten tarımsal birimlerin sosyal bir tampon olarak önemli işleve sahip olacağını ortaya koyuyor.”

Raporda daha rekabetçi bir çiftlik yapısına yönelen uzun dönem yapısal değişikliklerin, istikrarsız tarım politikaları ortamına bağlı olarak, katılımlardan önce yavaşladığı anlatıldı. Raporda, 2020 senaryosunun sonuçları, şu başlıklarla ortaya konularak, açıklandı: