Frost & Sullivan, dünyanın hızlı nüfus artışı ve küresel tarım üretimine yönelik gerçekleştirdiği “2012 Dünya Gıda Fiyatları” araştırmasını açıkladı.
Frost & Sullivan’ın araştırmasına göre yakın dönemde yükselişe geçen dünya gıda fiyatları, 2012’de durağan bir çizgi izleyecek, gelecek yıl ise istikrara kavuşacak. Uzmanların tahminlerine göre gıda talebinde bu yıl ve önümüzdeki yakın dönemde yüksek bir artış beklenmiyor.
2010 yılında Türkiye’de faaliyetlerine başlayan dünyanın önde gelen araştırma ve danışmanlık kuruluşlarından Frost & Sullivan, Türkiye’de hazırladığı başta enerji, otomotiv, savunma ve sağlık olmak üzere çeşitli sektörlerde uzun vadeli pazar öngörülerini de kapsayan raporlarıyla uluslararası şirketlerin ve yatırım fonlarının Türkiye’deki faaliyetlerine yardımcı olmanın yanı sıra farklı sektörlerde birçok Türk firmasına özel araştırma ve danışmanlık hizmetleri vererek iç ve dış pazarlarda büyümelerine yardımcı olmayı sürdürüyor. Bu kapsamda Frost & Sullivan, dünyanın önde gelen tarım ülkelerinden Türkiye için de büyük önem taşıyan küresel gıda fiyatlarının 2012 yılında yaşayacağı seyri mercek altına aldı.
Tavan Yapan Fiyatlar Düşüyor
Frost & Sullivan tarım sektörü analistleri, Dünya Gıda Örgütü FAO’nun 2011 Kasım ayında açıkladığı fiyat endeksinin aşağı yönlü hareketinin en düşük seviyeye ulaştığını, dünya gıda fiyatlarının 2010 yılından bu yana devam eden ve kontrolden çıkmış gibi görülen enflasyonist yükselişin görece dizginlendiğini belirtiyorlar. Bu gelişmenin, 2012 Şubat ayında tavan yapan fiyatlar üzerinde bir miktar rahatlama yarattığını belirten uzmanlar, açıklanan fiyat endeksinin yine de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5 daha yüksek gerçekleştiğine dikkat çekiyorlar.
2023’te Dünya Nüfusu 8 Milyar
Dünya nüfusunun 7 milyara ulaştığını tahmin eden Birleşmiş Milletler raporuna göre son 12 yılda dünya nüfusu bir milyar oranında artış kaydetti. 2023 yılında ise nüfusun 8 milyara ulaşması öngörülüyor. Buna bağlı olarak, başta büyük bir nüfusu barındıran Asya ülkeleri açısından gıda ihtiyacı özel bir anlam taşıyor. Nitekim Frost & Sullivan analistleri, 2011 yılı itibariyle dünya nüfusunun yüzde 60’ının Asya’da yaşadığını işaret ederek, gıda fiyatları enflasyonu ve buna bağlı güvenlik sorunlarının ciddi bir nüfus artışı görülen kıta üzerinde etkili faktörler olduğunun altını çiziyorlar. Bununla birlikte analistler, gıda fiyatlarında görece rahatlamanın bir dizi faktöre bağlı olduğunu ifade ediyorlar.
Frost & Sullivan analistleri, küresel ekonominin negatif bir eğimde yol aldığını, 2010 yılı ile kıyaslandığında 2011’de gıdaya yönelik talep artışında azalma görüldüğünü, bastırılmış makro ekonomik görünümün 2012’de de devam etmesinin muhtemel olduğunu belirtiyorlar. Frost & Sullivan’ın raporuna göre buğday ve pirinçte gerçekleşen rekor düzeyde üretimin de katkısıyla, genel gıda üretim ve tedarik rakamları 2011 yılında 2010’a kıyasla artış göstermiş bulunuyor. Örneğin buğday üretiminde yüzde 6 dolayında artış görülüyor.
Artan arz ve bastırılan talebin bir araya gelmesinin gıda tedariki ve stoğunun 2010 yılı boyunca artış kaydetmesine yol açtığını belirten Frost & Sullivan uzmanları, Güneydoğu Asya’da yaşanan şiddetli sele rağmen 2010’a kıyasla 2011 yılı hava koşullarının daha iyi olmasının da olumlu gelişme üzerinde etkisi olduğunu ifade ediyorlar.
Gelecekte Gıda Fiyatları Nasıl Olacak?
Frost & Sullivan analistleri, söz konusu faktörlerin fiyat artışını dizginlediğini, ancak küresel gıda arz ve talep dengesi bakımından 2012’nin hala hassas olduğuna dikkat çekiyorlar. Bunun nedenini ise gıda fiyatlarını etkileyen faktörlerin, kısa vadeli etkenlerle birlikte uzun vadeli temel faktörleri kapsayacak şekilde gittikçe daha karmaşık hale gelmesine bağlıyorlar. Uzun vadeli faktörler gıda fiyatları için temel hattı oluştururken, kısa vadeli etkenler istikrarsızlık üzerinde belirleyici oluyor.
Uzun Vadede Dört Önemli Sorun
Asya kıtasının özellikle gelişen ekonomilerinde görülen nüfus artışına bağlı talep artışı uzun vadeli bir sorun olarak öne çıkıyor. Örneğin Asya Pasifik bölgesinde görülen yüzde 1 oranına kıyasla, 2010 yılı itibariyle nüfus artışı Güney Asya bölgesinde yüzde 1.46 oranında gerçekleşmiş bulunuyor. Üretim ve arz da bir başka önemli bir sorun olarak öne çıkıyor. 2011 yılı itibariyle pozitif bir tablo sergileyen bu faktör, yıl sonu nihai stok durumu için belirleyici oluyor. Nitekim Hindistan, Endonezya, Vietnam ve Bangladeş gibi tüm büyük üreticiler geçen yıl pirinç rekoltesinde rekor kırmış bulunuyor.
Frost & Sullivan’a göre artan gelirler ile değişen beslenme tercihleri de uzun vadeli sorunlar arasında sıralanıyor. Çünkü Asya’da orta sınıf düzeyine hızla yükselen insan sayısında büyük bir artış görülüyor. Asya’da genel nüfus içinde 1990 yılında yüzde 21 oranında olan orta sınıflar, 2008 yılında nüfusun yüzde 56’lık dilimini oluşturacak düzeye ulaşmış bulunuyor. Buna bağlı olarak değişen beslenme tercihleri uzun vadede önemli bir rol oynuyor. Küreselleşme ve artan alım gücünün etkisiyle Asya’da yüksek proteinli gıdalara yönelik talepte artış gözleniyor. Bu artışın önümüzdeki dönemlerde gıda fiyatları üzerinde etkili olacağı ileri sürülüyor.
Kısa Vadede Hava Şartları Ve Ticaret Engelleri
Frost & Sullivan analistleri, son yıllarda görülen istikrarsızlığın çok sayıda faktöre bağlı olduğunu belirterek kısa vadede hava şartlarının etkisi ve gıda fiyatlarındaki artışla ilgili ticari engellerin önemli etkenler olduğuna da vurgu yapıyorlar. Nitekim hava şartları, kıtada yaşanan sel ve kuraklıklarla 2010 yılında kritik bir rol oynamış bulunuyor. 2011 yılında Tayland’ın yaşadığı sel felaketinin ortaya çıkardığı yıkıcı sonuçlar buna örnek olarak gösteriliyor.
Ticari engeller ise Frost & Sullivan uzmanlarının dikkat çektiği bir başka kısa vadeli sorun olarak öne çıkıyor. Ancak Hindistan’ın pirinç ithali üzerindeki yasağı kaldırmasıyla birlikte bu engellerin azaldığı gözleniyor. Ayrıca gıda mamullerine bağlı yan ürün pazarlarına giren büyük yatırımcılar da önemli bir rol oynuyor. Tarım pazarının temel ilkelerine dayanmayan bu spekülasyon da fiyat istikrarsızlığı yaratıyor.
Fiyat Düşüşü Sektörü Yanıltmasın
Frost & Sullivan tarım sektörü analistleri, son aylarda gıda fiyatlarında görülen düşüşün rahatlama sebebi olmaması gerektiğini, yaşanan sel felaketlerinin global üretim rakamlarını önemli ölçüde etkilemeyeceğini, ancak yerel ölçekte olumlu olmayan bazı sonuçları ortaya çıkarabileceğini belirtiyorlar. Buna Tayland, Kamboçya, Vietnam ve Laos’ta geniş alanlara yayılan sellerin fiyatları yukarı çekmesini örnek olarak gösteriyorlar.
Frost & Sullivan, 2012 yılında dünya genelinde birçok ülkenin ekonomik büyüme rakamlarının parlak olmayacağını, uzun yıllardan bu yana yüksek büyüme oranları gören Çin’in bile 2011 büyüme oranının altında kalmasının muhtemel olduğunu belirterek, bu senaryoya göre 2012 yılı itibariyle dünya gıda fiyatlarında yüksek bir artış görülmeyeceğini ve istikrarın gelecek yıl da devam edeceğine vurgu yapıyorlar. Uzmanlar, bu tahmini değiştirecek tek koşulun hava şartları olduğunun altını çiziyorlar
Gıdahattı.com/03.05.2012
