Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından yapılan 2011 HaneHalkı Bütçe araştırmasına göre, Türkiye’de hanehalklarının yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %25,8 oranıyla konut ve kira harcamaları aldı.
Türkiye genelinde yapılan harcamaların % 20,7’sini gıda ve alkolsüz içecekler oluştururken, sağlık harcamalarının oranı %1,9 ve eğitim hizmetleri harcamaları ise %2 oranında gerçekleşti.
2010 yılında 1.843 TL olan hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, 2011 yılında 2.120 TL olarak hesaplandı. 2011 yılında bu değer kentsel yerlerde 2.364 TL, kırsal yerlerde ise 1.547 TL olarak gerçekleşti.
2010 ve 2011 yılı rakamları karşılaştırıldığında; 2010 yılında % 21,9 olan gıda harcaması payı 2011’de % 20,7 olarak gerçekleşirken, konut ve kira harcamaları payı %27,1’den %25,8’e, alkollü içecek, sigara ve tütün harcaması payı ise %4,5’ten %4,1’e düştü. 2010 yılında %2,1 olan sağlık harcamaları payı, 2011’de %1,9’a, haberleşme harcamalarının payı % 4,1’den %4’e, kültür ve eğlence harcamaları payının ise % 2,8’den % 2,7’ye geriledi.
Giyim ve ayakkabı harcamaları ise 2010’da %5,1 iken 2011’de %5,2’ye, ev eşyası harcamaları %6,3’ten %6,4’e, ulaştırma harcamaları %15,1’den %17,2’ye, otel, lokanta ve pastane harcamaları % 5,4’den %5,7’ye ve çeşitli mal ve hizmet harcamaları payının ise %3,7’den %4,3’e yükseldi. Eğitim hizmetleri harcamaları payı ise 2011’de değişmedi.
Araştırma, düşük gelirli hanehalklarının, yüksek gelirli hanehalklarına göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdığını gösterdi.
Gelire göre sıralı % 20’lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci %20’lik (en düşük gelir grubu) grupta yer alan hanehalklarının gıda harcamasına ayırdıkları pay %30,9 iken, beşinci %20’lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının gıda harcamalarına ayırdığı pay %16 olarak gerçekleşti.
Eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci % 20’lik grup için %0,7 olan oran, beşinci % 20’lik grup için % 3,4 oldu.
Toplam gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının % 13,6’sı gelire göre sıralı birinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları tarafından yapılırken, % 28,4’ünü ise beşinci % 20’lik grupta yer alan hanehalkları tarafından gerçekleştirildi.
Birinci %20’lik grupta yer alan hanehalklarının konut harcamaları %11 olurken, beşinci %20’lik gruptaki hanelerde bu oran %31,6 oldu. Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci %20’lik grubun payı %3,3 iken beşinci % 20’lik grubun payı %62,3 olurken; ulaştırma için yapılan harcamaların sadece % 4,5’ini birinci %20’lik grupta yer alan hanehalklarları tarafından yapılırken %45,6’sı beşinci %20’lik grup gerçekleştirildi.
Araştırma sonuçları temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalklarının %24,8 ile en yüksek payı konut harcamalarına, en düşük payı ise %1,7 ile sağlık harcamalarına ayırdığını ortaya koydu. Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalkları harcamalarında ise en yüksek payı %3,1 ile gıda harcamaları alırken, en düşük payı %2 ile sağlık harcamaları aldı.
Gıdahattı.com/15.08.2012
