Birliğin en tartışmalı konusu olan Ortak Tarım Politikası konusundaki öneriler paketini ‘Avrupa ile çiftçiler arasında yeni bir ortaklık’ olarak tanımlayan Avrupa Komisyonu’na kısa süre içinde eleştiriler gelmeye başladı.
Avrupa Komisyonu 12 Ekim’de, 2013 sonrası AB Ortak Tarım Politikası (OTP) ile ilgili reform önerilerini yayınladı. AB Tarım Komisyoneri Dacian Ciolos, “politik olarak uygulanabilir olan iddialı” olarak nitelendirdiği reform paketini parlamento üyeleri ve gazetecilere açıkladı. Ciolos, reformların hedefinin daha çevreci, rekabetçi ve daha doğru planlanmış bir tarım olduğunu belirtti.
Plana göre Komisyon, 2017 yılına kadar (ve bundan sonraki her 4 yılda bir) gıda üretimi, doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi ve dengeli bölgesel kalkınma konularında OTP ilerlemesini gösteren bir rapor hazırlayacak. Her şey planlandığı gibi giderse, OTP reformlarının 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi hedefleniyor. Plandaki hedeflerin tutturulması için 2014-2020 dönemi boyunca tarıma toplam 435,6 milyar Euro bütçe, bu bütçenin de 2,5 milyar Euro’su gıda güvenliği çalışmalarına ayrılmış durumda.
Ancak plana rekabet, çevre koruma ve eşitlik sorunlarının yeterince ele alınmadığı yönünde eleştiriler de yapılıyor.
AB tarım sendikası Copa-COGECA, planda yer alan doğrudan ödemeler ve ekolojik önlemler için tarıma elverişli arazinin %7’sinin ayrılması yükümlülüğü getirilmesi konularının, artan gıda talebi ve yüksek emtia fiyatlarının olduğu bir ortamda çiftçilerin kazançlarına zarar vereceğini bildirdi.
Planda ürün rotasyonu ve tarım arazilerinin %7’sinin ekolojik olarak ayrılması, tüm AB üye ülkelerinde çiftlik ödemelerinin %30’unun alınması için ön koşullar olarak belirleniyor. Organik ürün üreticileri ve çok küçük ölçekli üreticiler bu şartlardan muaf tutuluyor. Çevreci sivil toplum örgütleri ve Avrupa Parlamentosu üyeleri tarım sübvansiyonları açısından eleştirerek, ödemelerin %30’unun zaten yaygın olarak birçok çiftçi tarafından benimsenen uygulamalarla bağlantılı olduğunu savunuyor. Sübvansiyonların geri kalan %70’i ile ilgili çevresel koşulların Komisyon planları kapsamında azaltılacağı belirtiliyor.
Birkaç büyük AB ülkesi de doğrudan çiftlik yardımının %30’unun, elverişli, tarımsal üretimin çeşitlendirilmesi, meraların korunması gibi çevre dostu uygulamaları benimseyen çiftçilere yapılması koşulu ile ilgili olarak Komisyonun tekliflerini eleştirdi. Ancak Komisyon ve çevre savunucuları, iklim değişikliği, kaynak kıtlığı ve AB vergi mükellefleri için büyük tarım sübvansiyonlarının düzenlenmesi gibi sorunların çözülmesi için AB tarım çevre performansının geliştirilmesi gerektiğini ileri sürüyor.
“Yeşil üretim yapmalı”
Avrupa Çikolata, Bisküvi ve Şekerleme Üreticileri Derneği (CAOBISCO) Başkan Yardımcısı Filippo Cerulli Irelli, Komisyon’un OTP reformu önerilerini çevrenin
korunmasına çok fazla odaklanması ve tarımsal üretimi arttırmaya yönelik önlemlerin olmaması konusunda eleştirdi.
Irelli; “Elbette sürdürülebilir tarımın rolünün bilincindeyiz ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmeliyiz ama bunu toplam arazinin %7’sini ayırıp üretimden vazgeçerek değil, tarımsal ürünlerin üretiminde sürdürülebilir yollar bularak yapmalıyız. Bir miktar yeşil toprak parçaları oluşturmak yerine yeşil üretim yapmalıyız” dedi.
Stratejik buğday stokları
CAOBISCO, AB ortak tarım politikası reformunun bir parçası olarak, buğday başta olmak üzere tahıllar için özel depolamaya ilişkin AB sübvansiyonu beklediklerini açıkladı.
Avrupa Komisyonu reform planında, 2014 yılından itibaren şeker, zeytinyağı ve tereyağı için özel depolama yardımı sağlanması için yılda 55 milyar Euro’luk (73 milyar dolar) bir reform önerdi ancak tahılları reform kapsamına almadı.
Mevcut kurallara göre, fiyatların ton başına 101 Euro (130 $) seviyesinin altına inmesi halinde AB, buğdayı otomatik olarak kamu müdahalesi ile satın alıyor.
Ayrıca piyasaların dalgalandığı dönemlerde belli emtiaların özel depolama maliyetlerinin karşılanmasına yardımcı olmak için sübvansiyonlar veriyor, ancak tahıllar bu kapsama girmiyor.
CAOBISCO Başkan Yardımcısı Filippo Cerulli Irelli, “Özel depolamanın sadece hâlihazırda geçerli olan birkaç emtia için değil, bizim için temel hammadde olan tahıllar, özellikle de buğday için uygulanması gerektiğine inanıyoruz” dedi.
Irellli Reuters’a şöyle konuştu: “Rutin kamu müdahalesi alımları ile aşırı üretime yol açan AB tarım sübvansiyonlarının birleştiği 1980’li yıllarda büyük tahıl dağları oluştu.
Ancak 1990’lardan bu yana sürdürülen OTP reformu, birliğin fazla stoklarını önemli ölçüde azalttı.
Bununla birlikte, stoklar halen en önemli risk yönetim aracı olmaya devam ediyor ve bu, birkaç yıldır piyasalarda yaşadığımız ve çözmemiz gereken aşırı istikrarsızlık için kullanabileceğimiz birkaç araçtan biridir”.
Irelli, sadece buğday fiyatlarında çarpıcı bir düşüş olduğunda yapılan ve AB bütçesine yüksek bir maliyet getiren kamu müdahalesinin aksine, özel depolama yardımının daha kolay uygulanabilir, daha az maliyetli ve sadece zaman sınırlı belli bir süre için geçerli olduğunu savundu.
2013 sonrası OTP önerileri
AB-15’de mevcut ‘Tek Ödeme Programı’ ve AB-12’nin çoğunda uygulanan ‘Basitleştirilmiş Arazi Ödeme Programı’ 2013 yılından sonra yeni bir ‘Temel Ödeme Sistemi’ ile değiştirilecek.
2019 başından itibaren tüm AB üye devletleri ulusal veya bölgesel düzeyde hektar başına tek tip ödemeye geçecekler. Temel ödeme çapraz uyum kurallarına bağlı olacak.
Yeşillendirme unsuru
Doğrudan ödemelerin %70’i çevre, hayvan refahı, bitki ve hayvan sağlığı standartları ile ilgili temel gereksinimleri içeren çapraz uyuma dayandırılırken, %30’u
iklim ve çevre yararını amaçlayan üç ‘yeşillendirme’ önlemi şartına bağlı olacak. Bu kapsamda bitki çeşitlendirmesi yapılacak. Planda, ‘tarım yapan çiftçiler, bir yıl içinde her biri arazisinin %70’ini aşmayacak, sonuncusu en az %5 olacak şekilde en az 3 ekin yetiştirmeli’ ibaresi yer alıyor.
Bunun yanında arazinin %7’si “ekolojik odak alanı” olarak muhafaza edilecek, yani arazi kenar boşlukları, çitler, ağaçlar, nadas alanı, peyzaj özellikleri, biyotoplar, tampon şeritler ve ağaçlandırılmış alanlar olacak. Yeşillendirme önlemlerinde son olarak Otlakların Bakımı konusu yer alıyor.
Birleştirilmiş yardım
Pamuk, koyun eti ve sığır eti için mevcut kısmen birleştirilmiş yardım düzenleri Avrupa Komisyonu ve üye devletlerin “usulüne uygun olarak haklı bulduğu diğer ‘hassas sektörleri” kapsayacak şekilde genişletilecek.
Pazar desteği
Kamu müdahalesi, özel depolama yardımları ve ihracat iadeleri 3,5 milyar Euro’luk ‘Kriz Rezervi’nden karşılanacak, OTP ve Çok Yıllık Mali Çerçeve’den ayrı finanse edilecek. Bu destek planda, E.coli krizinde olduğu gibi hayvan hastalıklarının yayılmasını önlemek ve “tüketicinin güven kaybına yol açan kamu, hayvan veya bitki sağlığı riskleri nedeniyle ciddi piyasa düzensizlikleri” ile mücadele etmek için Komisyonun acil önlemler almasına olanak sağlayan, tüm sektörleri kapsayan yeni bir koruma şartı olarak belirtiliyor.
Kamu müdahalesi ekmeklik buğday, arpa, mısır, çeltik, sığır ve dana eti, tereyağı ve yağsız süt tozunu kapsayacak. Buğday alış fiyatı (101,31 Euro/ton, yılda 3 milyon tonla sınırlı), tereyağı alış fiyatı (2463,9 Euro/ton, maksimum 30.000 ton) ve yağsız süt tozu alış fiyatı (1698 Euro/ton, maksimum 109.000 ton) olarak belirlendi. İhale süreci sadece arpa, mısır, çeltik, sığır eti ve dana eti için geçerli.
2015’de kota sistemi sona erdikten sonra, özel depolama yardımı, beyaz şeker, zeytinyağı, keten elyaf, sığır eti, tereyağı, yağsız süt tozu, domuz eti ve koyun etini kapsayacak.
Şekerde ise yurtiçi şeker üretimi ve ihracat kotaları 30 Eylül 2015 tarihinde sona erecek.
AB Okul Meyve Programı ve Okul Sütü Programı genişletilecek.
Diğer Unsurlar
Komisyon, 2017 yılına kadar (ve bundan sonra her 4 yılda bir) gıda üretimi, doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi ve dengeli bölgesel kalkınma konularında OTP ilerlemesini gösteren bir rapor sunacak.
2014-2020 dönemi boyunca tarım için ayrılan toplam bütçe 435,6 milyar Euro olacak.
Bu bütçeden 5,1 milyar Euro Ar-Ge, 2,5 milyar Euro gıda güvenliği ve 3,9 milyar Euro da tarım sektöründeki krizler için yeni bir rezerv oluşturulması amacıyla kullanılacak.
