Apple’ın Avrupa’daki merkezi İrlanda’da Avrupa’daki satışlarından dolayı ödemesi gereken vergi miktarından çok daha azını ödediği sonucuna varan Avrupa Komisyonu, şirketten geçmişe dönük olarak 13 milyar avro vergi tahsil edilmesi gerektiğine hükmetti. Karar, AB ile ABD arasındaki vergilendirme konusunda yeni bir tartışmanın da fitilini ateşledi. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Apple’ı Türkiye’ye davet etti.
Avrupa Komisyonu, üç yıldır devam eden soruşturma sonucunda Amerikalı bilişim ve teknoloji devi Apple’ın İrlanda hükümetinden aldığı vergi teşviklerinin yasadışı olduğuna hükmetti. Komisyon, Apple’ın Avrupa’daki satışlarından ödemesi gerekenden vergi miktarından çok daha azını ödediği gerekçesiyle, şirketten geçmişe dönük olarak 13 milyar avro vergi tahsil edilmesi gerektiğini açıkladı.
İrlanda’da şirketlere uygulanan gelir vergisi oranı yüzde 12,5. Avrupa Komisyonu soruşturmasında Apple’ın Avrupa’da elde ettiği gelirler üzerinden 2003’te sadece yüzde 1, 2014’te ise yüzde 0,005 vergi ödediği sonucuna varıldı.
AB Komisyonu’nun Rekabetten Sorumlu Üyesi Margrethe Vestager, üye ülkelerin ‘seçtikleri şirketlere’ vergi ayrıcalıkları sağlayamayacaklarını, bunun AB mevzuatına aykırı olduğunu söyledi. Vesgater, “AB kamu destekleme kuralları AB piyasalarındaki her şirkete uygulanır. Kamu destek kuralları vergilendirmede de şirketlerin eşit rekabetini sağlar. Komisyon’un soruşturması İrlanda’nın Apple’a yasadışı vergi kolaylıkları sağladığını, böylece diğer şirketlerin ödediklerinden çok daha az vergi ödemesinin önünü açtığını ortaya koydu” dedi.
İrlanda’nın tepkisi
Karara ilk tepki İrlanda hükümetinden geldi. İrlanda Maliye Bakanı Michael Noonan, karar konusunda komisyonla tamamen farklı görüşte olduğunu söyledi. Noonan, “Bu karar beni temyiz başvurusu yapmaktan başka bir seçenekle karşı karşıya bırakmıyor. Hükümetten temyiz için yetki isteyeceğim. Bu vergi sistemimizin bütünlüğünü korumak için önemli” dedi.
Apple’ın tepkisi ne oldu?
Apple CEO’su Tim Cook ise Avrupa Komisyonu’nun İrlanda’daki faaliyetlerinden dolayı şirkete 13 milyar avro (14,5 milyar ABD dolar) geriye dönük vergi borcu çıkarma kararını haklı bulmadığını bildirdi.
Yazılı açıklamasında, komisyonun kararını “benzeri görülmemiş” olarak nitelendiren Cook, Apple’ın, İrlanda’daki vergi yasalarının yürütülmesinden sorumlu kamu kuruluşlarından vergi ödeme ve vergi kanunu konularında danışmanlık aldığına vurgu yaptı. Cook, “Apple söz konusu kanunları takip ediyor ve borcu olduğu vergilerin tümünü ödüyor. AB’nin geriye dönük vergi borcumuzun olduğunu iddia etmesinin hiçbir yasal dayanağı yok. İrlanda’da hiçbir özel anlaşma talep etmedik ve almadık. Ancak, şimdi, ödediğimiz vergilerin dışında başka borcumuzun olmadığını belirten bir hükümete vergi ödemeyle karşı karşıyayız. AB Komisyonu, İrlanda’daki vergi kanunlarını kendi görüşleriyle değiştirmeye çalışıyor. Bu durum, ayrıca, AB üyesi ülkelerin kendi vergi düzenlemeleri üzerindeki egemenliğe de yıkıcı bir etki yaratır” dedi.
Hem İrlanda’nın hem de Apple’ın, Avrupa Komisyonu’nun kararına itiraz etmeyi planladığını, kararın geri çevrileceğinden emin olduğunu ifade eden Cook, İrlanda’nın Cork şehrinde 1980’den beri faaliyet gösteren şirketin İrlanda’da 6 bin, Avrupa’da da yaklaşık 1,5 milyon kişiye iş imkanı sağladığına işaret etti.
ABD’den iki tepki açıklaması
ABD Hazine Bakanlığı’nın açıklamasında da, yapılan vergi incelemelerinin haksızlık olduğu belirtilerek, ülkelerin vergi sistemlerinin hiçe sayıldığı değerlendirmesi yapıldı.
Avrupa Komisyonu’nun ceza miktarını hesaplama yönteminin de sorunlu olduğu vurgulanan Bakanlık açıklamasında, geriye dönük vergi incelemelerinin haksızlık yaratacağının altı çizildi, uygulamanın hem Avrupa’daki hem de ABD’deki yasal uygulamalara da ters düştüğü kaydedildi.
Avrupa Komisyonu’nun Apple kararına Beyaz Saray’dan da tepki geldi.
Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest de, Apple’ın kesilen vergi cezasını ödemesi durumunda gelirleri azalacağından ABD’de daha az vergi ödeyeceğini, bunun da ABD’deki vergi mükellefleri açısından haksız bir durum oluşturacağını savundu.
Mehmet Şimşek: Türkiye’ye gelin
Avrupa Komisyonu’nun tepki çeken Apple cezasının ardından Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’ten ilginç bir çağrı geldi. Twitter’dan paylaştığı İngilizce mesajında, Apple’ı Avrupa merkezini Türkiye’ye taşımaya davet eden Mehmet Şimşek, “Apple Türkiye’ye taşınmalı. Daha cömert vergi kolaylıkları tanımaktan memnuniyet duyarız. AB bürokrasisiyle uğraşmanıza gerek yok” ifadelerini paylaştı.
