Avrupa Birliği ve Japonya, bir süredir üzerinde çalıştıkları Ekonomik Ortaklık Anlaşmasını 17 Temmuz 2018’de Tokyo’da imzaladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk ile Japonya Başbakanı Shinzo Abe tarafından imzalanan anlaşma, AB açısından şimdiye kadar görüşülmüş olan en büyük anlaşma. Anlaşmanın 600 milyon kişiyi kapsayan bir açık ticaret bölgesi oluşturacağı öngörülüyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Juncker imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması‘nın bir ticaret anlaşmasından çok daha öte olduğunu söyleyerek şöyle devam etti:
“Bu anlaşma elbette şirketlerimiz, çalışanlarımız ve vatandaşlarımız için, Avrupa ve Japonya ekonomilerini şaha kaldıracak fırsatlar oluşturacak. Ancak bu anlaşma aynı zamanda içeriği, konusu ve zamanlaması ile bir bildiridir. Bu anlaşma, aynı düşünceyi taşıyan ve birlikte dünya gayrisafi hasılasının yaklaşık üçte birini temsil eden iki ortağın bildirisidir. Bu bildiri çalışma, güvenlik, çevrenin ve tüketicilerin korunması gibi konularda en yüksek standartları koruma yönündeki taahhütlerini pekiştirmektedir. Söylemek istediğimiz; açık, adil ve kurallara bağlı ticarete inandığımızdır. Söylemek istediğimiz; bir ticaret anlaşmasının bir tarafın kazanması için diğerinin kaybetmesi gereken bir oyun değil, dahil olan tüm taraflar için bir kazan-kazan ilişkisi olduğudur. Bu anlaşma karşılıklı olarak somut kazanımlar getirirken her iki tarafın hassasiyetlerini de koruyacaktır.”
“Anlaşmanın ekonomik faydaları açık”
Komisyonun ticaretten sorumlu üyesi Cecilia Malmström ise konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Biz Japonya’yla birlikte dünyaya önemli bir mesaj veriyoruz: Dünyanın en büyük ekonomilerinden ikisi hala açık ticarete inanıyor, tek taraflılığa ve korumacılığa karşı duruyor. Bu anlaşmanın ekonomik faydaları açık. Milyarlarca Avroluk gümrük vergisinin sıfırlanması, gümrük işlemleri kolaylaştırılması, sınırı geçtikten sonra ticaretin karşısına dikilen engellerin kaldırılmasıyla iki taraftan şirketlere ihracatlarını artırmak, işlerini büyütmek için fırsatlar sunulacak. Özellikle devasa Japonya pazarına açılan, Şampanya ve Parma jambonu gibi 200’den fazla farklı yiyecek ve içeceği koruma altına alınacak olan Avrupa tarım sektörünün kutlayacak çok şeyi var. Şimdi firmaların, vatandaşların ve çiftçilerin anlaşmanın faydalarını en kısa zamanda görebilmesi için Avrupa Parlamentosu’nu bu anlaşmayı acilen onaylamaya davet ediyorum.”
Anlaşma Japonya’ya ihracat yapan AB firmaları tarafından yıllık olarak ödenen 1 milyar Avroluk gümrük vergisinin büyük bölümünü ortadan kaldıracak. Anlaşma sayesinde ayrıca uzun süredir yürürlükte olan ve örneğin otomobilleri etkileyen mevzuat engelleri de tarih olacak. Ekonomik Ortaklık Anlaşması 127 milyon tüketiciden oluşan Japonya pazarını temel AB tarım ürünleri ihracatına açacak, birçok başka sektörde de AB’ye ihracat fırsatları doğuracak.
Anlaşma Avrupa ve Japonya arasında işbirliğini güçlendirecek, sürdürülebilir kalkınma konusundaki kararlılıklarını pekiştirecek. Bu kapsamda bir anlaşmada ilk kez Paris İklim Anlaşmasına bağlılıkla dair bir ifade yer almış olacak.
Anlaşmanın bazı temel hükümleri
Anlaşma AB’nin tarımsal ihracatı açısından aşağıdakileri getirecek:
- Japonya’nın Gouda ve Cheddar gibi birçok peynir üzerindeki gümrük vergisi (halihazırda %29,8) yanında şarap ithalatında uyguladığı vergi de (halen ortalama %15) sıfırlanacak.
- AB’nin Japonya’ya sığır eti ihracatı ciddi oranda artacak, işlenmiş domuz ürünlerinde vergi kalkarken taze domuz etinde de vergi yükü neredeyse sıfıra inecek.
- AB’nin coğrafi işaret taşıyan 200’den fazla çeşitte yüksek kalite ürününe Japonya pazarlarında koruma gelirken, coğrafi işaret taşıyan bazı Japonya menşeli ürünler de AB’de korunacak.
Anlaşma ayrıca hizmet pazarlarını, özellikle finansal hizmetler, e-ticaret, telekomünikasyon ve taşımacılık alanlarını da açıyor. Anlaşma şunları da getiriyor:
- AB şirketlerinin Japonya’daki 48 büyük şehirde büyük ihale pazarlarına girebilmesi garanti altına alınıyor. Ekonomik olarak önemli bir alan olan demiryolu sektöründe tedarikte karşılaşılan engeller ulusal düzeyde kaldırılıyor.
- Gümrük vergilerin kaldırılana kadar geçecek, 7 yıla varabilecek geçiş süreleri ile AB’nin, örneğin otomotiv sektörünün özel hassasiyetleri gideriliyor.
Anlaşma ticaret ve sürdürülebilir kalkınmayı konu alan bir bölüm de içeriyor; çalışma, güvenlik, çevrenin ve tüketicilerin korunması konularında çok yüksek standartlar belirliyor; AB ve Japonya’nın sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği konularındaki taahhütlerini güçlendirirken toplumsal hizmetleri de tümüyle koruma altına alıyor.
AB ve Japonya, Ekonomik Ortaklık Anlaşmasını tamamlayacak olan, verilerin korunması konusunda karşılıklılık görüşmelerini de 16 Temmuz’da sonlandırdı. İki taraf da veri koruma sistemlerinin “birbirine denk” olduğu konusunda görüş birliğine vardı. Bu durum AB ile Japonya arasında verilerin güvenli şekilde akışını sağlayarak dünyanın en büyük güvenilir veri akış alanını oluşturacak.
Avrupa Komisyonu konu ile ilgili olarak bütün AB ülkelerinin Japonya’ya ihracatlarını, ihracatçı şirket sayılarını, bunların sağladığı istihdamı ve AB-Japonya ticaretine dair diğer istatistikleri barındıran bir internet sitesi oluşturdu.
Süreç nasıl işleyecek?
Bu noktada Anlaşma Avrupa Parlamentosunun ve Japonya Meclisinin onaylarını bekliyor. Onay çıktıktan sonra Anlaşma’nın 2019 yılında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Diğer yandan önümüzdeki süreçte AB ve Japonya arasında yatırımların korunması standartları ve ara buluculuk konularında görüşmeler sürecek. İki tarafın da bu konuda hızla sonuca ulaşmaya, Avrupa ve Japonya’da kararlı ve güvenli bir yatırım ortamı oluşturulmasına istekli olduğu bildiriliyor.
